Hội nghị Thượng đỉnh giữa Tổng Thống Hoa Kỳ Donald Trump và Tổng Thống Nga Vladimir Putin tại Căn cứ Liên quân Elmendorf–Richardson ở Anchorage, Alaska vào ngày 15 tháng 8 năm 2025 đã kết thúc mà không đạt được thỏa thuận đột phá nào, nhưng được mô tả là “mang tính xây dựng” và “hiệu quả”. Đây là hội nghị thượng đỉnh Mỹ-Nga đầu tiên trên đất quân sự của Hoa Kỳ.
Cuộc gặp gỡ được dàn dựng công phu, bắt đầu bằng màn chào đón trên đường băng với máy bay F-35 và máy bay ném bom tàng hình B-2 của Hoa Kỳ bay lượn, như một sự thể hiện sức mạnh không quân và gợi nhớ lịch sử Chiến tranh Lạnh. Sau các cuộc thảo luận kín, hai nhà lãnh đạo xuất hiện trên sân khấu với phông nền “Theo Đuổi Hòa Bình” (Pursuing Peace).
Trước hội nghị, Tổng Thống Trump đã chuẩn bị kỹ lưỡng qua các cuộc gọi với các nhà lãnh đạo Âu Châu và Tổng Thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy, nhằm phối hợp các “ranh giới đỏ”: không nhượng bộ lãnh thổ cho Nga, Ukraine phải có mặt trong mọi cuộc đàm phán, và các điều kiện rõ ràng cho việc dỡ bỏ trừng phạt.
Tổng Thống Putin phát biểu trước, mô tả các cuộc đàm phán là “mang tính xây dựng và tôn trọng lẫn nhau”, tìm kiếm một “giải pháp lâu dài”, và thừa nhận “mối quan ngại hợp pháp” của Nga. Ông ca ngợi Tổng Thống Trump vì đã “có ý tưởng rõ ràng về những gì ông muốn” và thậm chí còn khẳng định rằng nếu Tổng Thống Trump làm Tổng thống sớm hơn, “sẽ không có chiến tranh.”
Tổng Thống Trump sau đó cũng nhấn mạnh rằng các cuộc họp “rất hiệu quả,” nhưng “chưa có thỏa thuận nào cho đến khi đạt được thỏa thuận.” Ông hứa sẽ liên lạc với Khối NATO và Tổng Thống Zelenskyy, đồng thời tuyên bố “Chúng tôi thực sự đã đạt được tiến bộ lớn hôm nay.” Tổng Thống Trump cũng nhắc lại “mối quan hệ tuyệt vời với Putin” và tin rằng “có cơ hội tốt để đạt được mục tiêu,” dù “chưa đến lúc.” Điều quan trọng nhất, Tổng Thống Trump nói, là “Chúng ta cần chấm dứt hàng ngàn người bị giết mỗi tuần.”
Tuy giọng điệu tích cực, nội dung thực chất của hội nghị còn khiêm tốn. Tổng Thống Putin gợi ý về khả năng ngừng bắn, nhưng kèm theo các điều kiện: Hoa Kỳ phải dỡ bỏ một số lệnh trừng phạt và bỏ đe dọa thuế quan đối với các quốc gia mua năng lượng Nga như Ấn Độ. Ông cũng có ý định giữ quyền kiểm soát hai tỉnh miền đông Ukraine đã chiếm từ năm 2022. Có vẻ như Tổng Thống Trump đã không nhượng bộ những điểm này, nhưng hai bên đã đồng ý tổ chức một cuộc họp tiếp theo “sớm.”
Trong khi hội nghị diễn ra tại Alaska, chiến sự tại Ukraine vẫn tiếp diễn. Lực lượng Nga vẫn tiến công gần Dobropillia thuộc vùng Donetsk, và các cuộc oanh tạc tầm xa không có dấu hiệu giảm bớt. Ukraine cũng đáp trả bằng các cuộc tấn công sâu. Cả hai bên đều không hành động như thể chiến tranh sắp kết thúc.
Bài báo của Fox News nhấn mạnh rằng bất kỳ cuộc ngừng bắn nào cũng phải được hỗ trợ bởi cơ chế xác minh chặt chẽ: quan sát viên trung lập tại thực địa, giám sát vệ tinh, vạch rõ ranh giới và các lệnh trừng phạt tự động “tái áp đặt” nếu có vi phạm. Nếu không có điều này, Moscow có thể vũ trang lại dưới vỏ bọc ngoại giao.
Hội nghị đã làm rõ lập trường của các bên:
- Đối với Tổng Thống Putin: Mục tiêu là củng cố những thành quả lãnh thổ và giảm bớt áp lực kinh tế lên bộ máy chiến tranh của ông.
- Đối với Tổng Thống Trump: Đây là cơ hội để thử xem liệu Tổng Thống Putin có thể tiến tới giảm leo thang mà không làm mất uy tín của Hoa Kỳ. Việc để Ukraine tham gia đàm phán và tái khẳng định sự ủng hộ của NATO là rất quan trọng.
- Đối với Ukraine: Hội nghị mở ra một cơ hội ngoại giao, nhưng yêu sách lãnh thổ của Tổng Thống Putin vẫn là một lằn ranh đỏ về chính trị, pháp lý và đạo đức.
Theo phân tích của Trung tá Robert Maginnis (đã về hưu) trên Fox News, Hoa Kỳ cần phải kiên quyết không đánh đổi việc dỡ bỏ trừng phạt lấy những lời hứa mơ hồ. Các lệnh trừng phạt là một trong số ít đòn bẩy hiệu quả. Bất kỳ sự nới lỏng nào cũng phải gắn liền với sự tuân thủ có thể đo lường và duy trì, được xác minh bởi tình báo độc lập và các giám sát viên trung lập. Ukraine phải luôn là trung tâm của mọi quyết định, với tiếng nói và quyền phủ quyết thực sự đối với các điều khoản lãnh thổ. Các lệnh trừng phạt nên được sử dụng làm đòn bẩy, không phải là một sự nhượng bộ ban đầu.
Hội nghị Thượng đỉnh Alaska không phải là một bước đột phá như một số người kỳ vọng, nhưng cũng không phải là một thất bại. Nó đã mang lại cho cả hai bên một cái nhìn rõ ràng hơn về địa hình đàm phán và kéo dài thời gian để định vị. Tuy nhiên, thời gian sẽ ưu ái bên nào sử dụng nó tốt nhất.
Đối với Hoa Kỳ, điều đó có nghĩa là phải giữ vững các lệnh trừng phạt, củng cố phòng thủ của Ukraine và xem bất kỳ lệnh ngừng bắn nào như khởi đầu của một quá trình xác minh nghiêm ngặt, chứ không phải là kết thúc chiến tranh. Đối với Ukraine, nó có nghĩa là chuẩn bị cho hai con đường khác nhau: ngoại giao có ý nghĩa hoặc xung đột gia tăng. Đối với Nga, đó là quyết định liệu cuộc chiến tiếp tục có đáng với chi phí ngày càng tăng khi phương Tây từ chối trả giá bằng đất đai.
Nếu Alaska chỉ là một sự tạm dừng, thì cuộc họp tiếp theo sẽ quyết định liệu nó có trở thành cây cầu dẫn đến hòa bình – hay một cây cầu dẫn đến hư vô.
