Một thẩm phán liên bang tại Texas hôm Thứ Tư vừa ra phán quyết chặn đứng đạo luật cho phép sinh viên không có giấy tờ hợp pháp được hưởng mức học phí nội bang tại các trường đại học công lập. Đạo luật này đã có hiệu lực hàng chục năm qua và là đạo luật tiên phong ở Mỹ khi được Texas thông qua vào năm 2001.
Phán quyết bất ngờ này được đưa ra chỉ vài giờ sau khi Bộ Tư Pháp dưới thời Chính quyền Tổng Thống Hoa Kỳ Donald Trump đệ đơn kiện yêu cầu chặn đạo luật của Texas. Thay vì bảo vệ luật của bang, Tổng Chưởng Lý Texas Ken Paxton, một đảng viên Cộng Hòa, đã nhanh chóng thông báo với tòa rằng văn phòng của ông ủng hộ vụ kiện, dọn đường cho Thẩm phán Liên bang Reed O’Connor ra lệnh cấm.
Thẩm phán O’Connor phán quyết rằng đạo luật của Texas, khi áp dụng cho những người “không hiện diện hợp pháp tại Hoa Kỳ”, là “vi hiến và vô hiệu”.
Phán quyết này hiện chỉ áp dụng tại Texas nhưng có thể tạo tiền lệ để những người bảo thủ thách thức các đạo luật tương tự ở khoảng hai chục bang khác trên toàn nước Mỹ.
Tổng Chưởng Lý Paxton gọi đây là “một chiến thắng lớn cho Texas”, cho rằng việc chấm dứt quy định này là “phân biệt đối xử và đi ngược lại tinh thần Mỹ”.
Đạo luật của Texas trước đây được đưa ra nhằm giúp các “Dreamers” (thanh niên không giấy tờ hợp pháp đến Mỹ từ nhỏ) có cơ hội tiếp cận giáo dục đại học giá rẻ nếu đáp ứng các tiêu chí cư trú nhất định. Theo đạo luật cũ, sinh viên không có tình trạng pháp lý có thể đủ điều kiện hưởng học phí nội bang nếu sống ở Texas ba năm trước khi tốt nghiệp trung học và một năm trước khi đăng ký vào đại học, đồng thời ký cam kết sẽ nộp đơn xin tình trạng pháp lý hợp lệ sớm nhất có thể.
Theo ABC News, Texas có khoảng 57,000 sinh viên không có giấy tờ đang theo học tại các trường công lập của bang. Thống Đốc Texas Greg Abbott cũng tuyên bố trên mạng xã hội X rằng “học phí nội bang cho người nhập cư bất hợp pháp ở Texas đã chấm dứt”.
Sự khác biệt về học phí giữa sinh viên nội bang và ngoại bang là rất lớn. Ví dụ, tại Đại học Texas ở Austin, sinh viên nội bang chỉ phải trả khoảng $11,000 cho năm học 2024-2025, trong khi sinh viên ngoại bang phải trả khoảng $41,000.
Vụ kiện và phán quyết được đưa ra tại một tòa án ở Wichita Falls, nơi Tổng Chưởng Lý Paxton và các nguyên đơn bảo thủ thường xuyên thách thức chính phủ liên bang và các vấn đề xã hội khác. Mặc dù những nỗ lực bãi bỏ đạo luật học phí nội bang ở Texas trước đây từng thất bại, nhưng áp lực từ phe bảo thủ ngày càng gia tăng. Gần đây, Thống Đốc Florida Ron DeSantis cũng đã ký luật bãi bỏ đạo luật tương tự của bang này, có hiệu lực từ tháng Bảy.
Những người phản đối phán quyết mới tại Texas cho rằng nó là “một cuộc tấn công trực tiếp vào nguyện vọng giáo dục của hàng ngàn sinh viên đã lớn lên trong cộng đồng và coi Texas là nhà”.
