Thành phố San Jose, trung tâm Thung Lũng Silicon của California, đang xem xét một đề xuất gây tranh cãi nhằm đối phó với tình trạng vô gia cư. Theo đó, những người vô gia cư từ chối nhận nơi trú ẩn được đề nghị ba lần có thể đối mặt với việc bị bắt giữ.
Đề xuất này được Thị trưởng San Jose Matt Mahan, một đảng viên Dân chủ, đưa ra và được coi là một trong những biện pháp cứng rắn hơn để giải tán các trại vô gia cư kể từ sau phán quyết của Tối Cao Pháp Viện Hoa Kỳ năm 2023, vốn giúp các thành phố dễ dàng hơn trong việc cấm cắm trại trên tài sản công cộng.
Biện pháp này phản ánh sự thất vọng ngày càng tăng đối với các khu lều bạt nhếch nhác dọc vỉa hè và bờ sông, cũng như hành vi bất thường của những người sử dụng ma túy hoặc đang gặp khó khăn về tâm thần tại một tiểu bang có khoảng 187,000 người vô gia cư, chiếm khoảng một phần tư tổng số người vô gia cư trên toàn nước Mỹ.
Thị trưởng Mahan lập luận rằng hầu hết mọi người đều chấp nhận lời đề nghị trú ẩn. Ông muốn gửi thông điệp rõ ràng tới một phần nhỏ những người từ chối rằng, khi thành phố xây dựng thêm nơi trú ẩn và nhà tạm, họ có trách nhiệm phải chuyển vào trong. Ông coi việc sử dụng hệ thống tư pháp hình sự là “biện pháp cuối cùng” và mong muốn tạo ra một “văn hóa trách nhiệm giải trình” cho tất cả mọi người.
Thống đốc California Gavin Newsom, cũng là một đảng viên Dân chủ và cựu thị trưởng San Francisco, đã nhiều lần thúc giục các thành phố cấm các trại vô gia cư. San Francisco đã chứng kiến số vụ bắt giữ vì tội ở trái phép tăng vọt, và thị trưởng hiện tại của thành phố này, Daniel Lurie, cũng khẳng định việc người dân sống ngoài trời là không phù hợp.
Tuy nhiên, những người ủng hộ người vô gia cư phản đối mạnh mẽ, cho rằng việc cưỡng chế giải tán các trại là gây tổn thương và phản tác dụng. Họ lo ngại người dân có thể mất các giấy tờ quan trọng cần thiết cho việc tìm việc làm và nhà ở khi bị buộc phải di chuyển.
Ông Otto Lee, Chủ tịch Hội đồng Giám sát Quận Santa Clara, bày tỏ sự phản đối, nhấn mạnh việc đẩy những người có nhu cầu về sức khỏe tâm thần hoặc nghiện ma túy vào tù mà không phạm tội là “vô nhân đạo và không hiệu quả”. Ông và các lãnh đạo quận khác cho rằng cần có thêm nhà ở, giường và dịch vụ hỗ trợ, chứ không phải hình phạt.
Đề xuất này không bắt buộc việc bắt giữ sau ba lần từ chối, mà sẽ cho phép nhân viên tiếp cận cộng đồng và cảnh sát có quyền quyết định khi nào cần can thiệp mạnh hơn. San Jose cũng sẽ thành lập một đơn vị cảnh sát mới gồm sáu sĩ quan chuyên trách về “chất lượng cuộc sống”.
Những người vi phạm quy tắc ứng xử trong trại vô gia cư (như giữ gìn vệ sinh, không cản trở lối đi công cộng) có thể bị yêu cầu tham gia trung tâm cai nghiện hoặc được đưa ra tòa để điều trị bắt buộc các vấn đề sức khỏe tâm thần và rối loạn sử dụng chất gây nghiện, theo lời Thị trưởng Mahan.
San Jose hiện có gần 1,400 chỗ trú ẩn và dự kiến bổ sung thêm 800 chỗ vào cuối năm nay. Các quan chức thừa nhận số giường chưa đủ, và Thị trưởng Mahan cam kết sẽ không xử phạt người dân nếu không có chỗ ở hoặc lựa chọn được cung cấp không phù hợp.
Tin tức này được tổng hợp từ bài viết của Janie Har trên The Associated Press đăng trên The Seattle Times ngày 10/06/2025.