Một thẩm phán liên bang tại New Hampshire cho biết hôm thứ Năm ông sẽ chấp thuận đơn kiện tập thể liên quan đến sắc lệnh hành pháp của Tổng thống Donald Trump chấm dứt quyền công dân theo nơi sinh, và ban hành lệnh cấm sơ bộ để tạm hoãn hiệu lực của sắc lệnh này.
Thẩm phán Joseph LaPlante đã thông báo quyết định của mình sau buổi điều trần kéo dài một giờ, và cho biết một văn bản chính thức sẽ được ban hành sau đó. Ông cũng nói thêm rằng lệnh này sẽ bao gồm một thời gian tạm dừng bảy ngày để cho phép kháng cáo.
Quyết định này của thẩm phán đặt vấn đề quyền công dân theo nơi sinh vào diện cần được Tòa án Tối cao xem xét nhanh chóng. Các chánh án có thể sẽ được yêu cầu ra phán quyết về việc sắc lệnh này có tuân thủ quyết định gần đây của họ hay không, quyết định này đã giới hạn thẩm quyền của các thẩm phán trong việc ban hành các lệnh cấm trên toàn quốc.
Vụ kiện được đệ trình thay mặt cho một phụ nữ mang thai, hai phụ huynh và các con sơ sinh của họ. Đây là một trong số nhiều vụ kiện thách thức sắc lệnh của Tổng thống Trump ban hành hồi tháng Giêng nhằm từ chối quyền công dân đối với những người con sinh ra từ cha mẹ đang sống bất hợp pháp hoặc tạm thời tại Hoa Kỳ. Các nguyên đơn được đại diện bởi Liên đoàn Tự do Dân sự Hoa Kỳ (ACLU) và các tổ chức khác.
Theo các luật sư của nguyên đơn, hàng chục ngàn trẻ sơ sinh và cha mẹ của họ có thể phải đối mặt với những tác hại từ sắc lệnh này chỉ trong vài tuần tới và cần có lệnh cấm ngay lập tức.
Vấn đề cốt lõi nằm ở Tu chính án thứ 14 của Hiến pháp, trong đó nêu rõ: “Tất cả những người sinh ra hoặc nhập tịch tại Hoa Kỳ và chịu sự chi phối của thẩm quyền của Hoa Kỳ, thì đều là công dân Hoa Kỳ.” Chính quyền của Tổng thống Trump cho rằng cụm từ “chịu sự chi phối của thẩm quyền” có nghĩa là Hoa Kỳ có thể từ chối quyền công dân đối với những em bé sinh ra từ những bà mẹ đang ở bất hợp pháp tại quốc gia này, qua đó chấm dứt một điều vốn được xem là phần không thể thiếu của luật pháp Hoa Kỳ trong hơn một thế kỷ.
Theo nguồn tin từ AP, các luật sư của chính phủ cho rằng những quan niệm sai lầm trước đây về điều khoản công dân đã tạo ra một động lực sai lệch cho nhập cư bất hợp pháp, gây ảnh hưởng tiêu cực đến chủ quyền, an ninh quốc gia và ổn định kinh tế của đất nước.
Thẩm phán LaPlante, người trước đây đã ban hành một lệnh cấm hạn chế trong một vụ án tương tự, cho biết mặc dù ông không cho rằng các lập luận của chính phủ là vô căn cứ, nhưng ông thấy chúng không thuyết phục. Ông nói thêm rằng quyết định ban hành lệnh cấm của ông “không phải là một quyết định khó khăn” và việc tước bỏ quyền công dân Hoa Kỳ rõ ràng cấu thành tổn hại không thể khắc phục.
Nhiều thẩm phán liên bang trước đây đã ban hành các lệnh cấm trên toàn quốc nhằm ngăn chặn sắc lệnh của Tổng thống Trump có hiệu lực, nhưng Tòa án Tối cao đã giới hạn các lệnh cấm này trong phán quyết ngày 27 tháng 6, cho phép các tòa án cấp dưới có 30 ngày để hành động. Với khung thời gian đó, những người phản đối sự thay đổi này đã nhanh chóng quay lại tòa án để cố gắng ngăn chặn nó.
Tại một vụ án ở bang Washington thuộc thẩm quyền của Tòa Phúc thẩm Liên bang Khu vực số 9, các thẩm phán đã yêu cầu các bên đệ trình các bản luận cứ giải thích về ảnh hưởng của phán quyết Tòa án Tối cao. Bang Washington và các tiểu bang khác trong vụ kiện này đã yêu cầu tòa phúc thẩm trả lại vụ án cho thẩm phán tòa sơ thẩm.
Tương tự như ở New Hampshire, một nguyên đơn ở Maryland tìm cách tổ chức một vụ kiện tập thể bao gồm tất cả những người bị ảnh hưởng bởi sắc lệnh này. Thẩm phán đã ấn định thời hạn thứ Tư cho các luận cứ pháp lý bằng văn bản khi bà xem xét yêu cầu về một lệnh cấm trên toàn quốc khác từ CASA, một tổ chức phi lợi nhuận đấu tranh cho quyền lợi người nhập cư.
Vài giờ sau khi Tòa án Tối cao ra phán quyết ngăn chặn các lệnh cấm của tòa án trên toàn quốc, các nhóm vận động đã đệ trình một lệnh ngừng tạm thời để ngăn sắc lệnh hành pháp của Tổng thống Donald Trump về quyền công dân theo nơi sinh có hiệu lực.
Bà Ama Frimpong, giám đốc pháp lý tại CASA, cho biết nhóm đã nhấn mạnh với các thành viên và khách hàng của mình rằng đây chưa phải lúc để hoảng sợ.
“Không ai phải di chuyển tiểu bang ngay lập tức,” bà nói. “Có nhiều con đường khác nhau mà tất cả chúng ta đang đấu tranh, một lần nữa, để đảm bảo rằng sắc lệnh hành pháp này sẽ không bao giờ được đưa ra ánh sáng.”
Các nguyên đơn ở New Hampshire, chỉ được nhắc đến bằng bí danh, bao gồm một phụ nữ đến từ Honduras có đơn xin tị nạn đang chờ xử lý và dự kiến sinh con thứ tư vào tháng 10. Bà đã nói với tòa rằng gia đình bà đến Hoa Kỳ sau khi bị các băng nhóm nhắm tới.
“Tôi không muốn con mình sống trong sợ hãi và lẩn trốn. Tôi không muốn con mình trở thành mục tiêu của cơ quan thực thi nhập cư,” bà viết. “Tôi sợ gia đình chúng tôi có thể có nguy cơ bị chia cắt.”
Một nguyên đơn khác, một người đàn ông đến từ Brazil, đã sống cùng vợ ở Florida được năm năm. Con đầu lòng của họ sinh vào tháng Ba, và họ đang trong quá trình nộp đơn xin tình trạng thường trú nhân hợp pháp dựa trên quan hệ gia đình — cha vợ của anh ấy là công dân Hoa Kỳ.
“Con tôi có quyền được nhập tịch và có một tương lai tại Hoa Kỳ,” anh viết.
