Diana Loginova, thiếu nữ 18 tuổi được biết đến với nghệ danh Naoko, một nhạc sĩ đường phố người Nga, đã trở thành tiếng nói bất đắc dĩ nhưng kiên cường trước làn sóng đàn áp của chính quyền Kremlin giữa thời chiến. Cô đã nhiều lần bị bắt giữ vì biểu diễn các ca khúc của những nghệ sĩ công khai phản đối cuộc chiến tại Ukraine.
Naoko cùng ban nhạc Stoptime của mình đã nhanh chóng nổi tiếng vào mùa hè vừa qua nhờ các video lan truyền trên mạng, ghi lại cảnh họ biểu diễn tại St. Petersburg. Tuy nhiên, tại một quốc gia nơi mọi hình thức phản đối đều bị dập tắt, các nhà chức trách Nga đã sớm chú ý đến các buổi biểu diễn này.
Tháng trước, Naoko lần đầu tiên bị bắt giữ với cáo buộc tổ chức “cuộc tụ tập công khai gây mất trật tự” và bị kết án 13 ngày tù. Sau đó, cô đã bị tái bắt giữ hai lần nữa với cùng cáo buộc, cùng tội danh gây rối trật tự công cộng vặt (petty hooliganism), và phải quay lại nhà tù. Các thành viên khác của ban nhạc cũng đã phải chịu những bản án liên tiếp, dù một người đã được thả.
Ông Dmitrii Anisimov, một nhà hoạt động nhân quyền và phát ngôn viên của nhóm giám sát biểu tình OVD-Info, nhận định với NBC News rằng đây là “các vụ bắt giữ luân phiên”, một chiến thuật có thể kéo dài vô thời hạn. Ông Anisimov cho biết thêm, hành động này cho thấy chính quyền Nga muốn sử dụng trường hợp của Naoko, cũng như nhiều vụ công khai khác, để đe dọa những người có ý định bất đồng chính kiến.
Luật sư của Loginova, bà Maria Zyryanova, từ chối bình luận về vụ việc khi thân chủ của bà đang bị giam giữ. Bản án hiện tại của Naoko sẽ kết thúc vào Chủ Nhật tới.
Trước khi bị bỏ tù, Naoko từng chia sẻ trong một cuộc phỏng vấn vào tháng 8 rằng cô “sợ bị giam giữ” nhưng cảm thấy mình “phải làm điều đó”. Cô nói với tờ Bumaga (St. Petersburg): “Tôi hiểu rằng nghệ thuật hiện là ngôn ngữ duy nhất – ít nhất là ở Nga – để bạn có thể bày tỏ suy nghĩ của mình. Tôi đã chọn nó và không muốn nói bất kỳ ngôn ngữ nào khác.”
Trường hợp của Naoko đã “thắp lên ngọn lửa” trong lòng nhiều nhạc sĩ khác, truyền cảm hứng cho họ tổ chức các buổi biểu diễn đường phố để ủng hộ cô. Vasily, một nhạc sĩ ở Moscow, cho biết anh tức giận vì “tự do của cô ấy bị tước đoạt chỉ vì việc ca hát”. Valentina, một nhạc sĩ từ Yaroslavl, cũng đăng tải các video hát ủng hộ Naoko trên mạng xã hội sau khi thấy tin tức về cô, cảm thấy “hy vọng cuối cùng đã bị lấy đi” và muốn hành động.
Một trong những bài hát đã đưa Naoko vào tù là của Noize MC, một nghệ sĩ đã công khai lên tiếng chống lại cuộc chiến và chế độ của Tổng Thống Vladimir Putin. Lời bài hát dường như vô hại: “Tôi muốn xem ballet, hãy để những con thiên nga nhảy múa.” Tuy nhiên, đây là một ám chỉ đến cuộc đảo chính bất thành năm 1991 chống lại nhà lãnh đạo Liên Xô cuối cùng, Mikhail Gorbachev, khi đó đài truyền hình nhà nước liên tục chiếu vở ballet “Hồ Thiên Nga”. Nó đã trở thành biểu tượng của điều gì đó nguy hiểm trong nước Nga của Tổng Thống Vladimir Putin – sự thay đổi.
Ông Boris Nadezhdin, nhà phê bình Kremlin từng bị cấm tranh cử tổng thống vào năm ngoái, cho biết ông đang liên lạc với mẹ của Loginova và gây quỹ để trang trải chi phí pháp lý cho ban nhạc. Ông Nadezhdin nhấn mạnh rằng việc đàn áp một cô gái trẻ không phải chính trị gia hay nhà báo là một “mức độ mới”. Ông cũng chỉ ra rằng những người đến nghe ban nhạc đa số là người trẻ, một điều “báo động đỏ” đối với Kremlin vì cơ sở ủng hộ của họ chủ yếu là người lớn tuổi. Tin từ NBC News ngày 22/11/2025.
