Một thẩm phán liên bang tại Massachusetts đã ra phán quyết chặn lệnh hành pháp của Tổng Thống Hoa Kỳ Donald Trump nhằm thay đổi cách thức tổ chức bầu cử trên toàn nước Mỹ. Phán quyết này được đưa ra sau khi một nhóm các tổng chưởng lý của Đảng Dân Chủ đệ đơn kiện, cho rằng lệnh hành pháp này là vượt quá thẩm quyền và vi hiến.
Lệnh hành pháp được ký vào ngày 25 tháng 3 yêu cầu các tiểu bang phải thực hiện một số thay đổi, bao gồm buộc người đăng ký bầu cử liên bang phải có bằng chứng tài liệu về quốc tịch, chỉ chấp nhận các lá phiếu gửi qua thư đến trước Ngày Bầu Cử, và ràng buộc các khoản tài trợ bầu cử liên bang với việc tuân thủ thời hạn nhận phiếu bầu mới.
Các tổng chưởng lý Dân Chủ lập luận rằng hiến pháp trao quyền quản lý bầu cử cho các tiểu bang, và lệnh hành pháp này đã “chiếm đoạt quyền lực hiến định của các tiểu bang và tìm cách sửa đổi luật bầu cử bằng mệnh lệnh”. Phía Tòa Bạch Ốc bảo vệ lệnh này, cho rằng nó “đứng lên bảo vệ các cuộc bầu cử tự do, công bằng và trung thực” và yêu cầu bằng chứng quốc tịch là một đòi hỏi “hợp lý”.
Trong phán quyết của mình, Thẩm phán Denise J. Casper thuộc Tòa án Quận Liên bang Massachusetts cho biết các tiểu bang có khả năng thành công trong các thách thức pháp lý của họ. Thẩm phán Casper nhấn mạnh, “Hiến pháp không trao cho Tổng Thống bất kỳ quyền hạn cụ thể nào đối với các cuộc bầu cử.”
Phán quyết này là trở ngại pháp lý thứ hai đối với lệnh hành pháp về bầu cử của Tổng Thống Trump. Trước đó, một thẩm phán liên bang ở Washington, D.C., đã chặn một số phần của lệnh, bao gồm yêu cầu bằng chứng quốc tịch đối với mẫu đơn đăng ký cử tri liên bang.
Lệnh hành pháp này xuất phát từ những phàn nàn lâu nay của Tổng Thống Trump về bầu cử, đặc biệt là những tuyên bố sai sự thật về gian lận cử tri quy mô lớn sau cuộc bầu cử năm 2020. Ông cho rằng lệnh này sẽ bảo vệ các cuộc bầu cử khỏi việc bỏ phiếu bất hợp pháp bởi những người không phải công dân, mặc dù nhiều nghiên cứu và điều tra cho thấy việc này rất hiếm và thường là do nhầm lẫn. Bỏ phiếu khi không phải công dân đã là hành vi bất hợp pháp và có thể dẫn đến phạt tiền hoặc trục xuất nếu bị kết án.
Ngoài ra, lệnh còn yêu cầu các tiểu bang loại bỏ bất kỳ lá phiếu gửi qua thư hoặc vắng mặt nào nhận được sau Ngày Bầu Cử, và đặt nguy cơ mất tiền tài trợ liên bang nếu các viên chức bầu cử không tuân thủ. Hiện tại, 18 tiểu bang và Puerto Rico vẫn chấp nhận các lá phiếu gửi qua thư nhận được sau Ngày Bầu Cử miễn là chúng có dấu bưu điện vào hoặc trước ngày đó, theo thông tin từ Hội nghị Quốc gia các Cơ quan Lập pháp Tiểu bang.
Các tiểu bang như Oregon và Washington, vốn tổ chức bầu cử gần như hoàn toàn bằng thư, đã đệ đơn kiện riêng về thời hạn nhận phiếu bầu, cho rằng lệnh hành pháp có thể tước quyền bầu cử của người dân tại các tiểu bang này. Khi vụ kiện được đệ trình, Bộ trưởng Tiểu bang Washington Steve Hobbs lưu ý rằng hơn 300,000 lá phiếu ở tiểu bang này đã đến sau Ngày Bầu Cử vào năm 2024.
Theo hãng tin AP, nhiều chuyên gia pháp lý cho rằng lệnh này vượt quá quyền lực của Tổng Thống vì Hiến pháp trao cho các tiểu bang quyền thiết lập “thời gian, địa điểm và cách thức” tiến hành bầu cử, trong khi Quốc hội có thể đặt ra các quy tắc cho các cuộc bầu cử liên bang. Như phán quyết hôm thứ Sáu đã nêu rõ, Hiến pháp không có quy định nào cho phép Tổng Thống đặt ra các quy tắc bầu cử.
