Cuộc bầu cử sơ bộ cho chức Thị trưởng New York đang diễn ra gay cấn, với tâm điểm là cuộc đối đầu giữa cựu Thống Đốc Andrew Cuomo và Dân Biểu Tiểu Bang Zohran Mamdani của đảng Dân Chủ.
Theo các phân tích từ NBC News, kết quả cuối cùng của cuộc đua này vẫn còn là ẩn số, phần lớn do ảnh hưởng của hệ thống bầu cử xếp hạng (ranked-choice voting) mới được áp dụng tại New York City. Các cuộc thăm dò dư luận cuối cùng cũng cho ra những bức tranh khác biệt. Một cuộc thăm dò của Emerson College cho thấy Mamdani có thể vượt lên dẫn trước và giành chiến thắng sau khi phiếu bầu được xếp hạng, với tỷ lệ 52% so với 48% của Cuomo. Tuy nhiên, một cuộc thăm dò khác từ Marist University lại chỉ ra Cuomo vẫn duy trì lợi thế dẫn trước hai con số so với Mamdani ở cả vòng đầu và sau khi xếp hạng.
Sự khác biệt giữa hai kết quả thăm dò này có thể đến từ thời điểm thực hiện và thành phần cử tri tham gia bỏ phiếu. Cuộc thăm dò của Marist được thực hiện sớm hơn một tuần, và cục diện có thể đã thay đổi trong thời gian đó. Thêm vào đó, lượng cử tri đi bỏ phiếu trực tiếp, bỏ phiếu sớm, hay bỏ phiếu qua thư cũng là yếu tố khó lường.
Hệ thống bầu cử xếp hạng vẫn còn khá mới mẻ ở New York City, đây mới là lần thứ hai nó được sử dụng trong cuộc đua thị trưởng. Điều này khiến việc dự đoán kết quả càng thêm phức tạp. Tuy nhiên, cuộc thăm dò cuối cùng của Emerson vào năm 2021 đã dự đoán khá chính xác kết quả giữa Eric Adams (Thị trưởng hiện tại) và Kathryn Garcia.
Điểm khác biệt lớn nhất giữa hai cuộc thăm dò lần này nằm ở cách hai ứng viên thể hiện trong cộng đồng cử tri da màu, vốn chiếm khoảng một phần ba tổng số cử tri. Marist cho thấy Cuomo dẫn trước rất xa Mamdani trong nhóm này, trong khi Emerson lại ghi nhận Mamdani đã thu hẹp khoảng cách và giành được 38% phiếu bầu từ cử tri da màu ở vòng cuối cùng.
Sự khác biệt còn thể hiện ở vai trò của ứng viên thứ ba, Kiểm Soát Viên Thành Phố Brad Lander. Trong cả hai cuộc thăm dò, cử tri ủng hộ Lander có xu hướng chuyển phiếu cho Mamdani nhiều hơn khi Lander bị loại theo quy trình xếp hạng. Điều này đặc biệt rõ rệt trong cuộc thăm dò của Emerson, có thể do được thực hiện sau vụ bắt giữ ông Lander tại tòa án di trú tuần trước và thỏa thuận “bỏ phiếu chéo” (cross-endorsement) giữa Lander và Mamdani.
Một điều chắc chắn là người dân New York sẽ không biết kết quả cuối cùng vào đêm ngày bầu cử sơ bộ. Chỉ những phiếu bầu ưu tiên số một mới được công bố. Phiếu bầu qua thư vẫn có thể được bổ sung trong tuần tới. Việc xếp hạng phiếu bầu theo quy trình chỉ diễn ra sớm nhất vào thứ Ba tuần sau. Thậm chí, nếu kết quả quá sít sao, phiếu tạm thời (provisional ballots) còn có thể làm thay đổi cục diện.
Dù New York là một tiểu bang “Xanh” (ủng hộ Dân Chủ) mạnh mẽ, chiến thắng trong cuộc bầu cử sơ bộ chưa chắc quyết định ai sẽ là thị trưởng tiếp theo. Luật bầu cử của New York cho phép các ứng viên thua cuộc sơ bộ vẫn có thể tranh cử trong cuộc tổng tuyển cử bằng cách thành lập hoặc sử dụng các đảng phái khác. Cựu Thống Đốc Cuomo đã thành lập Đảng “Fight and Deliver” để sẵn sàng cho khả năng này. Tương tự, Mamdani có thể sẽ được sự ủng hộ của Đảng Working Families Party.
Thị trưởng đương nhiệm Eric Adams cũng đang tranh cử bằng một chiến tuyến riêng. Đảng Cộng hòa có ứng viên Curtis Sliwa và một ứng viên độc lập khác là Jim Walden cũng tham gia cuộc đua. Tóm lại, cục diện chính trị New York đang rất phức tạp và bất cứ kết quả nào trong cuộc bầu cử sơ bộ cũng có thể chỉ là khởi đầu cho một cuộc tranh cử lớn hơn trong tổng tuyển cử.
Theo phân tích của Steve Kornacki trên NBC News.
