Thống đốc Gavin Newsom và các đồng đảng Dân chủ trong cơ quan lập pháp tiểu bang đang đưa California vào một con đường chính trị độc đáo với kết quả khó lường.
Bằng việc tái phân chia 52 khu vực bầu cử quốc hội của California để tạo ra ít nhất 5 ghế dân biểu Dân chủ nữa, họ tuyên bố đang bảo vệ nền dân chủ khỏi sự “thao túng quyền lực” của Tổng thống Donald Trump. Ông Trump đang gây áp lực lên Texas và các tiểu bang bảo thủ khác để sắp xếp lại bản đồ các khu vực bầu cử quốc hội nhằm bảo vệ đa số mong manh của Đảng Cộng hòa trong cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ năm tới.
Ông Newsom phát biểu trong một cuộc biểu tình tại Los Angeles vào thứ Năm tuần trước, kêu gọi “Hãy thức tỉnh, nước Mỹ! Hãy thức tỉnh trước những gì Donald Trump đang làm. Hãy thức tỉnh trước sự tấn công của ông ấy. Hãy thức tỉnh trước sự tấn công vào các thể chế, kiến thức và lịch sử. Hãy thức tỉnh trước cuộc chiến của ông ấy chống lại khoa học, y tế công cộng, cuộc chiến chống lại người dân Mỹ.”
Gói ba dự luật của ông Newsom gần như chắc chắn sẽ được thông qua trong tuần này, đưa kế hoạch tái phân chia địa hạt này ra bỏ phiếu trong một cuộc bầu cử đặc biệt vào ngày 4 tháng 11. Nếu cử tri chấp thuận, các bản đồ mới sẽ có hiệu lực trong ba chu kỳ bầu cử. Tuy nhiên, ông Newsom cam kết rằng ủy ban độc lập về phân chia địa hạt của tiểu bang sẽ tiến hành vẽ lại bản đồ sau cuộc điều tra dân số năm 2030.
Vì không ai có thể dự đoán được kết quả cuối cùng, tình hình hiện tại cho phép chúng ta khám phá các kịch bản tiềm năng. Ví dụ, ông Newsom cho rằng việc tái phân chia địa hạt của California sẽ chỉ xảy ra nếu Texas làm điều đó trước, nhưng thực tế Đề xuất Tu chính án Lập pháp số 8 (ACA 8) lại nói khác. Theo ACA 8, đề xuất này sẽ có hiệu lực “chỉ khi Texas, Florida, hoặc một tiểu bang khác áp dụng một bản đồ khu vực bầu cử quốc hội mới có hiệu lực sau ngày 1 tháng 8 năm 2025 và trước ngày 1 tháng 1 năm 2031, và việc tái phân chia địa hạt đó không bắt buộc theo lệnh của tòa án liên bang.”
Nói cách khác, nếu kế hoạch tái phân chia địa hạt của Texas hoặc một tiểu bang bảo thủ khác không diễn ra vì bất kỳ lý do gì, kế hoạch của California vẫn có thể được kích hoạt nếu bất kỳ tiểu bang nào khác, kể cả một tiểu bang do Đảng Dân chủ nắm quyền như Illinois, cũng sắp xếp lại các khu vực bầu cử của mình. Đây là một kẽ hở đủ lớn để một chiếc xe tải lớn có thể đi qua.
Giả sử việc tái phân chia địa hạt được kích hoạt cho các chu kỳ bầu cử 2026, 2028 và 2030, mang lại cho Đảng Dân chủ ít nhất 48 trong số 52 ghế quốc hội của tiểu bang. Liệu Đảng Dân chủ có thực sự sẵn sàng chuyển việc phân chia địa hạt trở lại cho ủy ban độc lập sau cuộc điều tra dân số năm 2030?
Do tăng trưởng dân số tương đối trì trệ, California sẽ mất tới bốn ghế sau cuộc điều tra dân số. Các đảng viên Đảng Dân chủ giành chiến thắng trong các khu vực bầu cử bị tái phân chia vào năm 2026 sẽ miễn cưỡng từ bỏ chúng. Có thể có áp lực to lớn để bảo vệ chúng bằng cách quay trở lại việc phân chia địa hạt thông qua cơ quan lập pháp, hệ thống đã tồn tại trong nhiều thập kỷ trước khi quy trình ủy ban được tạo ra vào năm 2008.
Nếu Hạ viện năm 2030 cũng bị chia rẽ như hiện nay, Đảng Dân chủ cũng sẽ có mọi lý do để bù đắp cho sự thu hẹp của phái đoàn California tại Quốc hội bằng cách một lần nữa giảm thiểu các ghế của Đảng Cộng hòa.
Tiền lệ cho một động thái “bánh mì và xiếc” như vậy là những gì đã xảy ra sau khi cử tri đồng ý tăng thuế tiểu bang vào năm 2012. Mặc dù biện pháp bỏ phiếu cho biết các loại thuế mới sẽ là tạm thời, một biện pháp bỏ phiếu khác do công đoàn tài trợ bốn năm sau đó đã giữ nguyên mức thuế thu nhập cao hơn trong 12 năm nữa cho đến năm 2030, và các lợi ích tương tự đang lên kế hoạch tìm kiếm một sự gia hạn khác.
Cuối cùng, mặc dù có vẻ chắc chắn rằng gói này, bao gồm cả Dự luật số 604 của Hạ viện để chi tiết hóa các khu vực bầu cử mới và Dự luật số 280 của Thượng viện để kêu gọi cuộc bầu cử đặc biệt, sẽ nhận được sự chấp thuận của cơ quan lập pháp trong tuần này, nhưng sự ủng hộ của cử tri lại không chắc chắn. Các cuộc thăm dò cho thấy sự ủng hộ ở mức tốt nhất là thờ ơ, và Đảng Cộng hòa sẽ tiến hành một chiến dịch tài trợ lớn để bác bỏ, vì quyền kiểm soát Hạ viện có thể đang bị đe dọa.
Việc bác bỏ sẽ là một vết nhơ đối với ông Newsom, người rõ ràng xem động thái này là một cách để cải thiện vị thế chính trị quốc gia của mình và có lẽ cả cơ hội trở thành ứng cử viên của Đảng Dân chủ cho chức tổng thống vào năm 2028. Bài viết này được đăng trên CalMatters.
