Tổng Thống Hoa Kỳ Donald Trump đã ký một sắc lệnh hành pháp dỡ bỏ hầu hết các biện pháp trừng phạt của Hoa Kỳ đối với Syria, một động thái được các chuyên gia nhận định là phản ánh sự thừa nhận ngày càng tăng trong chính quyền rằng Syria, vốn là chiến trường cho ảnh hưởng của Iran và khủng bố Hồi giáo, giờ đây có thể mang lại cơ hội hiếm hoi cho Hoa Kỳ để giành lại đòn bẩy trong khu vực, chống lại kẻ thù và hỗ trợ các đồng minh như Israel và Jordan.
Tại một buổi họp báo tại Tòa Bạch Ốc hôm thứ Hai, Thư ký Báo chí Karoline Leavitt cho biết: “Đây là một lời hứa khác đã được thực hiện và giữ lời bởi vị tổng thống này,” bà nói, đề cập đến cuộc gặp gần đây của Tổng Thống Trump với nhà lãnh đạo chuyển tiếp mới của Syria, Ahmed al-Sharaa, trong chuyến đi đến Ả Rập Xê Út. “Ông ấy cam kết hỗ trợ một Syria ổn định, thống nhất và hòa bình với chính mình và các nước láng giềng.”
Các chuyên gia nhận định rằng Syria đã thực hiện các bước mà Hoa Kỳ yêu cầu từ lâu: cho phép Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) và Tổ chức Cấm Vũ khí Hóa học tiến hành thanh sát, chia sẻ thông tin tình báo về ISIS và hợp tác với các sĩ quan liên lạc của Hoa Kỳ về chống khủng bố. Theo David Schenker, cựu Trợ lý Ngoại trưởng phụ trách các vấn đề Cận Đông, những động thái này đã gây ra sự phản đối từ các nhóm cực đoan, vốn coi al-Sharaa là “kẻ ngoại đạo” và đang bị ISIS tấn công.
Việc dỡ bỏ trừng phạt được coi là một phần trong chiến lược rộng lớn hơn của Tổng Thống Trump nhằm chống lại Iran. Sự ổn định của Syria, tập trung vào giáo dục và dịch vụ xã hội thay vì xây dựng quân sự, sẽ làm giảm mảnh đất màu mỡ cho ISIS hoặc ảnh hưởng của Iran. Động thái này cũng tạo cơ hội để củng cố các quốc gia Ả Rập Sunni, hoặc thông qua Hiệp định Abraham hoặc một liên minh chống Iran ngày càng mạnh mẽ.
Mặc dù Lực lượng Vũ trang Hoa Kỳ vẫn duy trì sự hiện diện tại Syria với khoảng 1.000 quân, nhưng việc hợp tác sâu rộng hơn có thể mang đến những phức tạp mới, bao gồm cả khả năng Hoa Kỳ giảm sự hiện diện hoặc Syria yêu cầu rút lui. Điều này có thể ảnh hưởng đến khả năng giám sát hoạt động của lực lượng thánh chiến hoặc quản lý hàng chục nghìn tù nhân ISIS đang bị giam giữ.
Về mặt ngoại giao, động thái của Tổng Thống Trump thu hút sự chú ý toàn cầu. Lãnh đạo mới của Syria đã công khai tách biệt khỏi Iran, được cho là đã chặn các chuyến hàng vũ khí của Hezbollah và dỡ bỏ nhiều cơ sở quân sự của Iran trên khắp đất nước. Tổng Thống Trump coi Syria là ứng cử viên tiếp theo cho việc bình thường hóa quan hệ theo Hiệp định Abraham.
Tuy nhiên, việc bình thường hóa quan hệ với Israel vẫn còn nhiều khó khăn. Syria chính thức vẫn đang trong tình trạng chiến tranh với Israel, và mặc dù al-Sharaa đã gợi ý chấp nhận các đường ngừng bắn trước năm 1974, các phe phái thánh chiến và nhóm Hồi giáo cực đoan ở Syria vẫn kiên quyết phản đối. Có những báo cáo về các vụ ám sát nhằm vào al-Sharaa.
Theo tin từ Fox News, Thư ký Báo chí Tòa Bạch Ốc Karoline Leavitt cho biết Tổng Thống Trump đang làm việc vì một nền hòa bình lâu dài ở Trung Đông, bao gồm cả việc hỗ trợ một Syria ổn định, thống nhất và hòa bình với các nước láng giềng. Ông đã cam kết trao cơ hội cho Syria tái thiết và phát triển bằng cách dỡ bỏ các biện pháp trừng phạt kiểm soát xuất khẩu, đồng thời duy trì các biện pháp trừng phạt đối với những kẻ khủng bố và các mối đe dọa tiềm tàng khác đối với Hoa Kỳ.
