Một nghiên cứu tiên phong vừa được công bố, lần đầu tiên đánh giá mối liên hệ giữa bệnh Alzheimer và trọng lượng cơ thể, đã phát hiện ra một mối liên hệ đáng kể. Các nhà nghiên cứu tại Đại học Washington Medicine ở St. Louis, Missouri, nhận thấy các dấu ấn sinh học Alzheimer trong máu tăng nhanh hơn 95% ở những người béo phì so với những người không béo phì.
Nghiên cứu này đã được trình bày vào thứ Ba tại cuộc họp thường niên của Hiệp hội X quang Bắc Mỹ (RSNA) ở Chicago, sử dụng dữ liệu từ 407 người tham gia của Sáng kiến Hình ảnh thần kinh bệnh Alzheimer, bao gồm các bản quét PET và mẫu máu trong 5 năm. Ban đầu, chỉ số BMI cao hơn được liên kết với các dấu ấn sinh học Alzheimer trong máu thấp hơn do pha loãng máu. Tuy nhiên, khi theo dõi lâu dài, những người béo phì lại phát triển gánh nặng bệnh Alzheimer lớn hơn, với sự tích tụ các mảng amyloid trong não—một đặc điểm trung tâm của loại sa sút trí tuệ phổ biến nhất.
Tiến sĩ Soheil Mohammadi, cộng tác viên nghiên cứu sau tiến sĩ tại Viện X quang Mallinckrodt thuộc Đại học Washington Medicine, cho biết: “Nghiên cứu của chúng tôi cho thấy trong khoảng thời gian 5 năm, béo phì có liên quan đến sự gia tăng đều đặn của bệnh lý liên quan đến Alzheimer. Điều khiến tôi ngạc nhiên là các dấu ấn sinh học trong máu nhạy cảm như thế nào trong việc phát hiện mối quan hệ này. Chúng ghi nhận những thay đổi tinh vi tốt hơn cả hình ảnh não bộ.”
Tiến sĩ Cyrus Raji, giáo sư cộng tác về X quang và thần kinh tại Đại học Washington và là tác giả chính của nghiên cứu, nhấn mạnh: “Điều quan trọng là phải bảo vệ sức khỏe não bộ bằng cách tối ưu hóa sức khỏe cơ thể nói chung.” Ông cũng lưu ý rằng các thử nghiệm lâm sàng gần đây (EVOKE và EVOKE+) về thuốc GLP-1 như semaglutide (Ozempic) dù không cho thấy hiệu quả trong điều trị sa sút trí tuệ Alzheimer giai đoạn đầu, nhưng công trình này nên thúc đẩy các thử nghiệm trong tương lai để xác định liệu loại thuốc này có thể giúp ngăn ngừa Alzheimer bằng cách điều trị béo phì sớm hơn trong đời hay không, theo Fox News.
Một hạn chế của nghiên cứu là không phải tất cả mỡ cơ thể đều mang nguy cơ mắc bệnh Alzheimer. Theo Tiến sĩ Mohammadi, mỡ bụng có tác động lớn hơn đến não so với mỡ dưới da. Các nghiên cứu trong tương lai nên phân biệt giữa các loại mỡ này thay vì xem béo phì là một thể loại duy nhất.
Tiến sĩ Marc Siegel, nhà phân tích y tế cấp cao của Fox News, người không tham gia vào nghiên cứu, nhận định đây là một “nghiên cứu rất quan trọng.” Ông giải thích rằng béo phì dẫn trực tiếp đến viêm nhiễm và kháng insulin, những yếu tố kích thích viêm thần kinh – một trong những trụ cột của sự phát triển bệnh Alzheimer. Các yếu tố nguy cơ khác thường đi kèm với béo phì như tiểu đường, tăng huyết áp và viêm nhiễm cũng có thể góp phần vào những thay đổi dấu ấn sinh học Alzheimer.
Nghiên cứu này có một số hạn chế, bao gồm cỡ mẫu tương đối nhỏ và cụ thể, có thể không đại diện cho toàn bộ dân số. Ngoài ra, chỉ số BMI không phân biệt được giữa khối lượng mỡ và cơ bắp, hoặc sự khác biệt trong phân bố mỡ. Dữ liệu quan sát chỉ có thể tiết lộ mối liên hệ chứ không chứng minh béo phì trực tiếp gây ra bệnh lý Alzheimer nhanh hơn. Nghiên cứu ban đầu này đặt ra nhu cầu cho các nghiên cứu lớn hơn, đa dạng hơn với thời gian theo dõi dài hơn.
