Hàng trăm nhà khoa học tại Đại học Harvard đang đối mặt với nguy cơ công trình nghiên cứu bị đình trệ nhiều năm sau khi chính quyền Tổng thống Donald Trump đóng băng các khoản tài trợ liên bang. Giáo sư Alberto Ascherio, một nhà dịch tễ học và dinh dưỡng, cho biết các mẫu máu thu thập từ hàng triệu binh sĩ Mỹ trong hai thập kỷ, có giá trị hàng triệu đô la, đã không thể tiếp cận được nữa do mất khoản tài trợ 7 triệu đô la từ chính phủ liên bang.
“Giống như chúng ta chế tạo một kính thiên văn hiện đại để khám phá vũ trụ, nhưng giờ lại không có tiền để phóng nó,” Giáo sư Ascherio chia sẻ. Việc này ảnh hưởng đến các nghiên cứu về bệnh đa xơ cứng và các bệnh thoái hóa thần kinh khác.
Ước tính khoảng 2,6 tỷ đô la tài trợ liên bang bị cắt giảm tại Harvard đã khiến nhiều nhà nghiên cứu hàng đầu phải sa thải nhân viên, tạm dừng các công trình kéo dài hàng thập kỷ, từ nghiện opioid đến ung thư. Dù Harvard đã khởi kiện và có các cuộc đàm phán dàn xếp với chính quyền, nhiều nhà khoa học lo ngại công việc của họ sẽ không bao giờ tiếp tục.
Các khoản cắt giảm tài trợ này là một phần trong cuộc chiến kéo dài nhiều tháng của chính quyền Tổng thống Donald Trump với các trường đại học hàng đầu của Mỹ, bao gồm cả Harvard, Columbia, Brown và Northwestern. Washington đã có lập trường đặc biệt cứng rắn với Harvard sau khi trường từ chối một loạt yêu cầu từ lực lượng đặc nhiệm về chống Do Thái của chính phủ.
Chính phủ yêu cầu Harvard thay đổi toàn diện về các cuộc biểu tình tại khuôn viên trường, học thuật và tuyển sinh, với cáo buộc rằng trường đã trở thành “ổ” tự do và dung túng cho hành vi quấy rối người Do Thái. Đáp lại, Harvard đã đệ đơn kiện liên bang, cáo buộc chính quyền Tổng thống Donald Trump có chiến dịch trả đũa.
Phía chính quyền Tổng thống Donald Trump phủ nhận việc cắt giảm tài trợ là hành động trả đũa, khẳng định các khoản tài trợ đã được xem xét trước khi đưa ra yêu cầu vào tháng 4. Họ cho rằng chính phủ có quyền rộng rãi để hủy bỏ các hợp đồng liên bang vì lý do chính sách.
Việc cắt giảm tài trợ đã gây sốc cho cộng đồng nghiên cứu tại Harvard, nhiều người cảm thấy bị nhắm mục tiêu một cách bất công. Một số buộc phải đóng cửa phòng thí nghiệm hoặc gấp rút tìm kiếm nguồn tài trợ phi chính phủ.
Giáo sư Rita Hamad, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Chính sách Xã hội vì Sức khỏe Công bằng tại Harvard, cho biết ba khoản tài trợ đa năm của bà với tổng trị giá 10 triệu đô la đã bị hủy bỏ. Các khoản này tài trợ cho nghiên cứu về tác động của phân biệt trường học đối với sức khỏe tim mạch, ảnh hưởng của các chính sách thời kỳ đại dịch đến sức khỏe tâm thần, và vai trò của các yếu tố môi trường sống đối với bệnh mất trí nhớ.
Tại Trường Y tế Công cộng, nơi Giáo sư Hamad làm việc, 190 khoản tài trợ đã bị chấm dứt, ảnh hưởng đến khoảng 130 nhà khoa học. Bà bày tỏ sự thất vọng: “Chỉ nghĩ về tất cả kiến thức sẽ không bao giờ được khám phá hoặc sẽ bị mất đi hoàn toàn.” Bà dự kiến sẽ có những đợt cắt giảm nhân sự đáng kể trong nhóm của mình nếu tình trạng này tiếp tục.
Giáo sư John Quackenbush, chuyên gia về sinh học tính toán và tin sinh học, cũng cho biết ông đã phải đối mặt với nhiều cắt giảm. Một khoản tài trợ đa triệu đô la không được gia hạn, đe dọa một nghiên cứu về vai trò giới tính trong bệnh tật. Ông cũng mất khoảng 1,2 triệu đô la tài trợ liên bang cho năm tới. Bốn khoản tài trợ của khoa tài trợ đào tạo sinh viên tiến sĩ trị giá 24 triệu đô la cũng đã bị hủy bỏ.
Nhiều nhà khoa học tại Harvard cho rằng các khoản cắt giảm này là một phần của cuộc tấn công lớn hơn vào khoa học của chính quyền Tổng thống Donald Trump, đe dọa uy tín của Hoa Kỳ như một nhà lãnh đạo nghiên cứu toàn cầu. Theo tin từ Associated Press, các nhà khoa học lo ngại mối quan hệ hợp tác kéo dài 80 năm giữa chính phủ và các trường đại học đang bị đe dọa, gây khó khăn cho việc duy trì vị thế dẫn đầu thế giới về sự xuất sắc trong khoa học.
