Xung đột giữa Iran và Israel đã khiến không phận trên khắp Trung Đông bị đóng cửa khi hai bên liên tục tấn công và trả đũ lẫn nhau. Tình hình an ninh ngày càng xấu đi đã khiến nhiều người nước ngoài phải vội vã sơ tán. Tuy nhiên, với tình trạng gián đoạn giao thông trong khu vực, đây là một nhiệm vụ đầy khó khăn.
Một số chính phủ đang sử dụng biên giới trên bộ của Iran để đưa công dân của họ ra ngoài. Những chính phủ khác thì khuyến cáo công dân về cách rời đi một cách tự nguyện hoặc giữ an toàn cho đến khi có kế hoạch rời đi chính thức.
Dưới đây là thông tin về các nỗ lực sơ tán khỏi Iran và Israel:
Xe buýt và đoàn xe ở biên giới
Iran có chung đường biên giới trên bộ với bảy quốc gia: Azerbaijan, Armenia, Afghanistan, Iraq, Pakistan, Thổ Nhĩ Kỳ và Turkmenistan.
Bộ Ngoại giao Ý cho biết hôm thứ Ba rằng họ đã sơ tán hàng chục công dân khỏi Iran bằng các đoàn xe đi Azerbaijan và Thổ Nhĩ Kỳ vào thứ Hai. Ba Lan đang sơ tán một số nhân viên ngoại giao khỏi Tehran thông qua thủ đô Baku của Azerbaijan.
Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov nói với các phóng viên hôm thứ Ba rằng Đại sứ quán Nga tại Tehran đang làm việc “suốt ngày đêm” để đảm bảo công dân có thể rời Iran qua một trạm kiểm soát trên biên giới với Azerbaijan.
Ông Peskov cho biết trong cuộc họp báo hàng ngày với giới truyền thông: “Tất cả công dân (Nga) đang ở Tehran và đã liên lạc (với đại sứ quán), đều được tạo điều kiện sơ tán”.
Trước đó, Moscow đã khuyên công dân rời Iran và Israel bằng các phương tiện thương mại. Đại sứ quán Nga tại Tehran cho biết hàng trăm người đã rời Iran qua cửa khẩu biên giới Astara vào Azerbaijan, bao gồm gia đình của những người làm việc tại Iran, các thành viên của Dàn nhạc Giao hưởng Tchaikovsky và công dân từ Belarus, Serbia, Uzbekistan và Tajikistan.
Ông Peskov cho biết ông không biết về các cuộc sơ tán do nhà nước tổ chức, nhưng những kế hoạch như vậy có thể được đưa ra nếu cần thiết.
Cửa khẩu Astara cũng được công dân Kazakhstan, Kyrgyzstan, Nga, Bồ Đào Nha, Philippines và Phần Lan sử dụng.
Pakistan đã bắt đầu hồi hương tự nguyện từ Iran bằng xe buýt đến các cửa khẩu biên giới trên bộ. Những người có hộ chiếu Pakistan bị cấm du lịch đến Israel.
Trung Quốc cho biết Bộ Ngoại giao và các phái đoàn ngoại giao của họ tại Iran và Israel đã nhanh chóng kích hoạt “các cơ chế bảo vệ lãnh sự khẩn cấp” khi chiến sự bùng nổ và “tích cực hỗ trợ” công dân Trung Quốc tìm cách rời đi.
Các lựa chọn từ nước thứ ba
Cyprus, quốc gia thuộc Liên minh Châu Âu gần Israel nhất, cho biết Bồ Đào Nha và Slovakia đã yêu cầu giúp đỡ trong việc hồi hương công dân của họ.
Bộ trưởng Ngoại giao Cyprus Constantinos Kombos cho biết hôm thứ Hai rằng chính phủ của ông đã nhận được các yêu cầu không chính thức từ các chính phủ khác về kế hoạch ESTIA của Cyprus, kế hoạch này cung cấp chỗ ở ngắn ngày cho công dân nước thứ ba được sơ tán trước khi hồi hương.
Cyprus đã đóng vai trò là điểm trung chuyển cho những người sơ tán từ nước thứ ba sau cuộc tấn công do Hamas dẫn đầu vào miền nam Israel vào ngày 7 tháng 10 năm 2023. Vào tháng 4 năm 2023, Cyprus cũng đã hỗ trợ hồi hương công dân Anh từ Sudan.
Turkmenistan đang tạo điều kiện cho các nhà ngoại giao nước ngoài và các thành viên gia đình của họ, cũng như các công dân khác ở Iran rời đi. Theo Bộ Ngoại giao ở Ashgabat, những người đã đến cho đến nay đã được cung cấp thực phẩm, chỗ ở và các nhu yếu phẩm khác.
Albania đã cảm ơn Đại sứ quán Hy Lạp và Bulgaria ở Tel Aviv, Israel, vì đã giúp đỡ người Albania đang ở Israel vì mục đích kinh doanh và du lịch. Người Albania đang ở Ai Cập và dự kiến sẽ về nước từ đó.
Chính phủ Đài Loan đã giúp công dân của mình ở Israel rời đi bằng đường bộ đến Jordan vào sáng sớm Chủ nhật trên một chiếc xe buýt do văn phòng đại diện của Đài Loan tại Israel sắp xếp.
Văn phòng đại diện của Đài Loan tại Jordan đang giúp các công dân Đài Loan trở về nhà.
Hướng dẫn và viện trợ cuối cùng
Bộ Ngoại giao Pháp đã kêu gọi công dân ở Israel “ở vị trí có thể đến nơi trú ẩn trong một khoảng thời gian ngắn” và cho biết có lệnh cấm mọi cuộc tụ tập công cộng và các hoạt động chuyên môn hoặc giáo dục không thiết yếu.
Bộ này đã kêu gọi công dân đăng ký với chính quyền Pháp để được giúp đỡ cuối cùng. Bộ này nhắc lại cảnh báo trước đó về việc không nên đi du lịch đến Israel nếu không cần thiết và cung cấp hướng dẫn về các hành trình trên bộ đến Jordan hoặc Ai Cập. Bộ này cũng nhắc lại cảnh báo chống lại mọi chuyến đi đến Iran.
Hôm thứ Ba, Đại sứ quán Thái Lan tại Tehran đã khuyên công dân rời khỏi thủ đô Iran càng sớm càng tốt. Đại sứ quán đã thiết lập một nơi trú ẩn tạm thời cho công dân Thái Lan tại thành phố lịch sử Amol của Iran, cách Biển Caspian khoảng 20 km (12 dặm) về phía nam.
Chính phủ Thái Lan cho biết họ sẵn sàng sơ tán người Thái ở Israel và Iran nếu cần thiết, đồng thời cho biết không có người Thái nào bị thương trong cuộc xung đột đang diễn ra.
Văn phòng Đối ngoại Anh cho biết các thành viên gia đình của nhân viên tại Đại sứ quán Anh ở Tel Aviv và Lãnh sự quán Anh ở Jerusalem đã tạm thời rút lui như một biện pháp phòng ngừa. Văn phòng này khuyên không nên đi du lịch đến Israel và Iran, nhưng không ra lệnh sơ tán.
Thay vào đó, văn phòng này khuyên mọi người “đăng ký sự hiện diện của họ” nếu họ đang ở Israel hoặc các vùng lãnh thổ của người Palestine và cung cấp thông tin về các cửa khẩu biên giới trên bộ quốc tế đến Jordan và Ai Cập đang mở cửa.
Tại Iran, việc có hộ chiếu Anh hoặc có mối liên hệ với Anh có thể là “lý do chính đáng” để chính quyền giam giữ một người nào đó, Văn phòng Đối ngoại cảnh báo.
“Sự hỗ trợ của chính phủ Anh cực kỳ hạn chế ở Iran,” văn phòng này cho biết. “Hãy cho rằng không thể có sự hỗ trợ lãnh sự trực tiếp nào trong trường hợp khẩn cấp.” (Tin từ hãng thông tấn AP)
