Một thẩm phán liên bang ở Washington D.C. đã tạm thời chặn chính quyền Tổng thống Donald Trump thực hiện các vụ trục xuất nhanh chóng đối với những người di cư không có giấy tờ bị giam giữ tại các khu vực nội địa của Hoa Kỳ. Phán quyết này là một bước thụt lùi đối với các nỗ lực của chính quyền nhằm mở rộng việc sử dụng luật trục xuất nhanh để nhanh chóng đưa những người nhập cư bất hợp pháp ra khỏi đất nước mà không cần ra tòa.
Trong chiến dịch tranh cử năm 2024, Tổng thống Donald Trump đã tuyên bố sẽ đẩy mạnh hoạt động trục xuất nếu cử tri bầu ông trở lại Nhà Trắng, với mục tiêu trục xuất 1 triệu người mỗi năm trong nhiệm kỳ thứ hai. Tuy nhiên, Thẩm phán Jia Cobb cho rằng việc mở rộng này đang vi phạm quyền được xét xử công bằng của cá nhân theo Tu chính án thứ Năm. Bà nhận định: “Nếu chính phủ cho rằng những người nhập cảnh bất hợp pháp không được hưởng quyền này, thì không chỉ người nước ngoài mà tất cả mọi người đều có nguy cơ.”
Cơ quan An ninh Nội địa đã thông báo từ đầu nhiệm kỳ của Tổng thống Trump về việc mở rộng quy chế trục xuất nhanh, vốn áp dụng cho những người di cư không có giấy tờ đã ở Hoa Kỳ dưới hai năm. Trước đây, quy chế này chỉ áp dụng cho những người bị bắt giữ trong phạm vi 100 dặm tính từ biên giới và chỉ lưu trú tại Hoa Kỳ dưới 14 ngày.
Thẩm phán Cobb, một người được cựu Tổng thống Joe Biden bổ nhiệm, không đặt nghi vấn về tính hợp hiến của luật trục xuất nhanh hay việc áp dụng tại biên giới. Tuy nhiên, bà nhấn mạnh rằng việc áp dụng luật này cho một nhóm lớn người đang sinh sống trong nội địa đất nước, những người chưa từng bị trục xuất nhanh trước đây, đòi hỏi phải tuân thủ quy trình xét xử công bằng. Bà cảnh báo: “Ưu tiên tốc độ trên hết sẽ dẫn đến việc chính phủ loại bỏ sai lầm mọi người thông qua quy trình bị rút ngắn này.”
Trước đó, thẩm phán này cũng đã đồng ý tạm thời chặn các nỗ lực của chính quyền Tổng thống Trump mở rộng việc trục xuất nhanh đối với những người nhập cảnh hợp pháp theo diện nhân đạo theo quy chế bảo lãnh nhân đạo (humanitarian parole). Phán quyết này có thể ảnh hưởng đến hàng trăm nghìn người.
Các vụ trục xuất nhanh có thể bị trì hoãn bằng cách nộp đơn xin tị nạn, tuy nhiên, nhiều người có thể không biết về quyền này, hoặc bị trục xuất nhanh chóng nếu họ không vượt qua vòng sàng lọc ban đầu. Theo hãng tin AP, vụ việc này đã vấp phải các vụ kiện từ Liên đoàn Tự do Dân sự Hoa Kỳ (ACLU) và các nhóm quyền của người di cư.
