Các lãnh đạo điều hành hàng đầu tại Thung lũng Điện tử (Silicon Valley) đang giữ thái độ im lặng đáng ngại khi Tổng Thống Donald Trump liên tục phá vỡ các tiền lệ lâu đời về giới hạn quyền lực tổng thống đối với các doanh nghiệp tư nhân. Theo một bài bình luận từ Max Taves trên nhật báo The Mercury News, hồi tháng trước, Tổng Thống Donald Trump đã lấy cổ phần từ Intel và áp thuế xuất cảng lên Nvidia cùng AMD, sau một loạt các lời đe dọa làm tê liệt Apple bằng thuế quan và bỏ tù CEO của Meta.
Sự im lặng từ các “ông lớn” công nghệ như Intel, Nvidia, AMD, Apple, Meta và Alphabet gây ra nhiều lo ngại. Các CEO của những công ty này từ chối bình luận về việc chính phủ liên bang trở thành cổ đông lớn nhất của một nhà sản xuất chip lịch sử, những yêu cầu của Tổng Thống Donald Trump về phần trăm doanh thu từ Trung Quốc, hay khả năng ông tiếp tục dùng quyền lực tổng thống để thu lợi từ các công ty công nghệ Mỹ khác.
Giới lãnh đạo tại Thung lũng Điện tử nhận thấy những lý do đáng quan ngại. Russell Hancock, CEO của tổ chức nghiên cứu Joint Venture Silicon Valley, gọi việc chính phủ “thương lượng” và mua cổ phần là “sự xóa mờ ranh giới lịch sử giữa thị trường và nhà nước”. Hai Dân biểu Dân chủ đại diện cho các khu vực lớn của Thung lũng Điện tử là Ro Khanna và Sam Liccardo đều cho rằng các lãnh đạo doanh nghiệp im lặng vì sợ hãi, lo ngại về thuế trừng phạt, hạn chế khả năng bán hàng ra ngoại quốc, hoặc bị hủy bỏ các khoản trợ cấp.
Vào ngày 22 tháng Tám, sau khi Tổng Thống Donald Trump yêu cầu Intel sa thải CEO của mình vì những cáo buộc không có căn cứ, công ty sản xuất chip ở Santa Clara này đã công bố một “thỏa thuận lịch sử” với Tổng Thống. Thay vì sa thải CEO, chính phủ đã có được 9.9% cổ phần để đổi lấy khoản đầu tư 11.1 tỉ Mỹ kim. Dù Intel tuyên bố chính phủ sẽ là một cổ đông “thụ động”, hồ sơ gửi lên Ủy Ban Chứng Khoán và Hối Đoái (SEC) của Intel tiết lộ một “kẽ hở” lớn. Nếu Tổng Thống Donald Trump cho rằng các quyết định của Intel ảnh hưởng đến “lợi ích của Chính phủ Hoa Kỳ,” thì “Chú Sam” sẽ trở thành cổ đông chủ động và nắm giữ số cổ phiếu lớn nhất. Tổng Thống Donald Trump đã khẳng định: “Hoa Kỳ giờ đây hoàn toàn sở hữu và kiểm soát 10% của INTEL.”
Hồ sơ của Intel cũng cảnh báo rằng “lợi ích của Chính phủ Hoa Kỳ có thể không giống với lợi ích của các cổ đông khác” và quyền sở hữu của liên bang có thể làm các đối tác lo ngại và khiến người mua ngoại quốc xa lánh. Đáng chú ý, chỉ vài ngày sau thỏa thuận này, Intel đã ngừng chương trình đào tạo luật sư trẻ gốc Phi tại Đại học North Carolina Central, một động thái bị nghi ngờ có liên quan đến “cuộc chiến chống woke” của chính quyền Tổng Thống Donald Trump.
Intel không phải là nhà sản xuất chip duy nhất bị Tổng Thống Donald Trump “cưỡng đoạt.” Hồi tháng Tư, chính quyền đã chặn Nvidia và AMD bán chip tiên tiến cho Trung Quốc, viện dẫn lý do an ninh quốc gia. Để bù đắp khoản lỗ ước tính khổng lồ (15 tỉ Mỹ kim cho Nvidia và 800 triệu Mỹ kim cho AMD), hai công ty này đã đồng ý trả cho chính phủ Hoa Kỳ 15% doanh thu từ việc bán chip cho Trung Quốc. Giáo sư luật Mark Lemley của Đại học Stanford gọi đây là những “chiêu trò tống tiền rất giống Tổng Thống Donald Trump.”
Ngay cả Dave Johnson, chủ tịch Đảng Cộng Hòa Hạt Santa Clara, cũng bày tỏ quan ngại về thỏa thuận Intel, dù không đi sâu vào chi tiết. Tổng Thống Donald Trump đã báo hiệu ý định mua cổ phần ở nhiều công ty Mỹ hơn. Ông viết trên Truth Social: “Tôi đã không trả đồng nào cho INTEL, nó trị giá khoảng 11 tỉ Mỹ kim. Tất cả đều thuộc về Hoa Kỳ. Tại sao những người ‘ngu ngốc’ lại không hài lòng với điều đó? Tôi sẽ thực hiện các thỏa thuận như vậy cho Đất nước của chúng ta suốt cả ngày.”
Dân biểu Khanna kêu gọi các lãnh đạo Thung lũng Điện tử “thể hiện sự minh bạch đạo đức và lên tiếng chống lại vị tổng thống này,” với hy vọng có một thông điệp thống nhất. Tuy nhiên, theo tin từ The Mercury News, cho đến nay, chỉ có sự im lặng.
