Chính quyền Tổng thống Donald Trump đang gia tăng áp lực buộc các đối tác thương mại phải nhanh chóng đạt được thỏa thuận mới trước thời hạn chót vào thứ Tư tuần này, với kế hoạch Hoa Kỳ sẽ bắt đầu gửi thư cảnh báo các quốc gia rằng mức thuế cao hơn có thể có hiệu lực từ ngày 1 tháng 8.
Động thái này làm tăng thêm sự bất ổn cho các doanh nghiệp, người tiêu dùng và các đối tác thương mại của Hoa Kỳ. Câu hỏi đặt ra là quốc gia nào sẽ nhận được thông báo, liệu có thay đổi nào diễn ra trong những ngày tới hay không, và liệu Tổng thống Donald Trump có một lần nữa dời việc áp dụng các mức thuế hay không. Ông Trump và các cố vấn thương mại hàng đầu của ông cho biết ông có thể gia hạn thời gian đàm phán, nhưng họ khẳng định chính quyền đang gây áp lực tối đa lên các quốc gia khác.
Kevin Hassett, Giám đốc Hội đồng Kinh tế Quốc gia Nhà Trắng, cho biết trên chương trình “Face the Nation” của CBS hôm Chủ nhật rằng Tổng thống Trump sẽ quyết định khi nào nên từ bỏ các cuộc đàm phán. Ông nói thêm: “Hoa Kỳ luôn sẵn sàng nói chuyện với tất cả mọi người về mọi thứ. Có những thời hạn, và có những vấn đề gần kề, vì vậy có thể mọi thứ sẽ bị đẩy lùi sau thời hạn chót hoặc có thể không. Cuối cùng, Tổng thống sẽ đưa ra phán quyết đó.”
Stephen Miran, Chủ tịch Hội đồng Cố vấn Kinh tế Nhà Trắng, cũng cho biết các quốc gia đàm phán thiện chí và đưa ra nhượng bộ có thể “gần như, khiến ngày bị lùi lại.”
Các mức thuế cao hơn mà ông Trump công bố ngày 2 tháng 4 đã đe dọa sẽ thay đổi nền kinh tế toàn cầu và dẫn đến các cuộc chiến thương mại rộng lớn hơn. Một tuần sau, sau khi thị trường tài chính hoảng loạn, chính quyền của ông đã đình chỉ trong 90 ngày hầu hết các loại thuế nhập khẩu cao hơn ngay khi chúng sắp có hiệu lực. Thời gian đàm phán cho đến ngày 9 tháng 7 đã dẫn đến các thỏa thuận được công bố chỉ với Vương quốc Anh và Việt Nam.
Tổng thống Donald Trump đã áp đặt các mức thuế tăng đối với hàng chục quốc gia có thặng dư thương mại đáng kể với Hoa Kỳ, và một mức thuế cơ bản 10% đối với hàng nhập khẩu từ tất cả các quốc gia nhằm đáp trả những gì ông gọi là tình trạng khẩn cấp kinh tế. Ngoài ra còn có mức thuế 50% đối với thép và nhôm, và mức thuế 25% đối với ô tô.
Kể từ tháng 4, rất ít chính phủ nước ngoài đã thiết lập các điều khoản thương mại mới với Washington theo yêu cầu của Tổng thống Trump. Ông Trump nói với các phóng viên hôm thứ Sáu rằng chính quyền của ông có thể gửi thư cho các quốc gia vào thứ Bảy để nêu rõ các mức thuế của họ nếu họ không đạt được thỏa thuận, nhưng Hoa Kỳ sẽ không bắt đầu thu các loại thuế đó cho đến ngày 1 tháng 8. Hôm Chủ nhật, ông nói rằng ông sẽ gửi thư bắt đầu từ thứ Hai – “có thể 12, có thể 15” – cho các chính phủ nước ngoài phản ánh các mức thuế dự kiến cho từng quốc gia.
“Chúng tôi cũng đã đạt được thỏa thuận,” ông Trump nói với các phóng viên trước khi trở về Tòa Bạch Ốc từ nhà của ông ở New Jersey. “Vì vậy, chúng tôi sẽ có sự kết hợp giữa thư từ và một số thỏa thuận đã được thực hiện.” Ông và các cố vấn của ông từ chối cho biết quốc gia nào sẽ nhận được thư.
Ngoại trưởng Hoa Kỳ Scott Bessent bác bỏ ý kiến cho rằng ngày 1 tháng 8 là một thời hạn mới và từ chối cho biết điều gì có thể xảy ra vào thứ Tư. “Chúng ta sẽ xem,” ông Bessent nói trên chương trình “State of the Union” của CNN. “Tôi sẽ không tiết lộ kế hoạch.”
Ông cho biết Hoa Kỳ “gần đạt được nhiều thỏa thuận”, và dự đoán sẽ có nhiều thông báo lớn trong vài ngày tới. Ông không đưa ra chi tiết nào. “Tôi nghĩ chúng ta sẽ thấy rất nhiều thỏa thuận rất nhanh chóng,” ông Bessent nói.
Sau đó vào Chủ nhật, ông Trump tuyên bố sẽ áp đặt thêm thuế đối với khối các quốc gia đang phát triển BRICS, vốn đã lên án việc tăng thuế tại hội nghị thượng đỉnh của họ ở Brazil. Ông Trump nói trong một bài đăng trên nền tảng mạng xã hội của mình rằng bất kỳ quốc gia nào liên kết với những gì ông gọi là “các chính sách chống Mỹ của BRICS” sẽ phải chịu thêm mức thuế 10%.
Ông Trump đã công bố thỏa thuận với Việt Nam, cho phép hàng hóa Hoa Kỳ nhập khẩu vào nước này miễn thuế, trong khi hàng xuất khẩu của Việt Nam sang Hoa Kỳ sẽ đối mặt với mức thuế 20%. Mức thuế này đã giảm so với mức thuế 46% đối với hàng nhập khẩu của Việt Nam mà ông đề xuất hồi tháng 4 – một trong những biện pháp thuế nhập khẩu có đi có lại mà ông nhắm vào hàng chục quốc gia mà Hoa Kỳ có thâm hụt thương mại.
Khi được hỏi liệu ông có mong đợi đạt được thỏa thuận với Liên minh Châu Âu hay Ấn Độ hay không, ông Trump nói hôm thứ Sáu rằng “thư từ có lợi hơn cho chúng ta” vì có quá nhiều quốc gia tham gia. “Chúng ta có Ấn Độ sắp tới và với Việt Nam, chúng tôi đã làm được, nhưng dễ dàng hơn nhiều khi gửi một bức thư nói rằng, ‘Nghe này, chúng tôi biết chúng tôi có một mức thâm hụt nhất định, hoặc trong một số trường hợp là thặng dư, nhưng không nhiều lắm. Và đây là những gì các bạn sẽ phải trả nếu muốn kinh doanh tại Hoa Kỳ.’”
Tuy nhiên, Đại sứ Hoa Kỳ tại Canada, Pete Hoekstra, hôm thứ Sáu cho biết Canada sẽ không phải là một trong những quốc gia nhận thư, sau khi các cuộc đàm phán thương mại giữa hai nước gần đây được nối lại. “Canada là một trong những đối tác thương mại lớn nhất của chúng tôi,” ông Hoekstra nói với CTV News trong một cuộc phỏng vấn tại Ottawa. “Chúng tôi sẽ có một thỏa thuận được công bố.” Thủ tướng Canada Mark Carney cho biết ông muốn có một thỏa thuận mới vào ngày 21 tháng 7, nếu không Canada sẽ tăng cường các biện pháp đối phó thương mại. Ông Hoekstra đã không cam kết về một ngày cho thỏa thuận thương mại và cho biết ngay cả khi có thỏa thuận, Canada vẫn có thể phải đối mặt với một số mức thuế. Nhưng “chúng tôi sẽ không chỉ gửi thư cho Canada,” ông nói.
Báo cáo này được thực hiện bởi Associated Press.
