Các nhà khoa học vừa tìm thấy một hành tinh lùn tiềm năng ở rìa Hệ Mặt Trời của chúng ta. Vật thể này, tạm gọi là 2017 OF201, nằm ở một nơi rất xa xôi đến nỗi phải mất khoảng 25.000 năm nó mới hoàn thành một vòng quỹ đạo quanh Mặt Trời.
Vật thể 2017 OF201 được phát hiện bởi các nhà nghiên cứu từ Viện Nghiên cứu Cao cấp và Đại học Princeton khi họ đang tìm kiếm “Hành tinh Chín” (Planet Nine) bí ẩn – một hành tinh giả thuyết được cho là lớn hơn Trái Đất và quay quanh Mặt Trời ở bên ngoài Sao Hải Vương. Một số nhà thiên văn học cho rằng sự tồn tại của Hành tinh Chín có thể giải thích sự tập trung bất thường của một số vật thể và những điểm kỳ lạ khác được quan sát thấy ở khu vực rìa Hệ Mặt Trời.
Ông Sihao Cheng, trưởng nhóm nghiên cứu, ví von việc tìm ra 2017 OF201 không khác nhiều so với cách Sao Diêm Vương (Pluto) được phát hiện trước đây. Nếu được xác nhận, hành tinh lùn mới này sẽ là một “người anh em họ cực đoan” của Sao Diêm Vương. Theo ước tính của nhóm nghiên cứu, 2017 OF201 có đường kính khoảng 435 dặm, nhỏ hơn đáng kể so với Sao Diêm Vương (gần 1.500 dặm).
Một hành tinh lùn được định nghĩa là một thiên thể quay quanh Mặt Trời, có đủ khối lượng và trọng lực để gần như tròn, nhưng không dọn sạch quỹ đạo của nó khỏi các tiểu hành tinh và vật thể khác (điểm khác biệt chính với hành tinh thực thụ).
Điểm đáng chú ý nhất của 2017 OF201 là quỹ đạo cực kỳ elip (hình bầu dục). Tại điểm xa nhất so với Mặt Trời, nó cách xa hơn 1.600 lần khoảng cách từ Trái Đất đến Mặt Trời.
Theo tin từ NBC News, các nhà nghiên cứu đã tìm thấy vật thể này bằng cách sàng lọc dữ liệu khổng lồ từ một kính viễn vọng ở Chile ban đầu được dùng để nghiên cứu năng lượng tối. Bằng cách ghép nối các quan sát theo thời gian, họ đã xác định được một vật thể di chuyển với các chuyển động theo một mô hình rõ ràng.
2017 OF201 có lẽ là một trong những vật thể nhìn thấy được xa nhất trong Hệ Mặt Trời, nhưng việc phát hiện ra nó gợi ý rằng có thể có nhiều hành tinh lùn khác đang tồn tại ở vùng không gian đó. Hiện tại, vật thể này đang ở gần Mặt Trời hơn, cho phép các nhà khoa học thực hiện các quan sát tiếp theo bằng kính viễn vọng mặt đất và hy vọng sau này có thể sử dụng Kính viễn vọng Không gian Hubble hoặc James Webb.
Việc khám phá ra 2017 OF201 có thể ảnh hưởng đến một số giả thuyết lâu đời về sự tồn tại của Hành tinh Chín. Theo ông Eritas Yang, đồng tác giả nghiên cứu, quỹ đạo elip của 2017 OF201 khiến nó trở thành một ngoại lệ so với các vật thể được cho là bị ảnh hưởng bởi Hành tinh Chín. Các tính toán cho thấy quỹ đạo của 2017 OF201 có thể duy trì ổn định trong khoảng một tỷ năm tới. Điều này mâu thuẫn với lý thuyết cho rằng dưới ảnh hưởng của Hành tinh Chín, các vật thể không có quỹ đạo đặc thù sẽ trở nên không ổn định và bị đẩy ra khỏi Hệ Mặt Trời.
Tuy nhiên, ông Konstantin Batygin, người đã đề xuất sự tồn tại của Hành tinh Chín vào năm 2016, cho rằng phát hiện 2017 OF201 không chứng minh hay bác bỏ giả thuyết của ông. Ông giải thích rằng quỹ đạo của vật thể này có tính chất hỗn loạn và không nằm trong nhóm các vật thể nhạy cảm nhất với lực hấp dẫn của Hành tinh Chín, do đó nó không mang lại nhiều thông tin trực tiếp về Hành tinh Chín.
Batygin bày tỏ sự hào hứng với nghiên cứu mới vì nó cung cấp thêm bối cảnh về cách các vật thể xuất hiện ở rìa Hệ Mặt Trời và ca ngợi nỗ lực ‘phi thường’ của nhóm nghiên cứu trong việc khai thác dữ liệu công cộng. Về phần mình, ông Cheng vẫn chưa từ bỏ hy vọng tìm thấy Hành tinh Chín, nhưng cũng nhìn nhận rằng phát hiện mới này là một câu chuyện thú vị về khám phá khoa học.
