Trong dịp Lễ Lao Động vừa qua, chính quyền Tổng thống Trump đã có nỗ lực đưa các trẻ em Guatemala đã đến Hoa Kỳ một mình và đang sinh sống tại các trại tạm cư hoặc với gia đình nuôi tại Hoa Kỳ về nước.
Các luật sư đại diện cho trẻ em di cư đã đệ đơn kiện trên khắp đất nước để ngăn chặn chính phủ trục xuất các em. Vào Chủ Nhật, một thẩm phán liên bang đã ra lệnh tạm thời giữ các em ở lại Hoa Kỳ.
Chính quyền Tổng thống Trump lập luận trong các phiên tòa và trên mạng xã hội rằng họ đang làm điều này để đoàn tụ các em với gia đình ở quê nhà theo yêu cầu của chính phủ Guatemala, đồng thời đổ lỗi cho các nhà hoạt động và thẩm phán can thiệp.
Các nhà hoạt động cho rằng những trẻ em mà họ đại diện bày tỏ nỗi sợ hãi khi phải về nước, và chính phủ đã hành động trong bóng tối, bỏ qua các tòa án di trú, không tuân thủ luật pháp nhằm bảo vệ trẻ em di cư.
Hàng loạt các vụ kiện pháp lý đang diễn ra tại Arizona, Washington D.C., và Illinois nhằm ngăn chặn việc trục xuất các trẻ em Guatemala chưa có lệnh trục xuất cuối cùng. Các em này đang được chăm sóc tại các trại tạm cư hoặc gia đình nuôi dưới sự giám sát của Văn phòng Tái định cư Tị nạn thuộc Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh.
Tại Illinois, các luật sư đại diện cho bốn trẻ vị thành niên đã nhận được thông báo vào ngày 29 tháng 8 rằng Cơ quan Di trú và Hải quan Hoa Kỳ dự định đưa các em rời khỏi trại tạm cư vào ngày 30 tháng 8 hoặc ngày 1 tháng 9 và trục xuất các em khỏi Hoa Kỳ. Một thẩm phán đã chặn việc trục xuất này ít nhất cho đến chiều thứ Tư.
Tại Arizona, Dự án Quyền Cư dân và Người Tị nạn Florence đã đệ đơn kiện thay mặt cho 53 trẻ em Guatemala. Thẩm phán Tòa án Quận Hoa Kỳ Rosemary Marquez vào Chủ Nhật đã chặn chính quyền Tổng thống Trump trục xuất các trẻ em này trong ít nhất hai tuần, và yêu cầu chính phủ đưa các em trở lại Hoa Kỳ ngay lập tức.
Tại Washington D.C., Thẩm phán Sparkle L. Sooknanan đã ban hành lệnh cấm tạm thời kéo dài 14 ngày, ngăn chặn chính phủ đưa các trẻ em Guatemala đang được Văn phòng Tái định cư Tị nạn quản lý trở về Guatemala.
Về phía Guatemala, hồi tháng 7, người đứng đầu cơ quan di trú của nước này cho biết chính phủ đang tìm cách hồi hương 341 trẻ vị thành niên không đi kèm người lớn đang bị giam giữ tại các cơ sở của Hoa Kỳ.
Tổng thống Guatemala Bernardo Arévalo cho biết chính phủ của ông đã làm việc để xác định danh tính các em, gia đình và đưa ra các thỏa thuận cho những em muốn trở về, những em muốn chờ đợi quy trình pháp lý tại Hoa Kỳ và những em được phép ở lại Hoa Kỳ với người thân.
Ông Arévalo nói rằng Guatemala có khả năng tiếp nhận khoảng 150 trẻ em mỗi tuần, tùy thuộc vào khả năng xác định người thân và tạo điều kiện cho việc trở về an toàn. Mục tiêu là không để bất kỳ đứa trẻ nào phải sống trong trại tập trung.
Ước tính số lượng trẻ em Guatemala có thể được gửi về nước dao động từ 341 đến gần 700 em, theo các báo cáo khác nhau. Chính phủ Hoa Kỳ cho biết 76 trẻ em đã trên máy bay để đến Guatemala và đang được đưa trở lại sự quản lý của Văn phòng Tái định cư Tị nạn sau phán quyết của thẩm phán.
Theo Đạo luật Tái ủy quyền Nạn nhân Buôn người năm 2008, trẻ em di cư đi một mình thường được chính phủ Hoa Kỳ chăm sóc và có các biện pháp bảo vệ pháp lý. Các em có thể xin tình trạng bảo vệ đặc biệt nếu không thể trở về nước vì bị lạm dụng hoặc bỏ rơi, hoặc có thể xin tị nạn. Tuy nhiên, các luật sư bào chữa cho rằng chỉ thẩm phán di trú mới có quyền quyết định liệu trẻ vị thành niên không đi kèm người lớn có thể tự nguyện rời khỏi Hoa Kỳ hay không.
Thông tin này được tổng hợp từ hãng thông tấn Associated Press.
