Ông Steve Witkoff, phái viên hải ngoại của Tổng Thống Donald Trump, sẽ có các cuộc đàm phán tại Điện Kremlin vào tuần tới trong bối cảnh Hoa Kỳ tiếp tục thúc đẩy một thỏa thuận chấm dứt chiến tranh tại Ukraine.
Chuyến thăm này, được ông Yuri Ushakov, cố vấn chính sách đối ngoại thân cận của ông Vladimir Putin, xác nhận vào thứ Tư, diễn ra sau khi Ukraine cho biết đã đạt được một “thỏa thuận chung” với Tòa Bạch Ốc về phác thảo một thỏa thuận hòa bình tiềm năng.
Trước đó vào thứ Ba, Tổng Thống Trump đã tuyên bố ông đã chỉ đạo ông Witkoff gặp Tổng thống Nga, trong khi Bộ trưởng Lục quân Hoa Kỳ Dan Driscoll được cử sang Ukraine.
Thông tin này theo sau sự xuất hiện của một kế hoạch dự thảo 28 điểm vào tuần trước, mà Tổng Thống Trump cho biết đã được “tinh chỉnh, với sự đóng góp bổ sung từ cả hai phía”.
Phát biểu với các phóng viên trước khi Điện Kremlin xác nhận chuyến thăm, Tổng Thống Trump nói rằng con rể của ông, Jared Kushner – người từng đóng vai trò cố vấn cho Tòa Bạch Ốc trong các cuộc đàm phán ngoại giao trước đây – cũng có thể tham dự cuộc gặp tại Điện Kremlin.
Ông cho biết một thỏa thuận sẽ bao gồm việc nhượng bộ lãnh thổ “từ cả hai phía” và “cố gắng làm sạch biên giới”.
Tổng thống, người đã coi việc đạt được thỏa thuận chấm dứt xung đột là mục tiêu chính sách đối ngoại, nói rằng ông chưa ấn định thời hạn cho bất kỳ bên nào để đạt được thỏa thuận, và cho rằng “thời hạn đối với tôi là khi nó kết thúc”.
Điện Kremlin trước đó đã cho biết Nga chưa được tham vấn về thỏa thuận dự thảo mới, và cảnh báo rằng họ có thể không chấp nhận các sửa đổi đối với kế hoạch tuần trước.
Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov cho biết, trong khi Moscow ủng hộ khuôn khổ ban đầu của Hoa Kỳ, tình hình sẽ “khác biệt căn bản” nếu nó trải qua những thay đổi đáng kể.
Tính đến sáng thứ Ba, Điện Kremlin vẫn chưa nhận được bản sao của kế hoạch mới, ông Lavrov cho biết, đồng thời cáo buộc châu Âu đang làm suy yếu nỗ lực hòa bình của Hoa Kỳ.
Các quan chức Hoa Kỳ đã không công khai giải quyết những lo ngại của Nga, mặc dù ông Driscoll và các đại diện của Nga đã có các cuộc gặp vào thứ Hai và thứ Ba tại Abu Dhabi.
Một số vấn đề mà Nga và Ukraine vẫn còn bất đồng sâu sắc được cho là chưa được giải quyết cho đến nay, bao gồm các đảm bảo an ninh cho Kyiv và quyền kiểm soát nhiều khu vực ở miền đông Ukraine, nơi đang diễn ra giao tranh.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho biết vào thứ Ba rằng ông sẵn sàng gặp Tổng Thống Trump để thảo luận “những điểm nhạy cảm” còn tồn đọng, với chính quyền của ông đặt mục tiêu có một cuộc gặp trước cuối tháng.
“Tôi trông chờ sự hợp tác tích cực hơn nữa với phía Hoa Kỳ và với Tổng thống (Donald) Trump. Rất nhiều phụ thuộc vào Hoa Kỳ, bởi vì Nga đặc biệt chú ý đến sức mạnh của Mỹ,” ông nói.
Một ngày trước đó, ông Zelensky cho biết kế hoạch 28 điểm đã được thu gọn, với một số điều khoản được loại bỏ.
Tổng Thống Trump đã viết trên mạng xã hội rằng ông mong muốn gặp Tổng thống Zelensky và Tổng thống Putin “sớm, nhưng CHỈ KHI thỏa thuận chấm dứt Cuộc chiến này là CUỐI CÙNG hoặc đang ở giai đoạn cuối cùng”.
Bất chấp sự lạc quan tương đối của Tòa Bạch Ốc, các nhà lãnh đạo châu Âu dường như hoài nghi rằng, sau gần bốn năm chiến tranh, hòa bình có thể sắp đạt được. Tổng thống Pháp Emmanuel Macron cho biết ông “không thấy ý chí ngừng bắn nào từ phía Nga”, trong khi Downing Street cảnh báo rằng “còn một chặng đường dài phía trước – một con đường gian nan”.
Vào thứ Ba, ông Macron và Thủ tướng Anh Sir Keir Starmer đã chủ trì một cuộc họp của cái gọi là “liên minh những người sẵn sàng”, một nhóm lỏng lẻo gồm các đồng minh của Ukraine ở châu Âu và các nơi khác, những người đã cam kết tiếp tục hỗ trợ quốc phòng trong trường hợp ngừng bắn, bao gồm cả các cuộc đàm phán sơ bộ về một lực lượng gìn giữ hòa bình tiềm năng.
Trong cuộc gọi – mà Ngoại trưởng Hoa Kỳ Marco Rubio cũng tham gia – các nhà lãnh đạo đã đồng ý thành lập một lực lượng đặc nhiệm với Hoa Kỳ để “tăng tốc” công việc về các đảm bảo an ninh có thể được cung cấp cho Ukraine.
Vấn đề đảm bảo an ninh chỉ là một trong những lĩnh vực mà Moscow và Kyiv đang bất đồng. Vào thứ Hai, ông Zelensky cho biết “vấn đề chính” cản trở hòa bình là yêu cầu của ông Putin về sự công nhận pháp lý đối với lãnh thổ mà Nga đã chiếm giữ.
Moscow luôn yêu cầu Ukraine rút quân hoàn toàn khỏi toàn bộ khu vực Donbas phía đông, bao gồm các tỉnh Donetsk và Luhansk. Lực lượng Nga cũng kiểm soát bán đảo Crimea – mà Nga đã sáp nhập vào năm 2014 – và phần lớn hai khu vực khác là Kherson và Zaporizhzhia.
Sau nhiều tuần ngoại giao có vẻ như đã đình trệ, đã có một loạt các hoạt động kể từ khi kế hoạch do Hoa Kỳ hậu thuẫn bị rò rỉ.
Bản dự thảo ban đầu bao gồm việc Ukraine đồng ý nhượng lại các khu vực mà nước này tiếp tục kiểm soát, cam kết không gia nhập NATO và cắt giảm đáng kể quy mô lực lượng vũ trang – những yếu tố có vẻ phản ánh các yêu cầu chính của Điện Kremlin.
Trong khi ông Putin cho biết bản dự thảo ban đầu có thể là “cơ sở” cho một thỏa thuận, ông Zelensky đã đáp lại rằng Ukraine phải đối mặt với một sự lựa chọn giữa việc giữ Hoa Kỳ làm đối tác và “phẩm giá” của mình. Các nhà lãnh đạo châu Âu đã phản đối một số yếu tố.
Vào đêm trước các cuộc đàm phán về kế hoạch này ở Geneva vào Chủ Nhật giữa các quan chức Hoa Kỳ, châu Âu và Ukraine, ông Rubio đã buộc phải công khai nhấn mạnh rằng kế hoạch này “do Hoa Kỳ soạn thảo” sau khi một nhóm các thượng nghị sĩ tuyên bố ông đã nói với họ rằng đây thực chất là bản dự thảo của Nga, chứ không phải lập trường của Tòa Bạch Ốc.
Kể từ đó, cả Hoa Kỳ và Ukraine đều ca ngợi sự tiến triển về bản dự thảo, với ông Zelensky nói rằng nó đại diện cho “cách tiếp cận đúng đắn” sau khi đạt được những thay đổi.
Trong khi Tổng Thống Trump ban đầu thúc giục Ukraine chấp nhận kế hoạch một cách nhanh chóng, Tổng thống đã nói với các phóng viên vào thứ Ba rằng phiên bản ban đầu “chỉ là một bản đồ”, đồng thời nói thêm: “Đó không phải là một kế hoạch, đó là một khái niệm.”.
Cũng vào thứ Ba, Bloomberg đã công bố một bản ghi âm được cho là cuộc gọi vào ngày 14 tháng 10 giữa ông Steve Witkoff, phái viên ngoại giao của Tổng Thống Trump, và ông Yuri Ushakov, cố vấn chính sách đối ngoại của ông Putin.
Khi được hỏi về bản ghi âm – trong đó ông Witkoff được cho là đã thảo luận về cách Điện Kremlin nên tiếp cận Tổng Thống Trump, và nói rằng Ukraine sẽ phải từ bỏ đất đai để đạt được thỏa thuận hòa bình – Tổng Thống Trump nói với các phóng viên rằng nó đại diện cho “một hình thức đàm phán rất tiêu chuẩn”. BBC News đã không độc lập xác minh cuộc gọi bị rò rỉ được báo cáo.
Trong khi đó, giao tranh vẫn tiếp diễn. Cả Nga và Ukraine đều cho biết các cuộc tấn công đã được thực hiện vào đêm thứ Ba tại Zaporizhzhia.
Ông Ivan Federov, người đứng đầu khu vực của Ukraine tại đây, cho biết ít nhất bảy người đã bị thương, trong khi ông Yevgeny Balitsky, thống đốc do Điện Kremlin bổ nhiệm, báo cáo rằng Kyiv đã tấn công các mạng lưới năng lượng ở các khu vực do nước này kiểm soát, khiến tới 40.000 người mất điện.
Hàng chục ngàn binh sĩ và hàng ngàn dân thường đã thiệt mạng hoặc bị thương, và hàng triệu người đã phải rời bỏ nhà cửa kể từ khi Nga xâm lược toàn diện Ukraine bắt đầu vào tháng 2 năm 2022.
