Thành phố Seattle đang phải đối mặt với một vụ kiện mới liên quan đến chương trình nhà ở giá rẻ bắt buộc (Mandatory Housing Affordability – MHA), một sáng kiến yêu cầu các nhà phát triển bất động sản phải xây dựng hoặc đóng góp tài chính cho các căn hộ giá thấp.
Vụ kiện lần này do Viện Tư pháp (Institute for Justice), một tổ chức theo chủ nghĩa tự do, đệ trình. Tổ chức này cáo buộc chương trình MHA của Seattle vi phạm luật pháp khi không thiết lập mối liên hệ rõ ràng giữa việc xây dựng nhà ở mới và nhu cầu nhà ở giá rẻ. Họ cho rằng việc xây dựng nhà mới trên thực tế còn giúp làm giảm chi phí nhà ở nói chung tại thành phố.
Đây là vụ kiện thứ hai mà Viện Tư pháp khởi xướng chống lại chương trình này của Seattle. Vụ kiện trước đó vào năm 2022 đã bị bác bỏ vì lý do thủ tục và hiện đang được kháng cáo. Theo luật sư của Viện Tư pháp, mục tiêu là tiếp tục gây áp lực để đạt được một giải pháp cho vụ việc.
Chương trình MHA, được đề xuất lần đầu vào năm 2015, yêu cầu các nhà phát triển xây dựng nhà ở giá rẻ hoặc đóng góp vào quỹ của thành phố để xây dựng chúng ở nơi khác, đổi lại họ được phép xây dựng cao tầng và mật độ cao hơn. Tuy nhiên, các vụ kiện gần đây nhắm vào các homeowner và công ty xây dựng nhỏ, cho rằng chương trình này đang cấu thành việc chiếm đoạt tài sản và thu nhập cá nhân một cách bất hợp pháp.
Cụ thể, một cặp vợ chồng muốn xây thêm một căn hộ cho thuê trên đất nhà mình đã phải đóng hơn 36.000 đô la phí. Trong khi đó, một nhà phát triển xây bốn căn townhome phải lựa chọn hoặc giữ hai căn là nhà giá rẻ, hoặc nộp hơn 124.000 đô la. Những yêu cầu này đã làm thay đổi kế hoạch ban đầu của họ.
Theo đơn kiện, khoản phí thu đối với các dự án xây dựng mới chỉ nên được áp dụng để giải quyết những tác động trực tiếp của việc xây dựng, như yêu cầu lắp đặt thêm đường cống thoát nước. Các luật sư cho rằng chương trình nhà ở của thành phố không đáp ứng được tiêu chí này.
Trong khi đó, một phân tích gần đây được thành phố ủy quyền cho thấy, dù chương trình MHA đã góp phần xây dựng nhà ở giá rẻ, nó cũng có thể kìm hãm việc xây dựng nhà mới ở một số khu vực. Phân tích này đề xuất cập nhật các quy định để phản ánh đúng hơn tình hình thị trường hiện tại.
Phát ngôn viên của Văn phòng Luật sư Thành phố từ chối bình luận về vụ kiện đang chờ xử lý. Theo The Seattle Times, chương trình MHA đã thu về hơn 300 triệu đô la cho nhà ở giá rẻ tính đến cuối năm 2023, với phần lớn các nhà phát triển chọn đóng tiền thay vì tự xây dựng nhà ở giá rẻ.
