Một thẩm phán liên bang vừa ra phán quyết chặn sắc lệnh của Tổng Thống Donald Trump về việc hạn chế quyền tị nạn ở biên giới phía Nam, gây thêm trở ngại cho chính sách cứng rắn về di dân của chính phủ. Tuy nhiên, phán quyết này tạm thời bị đình chỉ trong hai tuần để chính quyền có thời gian kháng cáo.
Theo sắc lệnh ban hành ngày 20 tháng 1 vừa qua, Tổng Thống Trump tuyên bố tình hình ở biên giới phía Nam là một cuộc xâm nhập và tạm ngưng việc cho phép người di cư nhập cảnh và xin tị nạn cho đến khi ông có quyết định khác.
Thẩm phán Randolph Moss tại Washington nhận định rằng cả Hiến pháp lẫn luật di trú đều không cho phép tổng thống có quyền hạn đơn phương ngăn chặn người di cư xin tị nạn hoặc các hình thức bảo vệ nhân đạo khác. Phán quyết này có hiệu lực từ ngày 16 tháng 7, tạo điều kiện cho chính quyền Tổng Thống Trump kháng cáo.
Tòa Bạch Ốc chưa đưa ra bình luận, nhưng dự kiến sẽ có kháng cáo. Tổng Thống Trump và các trợ lý thường xuyên chỉ trích các phán quyết của tòa án làm suy yếu chính sách của ông, cho rằng đó là sự can thiệp quá mức của tư pháp.
Phán quyết được đưa ra trong bối cảnh số lượng người vượt biên trái phép đã giảm mạnh. Tòa Bạch Ốc cho biết Lực lượng Tuần tra Biên giới đã thực hiện 6.070 vụ bắt giữ trong tháng 6, giảm 30% so với tháng 5, đánh dấu mức thấp nhất kể từ năm 1966. Vào ngày 28 tháng 6, chỉ có 137 vụ bắt giữ, một sự tương phản lớn so với cuối năm 2023, khi số vụ bắt giữ vượt quá 10.000 vào những ngày cao điểm.
Số vụ bắt giữ giảm mạnh sau khi giới chức Mexico tăng cường thực thi luật pháp trong biên giới của họ vào tháng 12 năm 2023 và một lần nữa khi Tổng Thống Joe Biden đưa ra các hạn chế nghiêm ngặt về tị nạn vào tháng 6 năm 2024. Số vụ bắt giữ tiếp tục giảm sau khi Tổng Thống Trump nhậm chức vào tháng 1, triển khai hàng ngàn quân đến biên giới theo tuyên bố tình trạng khẩn cấp quốc gia.
Tổng Thống Trump và các đồng minh của ông cho rằng hệ thống tị nạn đang bị lạm dụng. Họ lập luận rằng hệ thống này thu hút những người biết rằng sẽ mất nhiều năm để các tòa án di trú quá tải của quốc gia xét xử các yêu cầu của họ, trong thời gian đó họ có thể làm việc và sinh sống tại Hoa Kỳ.
Tuy nhiên, những người ủng hộ quyền tị nạn cho rằng quyền này được bảo đảm trong luật pháp Hoa Kỳ và các cam kết quốc tế – ngay cả đối với những người vượt biên trái phép. Họ nói rằng tị nạn là một sự bảo vệ quan trọng cho những người chạy trốn khỏi sự đàn áp – một sự bảo vệ được Quốc Hội bảo đảm mà ngay cả tổng thống cũng không có quyền bỏ qua.
Những người xin tị nạn phải chứng minh nỗi sợ bị đàn áp dựa trên các cơ sở hẹp về chủng tộc, tôn giáo, quốc tịch hoặc thuộc về một nhóm xã hội hoặc chính trị cụ thể.
Trong sắc lệnh hành pháp, Tổng Thống Trump lập luận rằng Đạo luật Di trú và Quốc tịch cho phép các tổng thống đình chỉ việc nhập cảnh của bất kỳ nhóm nào mà họ thấy là “phương hại đến lợi ích của Hoa Kỳ”.
Các nhóm làm việc với người di cư – Dự án Florence có trụ sở tại Arizona, Trung tâm Vận động Di dân Las Americas có trụ sở tại El Paso, Texas và RAICES có trụ sở tại Texas – đã đệ đơn kiện chính phủ, lập luận rằng tổng thống đã sai khi đánh đồng người di cư đến biên giới phía nam với một cuộc xâm lược.
Họ cũng lập luận rằng tuyên bố của Tổng Thống Trump tương đương với việc tổng thống đơn phương bác bỏ “… luật di trú mà Quốc Hội đã ban hành để bảo vệ những người phải đối mặt với sự đàn áp hoặc tra tấn nếu bị trục xuất khỏi Hoa Kỳ.”
Nhưng chính phủ lập luận rằng vì cả chính sách đối ngoại và việc thực thi luật di trú đều thuộc quyền điều hành của chính phủ, nên hoàn toàn thuộc thẩm quyền của tổng thống khi tuyên bố một cuộc xâm lược. Theo nguồn tin từ Associated Press.
