Trong một khu rừng quốc gia ở Brazil, các nhà khoa học đã thực hiện một thí nghiệm kéo dài hàng thập kỷ để tìm hiểu điều gì sẽ xảy ra với rừng mưa Amazon nếu khí hậu biến đổi gây ra hạn hán nghiêm trọng. Dự án mang tên Esecaflor, bắt đầu từ năm 2000, đã mô phỏng tình trạng khô hạn bằng cách sử dụng các tấm nhựa trong suốt để chuyển hướng khoảng 50% lượng mưa khỏi mặt đất trên một khu vực rộng bằng sân bóng đá.
Đây là thí nghiệm mô phỏng hạn hán lâu nhất trên thế giới tại rừng mưa nhiệt đới, và kết quả đã đóng góp vào hàng chục nghiên cứu khoa học. Hiểu rõ tác động của hạn hán đối với Amazon, khu rừng lớn gấp đôi Ấn Độ và là kho lưu trữ carbon khổng lồ, có ý nghĩa quan trọng đối với toàn cầu. Rừng Amazon hiện lưu trữ lượng carbon tương đương hai năm phát thải carbon toàn cầu. Khi cây chết vì hạn hán hoặc bị chặt, lượng carbon này sẽ được giải phóng, làm gia tăng biến đổi khí hậu.
Các nhà nghiên cứu đã theo dõi chặt chẽ khu vực thí nghiệm và một khu vực đối chứng không bị ảnh hưởng. Họ đo đạc độ ẩm đất, nhiệt độ không khí, sự phát triển của cây, dòng chảy nhựa cây và sự phát triển của rễ. Radar của NASA cũng được sử dụng để đo lượng nước trong thực vật từ các tháp đặt trên khu vực thí nghiệm và đối chứng, gửi dữ liệu về Phòng Thí nghiệm Sức đẩy Phản lực (JPL) ở California để xử lý.
Ban đầu, rừng có vẻ chống chịu được hạn hán. Tuy nhiên, sau khoảng 8 năm, các nhà khoa học nhận thấy sự suy giảm đáng kể về sinh khối và tỷ lệ cây lớn bị chết. Khu vực thí nghiệm đã mất khoảng 40% tổng trọng lượng thực vật và lượng carbon chúng lưu trữ. Theo một nghiên cứu được công bố gần đây trên tạp chí Nature Ecology & Evolution, khu rừng đã chuyển từ nơi hấp thụ carbon thành nơi phát thải carbon trong những năm mất đi thảm thực vật.
Tuy nhiên, có một điểm tích cực: hạn hán kéo dài hàng thập kỷ không biến khu rừng thành xavan (đồng cỏ rộng lớn) như một số mô hình dự đoán trước đó.
Vào tháng 11 năm ngoái, hầu hết các tấm nhựa đã được gỡ bỏ. Giờ đây, các nhà khoa học đang theo dõi quá trình phục hồi của rừng. Mục tiêu tiếp theo là xem liệu rừng có thể tái sinh và trở lại trạng thái ban đầu trước khi thí nghiệm bắt đầu hay không.
Thí nghiệm này cũng giúp làm sáng tỏ những gì đã xảy ra trong hai năm qua, khi Amazon trải qua đợt khô hạn nghiêm trọng nhất lịch sử do ảnh hưởng của El Nino và biến đổi khí hậu. Các đợt khô hạn trong thực tế, kết hợp nhiệt độ cao và không khí khô, cũng cho thấy sự suy giảm khả năng hấp thụ carbon của rừng, tương tự như kết quả từ thí nghiệm Esecaflor.
Theo tin từ Hãng thông tấn Associated Press (AP).
