Một nhà bất đồng chính kiến nổi tiếng tại Việt Nam, Trịnh Bá Phương, đã bị kết án thêm 11 năm tù vì lên tiếng chỉ trích Đảng Cộng sản cầm quyền ngay trong nhà tù. Phán quyết này đã gây quan ngại cho các nhà hoạt động nhân quyền, cho thấy sự đàn áp hà khắc đối với mọi hình thức đối lập tại Việt Nam.
Ông Phương, vốn đang thụ án 10 năm tù với các cáo buộc tuyên truyền chống nhà nước, đã bị Tòa án Nhân dân thành phố Đà Nẵng kết tội vào ngày thứ Sáu tuần trước vì viết trên giấy tờ tìm thấy trong phòng giam những lời lẽ như “Hạ bệ Đảng Cộng sản Việt Nam vì vi phạm nhân quyền, hạ bệ tòa án cộng sản vì kết án oan cho tôi”. Thông tin này được loan báo bởi The 88 Project, một tổ chức chuyên theo dõi các vi phạm nhân quyền tại Việt Nam.
Theo The 88 Project, ông Phương đã phủ nhận việc viết những lời lẽ nêu trên. Truyền thông nhà nước Việt Nam không đưa tin về vụ việc này và Bộ Ngoại giao Việt Nam cũng chưa phản hồi yêu cầu bình luận.
Bà Elaine Pearson, Giám đốc phụ trách châu Á của Tổ chức Theo dõi Nhân quyền (Human Rights Watch), nhận định vụ án này cho thấy Việt Nam có “sự dung thứ bằng không đối với bất kỳ sự bất đồng chính kiến nào”. Bà cũng lưu ý rằng vụ án xảy ra trong bối cảnh Cao ủy Thương mại Liên minh Châu Âu đang có chuyến thăm Hà Nội để thúc đẩy quan hệ song phương.
“Vào thời điểm này, khi một quan chức thương mại cấp cao của châu Âu đang có những nỗ lực ngoại giao tại Hà Nội, điều quan trọng là các chính phủ quan tâm cần nêu lên quan ngại với chính phủ Việt Nam về việc đàn áp tự do ngôn luận và báo chí, cũng như yêu cầu trả tự do cho các nhà hoạt động như Trịnh Bá Phương, người bị giam giữ vì các hành vi biểu đạt ôn hòa,” bà Pearson cho biết trong một email gửi tới Hãng Thông tấn AP.
Theo bản cáo trạng mà The 88 Project có được, ông Phương bị cáo buộc “thường xuyên thể hiện thái độ thách thức và bất mãn đối với chế độ cộng sản” theo Điều 117 Bộ luật Hình sự. Tổ chức này viết trong một báo cáo: “Vụ án của ông Phương nêu bật sự kiểm soát chặt chẽ của Việt Nam đối với những ý kiến bất đồng. Việt Nam thường xuyên sử dụng các quy định mơ hồ trong bộ luật hình sự như Điều 117 để bịt miệng các nhà hoạt động, nhà báo và blogger.”
Ông Phương, 40 tuổi, là nhà hoạt động ủng hộ nhân quyền, quyền đất đai và bảo vệ môi trường. Cha mẹ ông cũng từng bị bỏ tù vào năm 2014 vì tham gia biểu tình.
Ông Phương đã thu hút sự chú ý của quốc tế với vai trò là tác giả của một báo cáo ghi nhận các hành vi sai trái trong một cuộc đột kích của cảnh sát vào tháng 1 năm 2020, khiến một nông dân lớn tuổi và ba sĩ quan thiệt mạng trong nỗ lực di dời nông dân khỏi đất đai của họ, theo The 88 Project. Ông bị bắt giữ vào cuối năm đó và bị kết tội tuyên truyền chống nhà nước vào năm 2021.
Vụ kết án gần đây nhất của ông được The 88 Project mô tả là “trường hợp đầu tiên một tù nhân chính trị Việt Nam bị truy tố vì phát ngôn khi đang thụ án”. Tổ chức này nói thêm: “Từ góc độ luật pháp quốc tế, ông Phương chỉ đơn thuần phản đối các hành vi vi phạm nhân quyền của chính phủ Việt Nam và phán quyết bị cho là oan sai của ông.”
