Theo một nghiên cứu mới công bố hôm thứ Năm, biến đổi khí hậu với nhiệt độ khắc nghiệt và lượng mưa suy giảm đã khiến các vụ cháy rừng lớn tại Thổ Nhĩ Kỳ, Hy Lạp và Síp trong mùa hè năm nay trở nên dữ dội hơn.
Nghiên cứu của World Weather Attribution (WWA) cho biết các vụ cháy đã khiến 20 người thiệt mạng, buộc 80.000 người phải sơ tán và thiêu rụi hơn 1 triệu hecta đất, với cường độ tăng 22% trong năm 2025, một năm được ghi nhận là tồi tệ nhất về cháy rừng ở châu Âu.
Hàng trăm vụ cháy rừng bùng phát ở khu vực Đông Địa Trung Hải vào tháng 6 và tháng 7 được cho là do nhiệt độ vượt ngưỡng 40 độ C (khoảng 104 độ F), điều kiện khô hạn cực độ và gió mạnh.
WWA, một nhóm các nhà nghiên cứu chuyên xem xét mối liên hệ giữa các hiện tượng thời tiết cực đoan và biến đổi khí hậu, đã gọi phát hiện của họ là “đáng lo ngại”.
“Nghiên cứu của chúng tôi cho thấy tín hiệu rất mạnh mẽ về biến đổi khí hậu dẫn đến các điều kiện nóng hơn và khô hơn,” ông Theodore Keeping, một nhà nghiên cứu tại Trung tâm Chính sách Môi trường thuộc Đại học Hoàng gia London cho biết.
“Với mức độ ấm lên 1,3 độ C hiện nay, chúng ta đang chứng kiến những hiện tượng cực đoan mới trong hành vi của cháy rừng, đẩy lực lượng cứu hỏa đến giới hạn của họ. Tuy nhiên, nếu các quốc gia không nhanh chóng chuyển đổi khỏi nhiên liệu hóa thạch, chúng ta có thể đối mặt với mức tăng lên tới 3 độ C trong thế kỷ này,” ông Keeping nói thêm.
Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng lượng mưa mùa đông trước các vụ cháy rừng đã giảm khoảng 14% so với thời kỳ tiền công nghiệp, khi việc phụ thuộc nhiều vào nhiên liệu hóa thạch bắt đầu. Phân tích cũng xác định rằng, do biến đổi khí hậu, các giai đoạn khô hạn, nóng bức kéo dài một tuần, vốn là yếu tố thúc đẩy thảm thực vật dễ bắt lửa, nay đã có khả năng xảy ra cao gấp 13 lần.
Phân tích cũng phát hiện sự gia tăng cường độ của các hệ thống áp cao, làm mạnh thêm gió bắc cực đoan, còn gọi là gió Etesian, đã thổi bùng các đám cháy rừng.
Ông Gavriil Xanthopoulos, giám đốc nghiên cứu tại Viện Hệ sinh thái Rừng Địa Trung Hải thuộc Tổ chức Nông nghiệp Hy Lạp, cho biết lực lượng cứu hỏa trước đây có thể chờ đợi gió lặng để kiểm soát các đám cháy.
“Có vẻ như họ không còn có thể trông cậy vào quy luật này nữa,” ông Xanthopoulos nói, đồng thời cho biết cần có thêm nghiên cứu để hiểu rõ hơn về cách các hình thái gió đạt vận tốc cao thường xuyên hơn.
Ông Flavio Lehner, giáo sư trợ lý về khoa học trái đất và khí quyển tại Đại học Cornell, người không tham gia vào nghiên cứu của WWA, nhận định rằng bản tóm tắt và các số liệu chính của nghiên cứu này phù hợp với các tài liệu hiện có và sự hiểu biết của ông về cách biến đổi khí hậu tạo ra thời tiết thuận lợi hơn cho cháy rừng.
“Biến đổi khí hậu đang ‘gieo mầm’ cho những mùa cháy rừng tồi tệ hơn ở Địa Trung Hải,” ông Lehner kết luận.
Theo bản tin từ The Associated Press ngày 27 tháng 8 năm 2025.
