Một loạt giông bão, được tiếp sức bởi tàn dư của Bão nhiệt đới Barry, đã tấn công vùng Hill Country của Texas, khiến các công cụ của Cơ quan Khí quyển và Đại dương Quốc gia (NOAA) được sử dụng để phát hiện lượng mưa cực lớn bắt đầu “vượt quá giới hạn biểu đồ màu”.
Các mô hình dự báo lũ quét FLASH và Hệ thống Đa radar/Đa cảm biến (MRMS) đã sử dụng một loạt màu sắc để thể hiện mức độ nghiêm trọng của lượng mưa và nguy cơ lũ lụt. Theo nhà khoa học David Gagne thuộc Trung tâm Nghiên cứu Khí quyển Quốc gia, lũ lụt kinh hoàng ở Hill Country là kết quả của sự kết hợp các yếu tố liên quan đến động lực bão và địa hình địa phương, dẫn đến “kịch bản tồi tệ nhất”.
Các trận bão đã trút xuống 10-12 inch mưa trong khoảng sáu giờ, tập trung vào lưu vực sông South Guadalupe, một khu vực vốn dễ bị lũ lụt và có nhiều người cắm trại gần bờ sông. Theo chuyên gia khí hậu John Nielsen-Gammon của tiểu bang Texas, nếu cơn bão đi chệch hướng chỉ 5 dặm, nó có lẽ đã không gây ra nhiều thiệt hại đến vậy.
Mặc dù các nhà dự báo của Cơ quan Thời tiết Quốc gia (NWS) đã cảnh báo về lũ quét, nhưng các chuyên gia cho biết các mô hình thời tiết tốt nhất cũng không thể dự đoán chính xác vị trí lượng mưa lớn nhất sẽ đổ xuống, hoặc trận lụt sẽ đình trệ trên một lưu vực dễ bị ngập lụt.
Các cảnh báo khẩn cấp nhất đã được đưa ra khi hai công cụ của NOAA cho thấy lượng mưa bắt đầu tăng đột biến. Tuy nhiên, một số cư dân có thể đã không nhận được cảnh báo qua điện thoại di động, radio thời tiết hoặc các phương tiện khác. Quận Kerr thậm chí không có còi báo động.
Texas dẫn đầu cả nước về số người chết do lũ lụt. Từ năm 1959-2019, tiểu bang này đã ghi nhận 1.069 trường hợp tử vong do lũ lụt, nhiều hơn 376 trường hợp so với tiểu bang đứng thứ hai là Louisiana, theo nghiên cứu của giáo sư Hatim Sharif tại Đại học Texas ở San Antonio.
Địa hình đồi núi dốc, hẻm núi hẹp và lớp đất mỏng trên nền đá cứng khiến Hill Country trở thành một trong những khu vực nguy hiểm nhất của tiểu bang, còn được gọi là “flash flood alley” (hẻm lũ quét). Vùng Balcones Escarpment, một đới đứt gãy đá phong hóa từ Waco đến Del Rio, có thể gây ra và giữ các cơn bão nghiêm trọng.
Giáo sư Sharif giải thích, địa hình dốc và hệ thống sông ngòi chằng chịt khiến nước lũ rút rất nhanh, gây ra những trận lũ quét nguy hiểm. Theo NBC News, chỉ trong hơn 12 giờ, sông Guadalupe đã dâng cao khoảng 20 feet.