Việc cắt giảm ngân sách viện trợ của Hoa Kỳ đã buộc các nhà khoa học tại Nam Phi phải ngừng các thử nghiệm lâm sàng quan trọng về vắc xin HIV, chỉ một tuần trước khi các thử nghiệm này dự kiến bắt đầu. Quyết định này, được đưa ra dưới thời chính quyền Tổng Thống Donald Trump, đã gây chấn động giới nghiên cứu, vốn đang đặt nhiều kỳ vọng vào dự án BRILLIANT nhằm tìm kiếm một giải pháp cho đại dịch HIV vốn đã cướp đi sinh mạng của hàng triệu người.
Dự án BRILLIANT, với ngân sách 46 triệu đô la từ Mỹ, khai thác sự đa dạng di truyền và chuyên môn sâu của khu vực châu Phi, nơi có tỷ lệ người nhiễm HIV cao nhất thế giới. Tuy nhiên, việc cắt giảm viện trợ nước ngoài, một phần trong chính sách ưu tiên trong nước của Tổng thống Trump, đã khiến nguồn tài trợ này biến mất.
Nam Phi đặc biệt bị ảnh hưởng bởi các biện pháp này, do những tuyên bố không có cơ sở của ông Trump nhắm vào thiểu số người da trắng gốc Âu tại nước này. Trước đây, Nam Phi nhận khoảng 400 triệu đô la mỗi năm thông qua USAID và PEPFAR, một chương trình tập trung vào HIV. Giờ đây, khoản viện trợ này đã bị cắt giảm mạnh.
Giáo sư Glenda Grey, người đứng đầu chương trình BRILLIANT, cho biết châu Phi đóng vai trò thiết yếu trong việc phát triển các loại thuốc điều trị HIV, và việc Hoa Kỳ cắt giảm viện trợ đe dọa khả năng của lục địa này trong việc thực hiện các công việc tương tự trong tương lai. Bà nhấn mạnh rằng các thử nghiệm lâm sàng tại Nam Phi thường được thực hiện nhanh chóng và hiệu quả hơn so với các nơi khác trên thế giới. Bà cũng viện dẫn vai trò quan trọng của Nam Phi trong việc thử nghiệm các vắc xin COVID-19 và việc các nhà khoa học nước này đã xác định được một biến thể virus quan trọng.
Bên trong phòng thí nghiệm tại Đại học Witwatersrand, các kỹ thuật viên như Nozipho Mlotshwa, người đang hỗ trợ gia đình và việc học của mình, đang đối mặt với nguy cơ mất việc làm. Vị trí của bà phụ thuộc vào các khoản tài trợ. Bà bày tỏ sự buồn bã và thất vọng trước những cắt giảm này, cũng như sự không chắc chắn về tương lai và việc hợp tác với các nhà khoa học khác trong khu vực.
Giáo sư Abdullah Ely cho biết công việc đã có những kết quả đầy hứa hẹn về phản ứng miễn dịch, nhưng nay mọi thứ phải dừng lại. Chương trình BRILLIANT đang nỗ lực tìm kiếm nguồn tài trợ mới để cứu vãn dự án, nhưng việc mua sắm thiết bị quan trọng đã bị đình chỉ. Bộ Y tế Nam Phi cho biết khoảng 100 nhà nghiên cứu liên quan đến chương trình HIV đã bị sa thải, và nguồn tài trợ cho các sinh viên sau đại học cũng đang bị đe dọa.
Chính phủ Nam Phi ước tính các trường đại học và hội đồng khoa học có thể mất khoảng 107 triệu đô la trong 5 năm tới do các khoản cắt giảm viện trợ của Mỹ, ảnh hưởng không chỉ đến công trình nghiên cứu HIV mà còn cả bệnh lao, một căn bệnh khác có tỷ lệ mắc cao tại quốc gia này.
Chính phủ Nam Phi thừa nhận sẽ rất khó khăn để tìm kiếm nguồn tài trợ thay thế cho sự hỗ trợ của Hoa Kỳ. Điều này có thể dẫn đến sự gia tăng số ca nhiễm HIV và khó khăn hơn trong việc tiếp cận thuốc điều trị. Theo ước tính, ít nhất 8.000 nhân viên y tế trong chương trình HIV của Nam Phi đã bị sa thải, cùng với các nhân viên thu thập dữ liệu và cố vấn viên HIV vốn đóng vai trò quan trọng trong việc chăm sóc bệnh nhân tại các cộng đồng nông thôn.
Theo nguồn tin từ The Associated Press, các quốc gia khác phụ thuộc vào viện trợ của Mỹ như Zambia, Nigeria, Burundi và Bờ Biển Ngà đã bắt đầu tăng cường nguồn lực của riêng mình. Tuy nhiên, những nỗ lực này có thể không bù đắp được hoàn toàn sự hỗ trợ từ Hoa Kỳ.
