Một thẩm phán liên bang đã tạm thời ngăn chặn chính quyền Tổng thống Donald Trump tước quyền công dân theo nơi sinh của một số trẻ em sinh ra tại Mỹ, đây là phép thử ban đầu về khung pháp lý sau khi Tối Cao Pháp Viện hạn chế đáng kể quyền của các thẩm phán trong việc ban hành các lệnh cấm toàn quốc đối với các chính sách của tổng thống.
Theo tin từ NBC News, hôm thứ Năm tại New Hampshire, Thẩm phán Tòa án Liên bang Joseph Laplante đã chấp thuận cho vụ kiện được tiến hành theo diện nhóm (class action) nhằm bảo vệ các trẻ em có nguy cơ bị từ chối quyền công dân theo nơi sinh. Ông cũng ban hành lệnh cấm tạm thời đối với sắc lệnh của Tổng thống Trump, không cho phép nó có hiệu lực trên toàn quốc.
Phán quyết này mang lại hy vọng cho các bà mẹ mang thai và các nhóm dân sự, vốn đã nhận một đòn giáng mạnh hai tuần trước khi Tối Cao Pháp Viện hạn chế nghiêm ngặt khả năng các thẩm phán liên bang sử dụng một trong những công cụ mạnh mẽ nhất của họ – các lệnh cấm toàn quốc để ngăn chặn các chính sách liên bang có hiệu lực.
Trong bối cảnh này, những người nhập cư và luật sư của họ đã chuyển hướng sang việc tìm kiếm quy chế nhóm cho trẻ em và cha mẹ nhập cư với hy vọng tìm ra một cách khác để ngăn chặn tổng thống. “Rõ ràng là quyết định của Tối Cao Pháp Viện đã đóng sập một cánh cửa quan trọng để thách thức các chính sách, nhưng nó cũng đồng thời mở ra những cánh cửa khác,” ông Muzaffar Chishti, một thành viên cao cấp của Viện Chính sách Di trú, cho biết.
Theo sắc lệnh của Tổng thống Trump, quyền công dân theo nơi sinh sẽ chỉ giới hạn cho những người có ít nhất một phụ huynh là công dân Hoa Kỳ hoặc thường trú nhân hợp pháp. Sắc lệnh cũng từ chối quyền công dân đối với những trẻ em có mẹ đang ở Hoa Kỳ một cách tạm thời, bao gồm cả những người đến thăm theo Chương trình Miễn Thị thực hoặc du lịch, hoặc là sinh viên mà cha của họ không phải là công dân hoặc thường trú nhân hợp pháp.
Trong văn bản ra lệnh hôm thứ Năm, Thẩm phán Laplante đã viết rằng tòa án đã chứng nhận quy chế nhóm cho một nhóm người sinh ra trên toàn quốc bị ảnh hưởng bởi sắc lệnh của Tổng thống Trump. Ông Trump có bảy ngày để kháng cáo lệnh cấm tạm thời của Thẩm phán Laplante lên tòa cấp cao hơn, và vấn đề này có thể quay trở lại Tối Cao Pháp Viện để xác định liệu phán quyết của thẩm phán có tuân thủ phán quyết hồi tháng trước hay không.
“Đây không phải là dấu chấm hết cho vấn đề quyền công dân theo nơi sinh. Chúng ta có lẽ sẽ chứng kiến nhiều cuộc tranh cãi hơn về thủ tục, về vấn đề chứng nhận nhóm, cũng như về vấn đề quyền công dân theo nơi sinh trên cơ sở nội dung,” ông Damon-Feng, giáo sư luật nhập cư và hiến pháp tại Trường Luật Cardozo, nhận định.
