Vào dịp Lễ Lao động, chính quyền Tổng thống Donald Trump đã cố gắng trục xuất các trẻ em Guatemala đã đến Mỹ một mình và đang sinh sống tại các trại tạm cư hoặc với gia đình nuôi dưỡng tại Hoa Kỳ. Tuy nhiên, các luật sư đại diện cho trẻ em di cư đã đệ đơn kiện trên khắp cả nước nhằm ngăn chặn việc trục xuất, và vào Chủ nhật, một thẩm phán liên bang đã ra lệnh tạm dừng việc này.
Chính quyền Tổng thống Trump cho rằng họ đang thực hiện việc này để đoàn tụ các em với gia đình ở quê nhà theo yêu cầu của chính phủ Guatemala, đồng thời đổ lỗi cho các nhà hoạt động và thẩm phán đã can thiệp.
Các nhà hoạt động cho biết những trẻ em mà họ đại diện bày tỏ nỗi sợ hãi khi phải trở về nhà, và chính phủ đã không tuân thủ luật pháp bảo vệ trẻ em di cư khi thực hiện việc trục xuất vào đêm khuya và bỏ qua các thủ tục tòa án di trú.
Hiện có ít nhất ba vụ kiện pháp lý đang diễn ra tại Arizona, Washington D.C. và Illinois. Các đại diện của trẻ em di cư không có người đi kèm đang cố gắng ngăn chặn chính phủ trục xuất các trẻ em Guatemala chưa có lệnh trục xuất cuối cùng khỏi đất nước.
Tại Illinois, các luật sư đại diện cho bốn trẻ vị thành niên đã nhận được thông báo rằng Cơ quan Di trú và Hải quan Hoa Kỳ (ICE) dự định đưa các em ra khỏi các trại tạm cư và trục xuất khỏi Hoa Kỳ. Một thẩm phán đã tạm thời ngăn chặn điều này cho đến chiều Thứ Tư. Tại Arizona, một thẩm phán liên bang đã chặn chính quyền Tổng thống Trump trục xuất 53 trẻ em Guatemala trong ít nhất hai tuần, đồng thời yêu cầu chính phủ phải đưa ngay các em trở lại Hoa Kỳ nếu đã bị đưa đi.
Về phía Guatemala, Tổng thống Bernardo Arévalo cho biết chính phủ nước này đã cử Bộ trưởng Ngoại giao và Đại sứ tại Hoa Kỳ đến thăm các cơ sở giam giữ trẻ vị thành niên và người lớn tại Hoa Kỳ vào tháng 3 và bày tỏ mối quan ngại, đặc biệt là đối với các em sắp đủ 18 tuổi. Chính phủ Guatemala đã nói với Hoa Kỳ rằng họ sẵn sàng tiếp nhận “tất cả trẻ em không có người đi kèm, những em muốn tự nguyện trở về Guatemala.”
Tổng thống Arévalo cho biết thêm, Guatemala có khả năng tiếp nhận khoảng 150 trẻ em mỗi tuần, tùy thuộc vào khả năng xác định người thân và tạo điều kiện cho việc trở về an toàn. Mục tiêu là không để trẻ em nào phải bị đưa vào các cơ sở thể chế.
Về số lượng trẻ em có thể bị trục xuất, người đứng đầu cơ quan di trú Guatemala cho biết con số này là 341 vào tháng 7. Tuy nhiên, một thượng nghị sĩ Hoa Kỳ cho biết có thông tin từ nội bộ rằng cơ quan này dự định trục xuất gần 700 trẻ em Guatemala. Hiện tại, có thông tin cho rằng 76 trẻ em đã được đưa lên máy bay để trở về Guatemala và đang được đưa trở lại sự quản lý của Cơ quan Tị nạn.
Theo Associated Press, trẻ em di cư một mình thường được chính phủ Hoa Kỳ chăm sóc và có các biện pháp bảo vệ pháp lý để bảo vệ các em trong hệ thống di trú. Đạo luật Tái ủy quyền Bảo vệ Nạn nhân Buôn người năm 2008 là một trong những đạo luật quan trọng nhằm bảo vệ trẻ em di cư không có người đi kèm, quy định rằng trẻ em phải được đặt trong “môi trường ít hạn chế nhất có thể,” thường có nghĩa là các em có thể được thả cho người bảo lãnh như người thân ở Hoa Kỳ trong khi chờ xử lý hồ sơ di trú.
