Nhà vật lý thực nghiệm nổi tiếng và đoạt giải Nobel Rainer Weiss, người có ý tưởng dẫn đến đài quan sát LIGO tại Hanford, miền Đông Washington, đã qua đời. Ông hưởng thọ 92 tuổi.
Ông Weiss, giáo sư danh dự của Viện Công nghệ Massachusetts (MIT), qua đời vào ngày 25 tháng 8 tại Massachusetts. Ông sinh ra tại Berlin vào năm 1932, nhưng gia đình ông đã rời Đức Quốc xã sang Prague, Tiệp Khắc, rồi di cư đến thành phố New York, nơi ông lớn lên.
Ông Weiss là người đưa ra ý tưởng về Đài quan sát Giao thoa Kính hiển vi Sóng hấp dẫn Laser (LIGO), dẫn đến việc xây dựng hai đài quan sát tại các địa điểm không sử dụng thuộc khu vực hạt nhân Hanford gần Richland và tại Livingston, Louisiana.
Các đài quan sát LIGO đã xác nhận thuyết tương đối rộng của Einstein khi thực hiện vụ phát hiện vật lý đầu tiên về sóng hấp dẫn, hay còn gọi là những gợn sóng trong không-thời gian, vào ngày 14 tháng 9 năm 2015, mở ra một kỷ nguyên mới trong lĩnh vực vật lý thiên văn.
Kể từ đó, các đài quan sát tại Hanford và Louisiana đã cùng nhau thực hiện khoảng 300 vụ phát hiện các gợn sóng trong không-thời gian đi qua Trái Đất từ các sự kiện vũ trụ thảm khốc. Thông tin này giúp các nhà nghiên cứu hiểu rõ hơn về các lực đã định hình vũ trụ, có khả năng viết lại hiểu biết của chúng ta về vật lý.
Ông Weiss đã chia sẻ giải Nobel Vật lý năm 2017 cho LIGO cùng hai nhà khoa học khác vì những đóng góp của họ cho hai máy dò của LIGO và việc quan sát sóng hấp dẫn. Theo tin từ MIT News, ông cho biết ý tưởng về đài quan sát LIGO là kết quả của một bài tập trong lớp học tại MIT cách đây năm thập kỷ.
Ông Weiss đã trở lại LIGO Hanford vào tháng 6 năm 2022 để kỷ niệm lễ khai trương Trung tâm Khám phá LIGO (LExC), nơi trưng bày huy chương Nobel của ông. Theo trang tin Tri-City Herald, trung tâm này có các triển lãm tương tác dành cho trẻ em và người lớn, giải thích các nguyên lý vật lý được sử dụng để phát hiện sóng hấp dẫn.
Cuộc đời trở nên thú vị hơn nếu chúng ta có sự hiểu biết sâu sắc hơn về thế giới xung quanh và “cách khoa học thực hiện những phép màu của nó”, ông Weiss đã nói như vậy tại lễ khai trương trung tâm.
