Trong tháng này, các vụ xâm nhập vào không phận của Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) bị cáo buộc là do Nga thực hiện đã đạt quy mô chưa từng có, làm dấy lên nghi vấn về việc Điện Kremlin đang cố gắng thử thách sự sẵn sàng ứng phó của liên minh trước một cuộc tấn công trực diện, hoặc nhằm chuyển hướng sự chú ý và nguồn lực của NATO khỏi cuộc chiến ở Ukraine.
Theo tin từ AP ngày 26 tháng 9 năm 2025, Nga đã có hành động xâm phạm không phận các nước láng giềng NATO trong nhiều thập kỷ, nhưng kể từ cuộc xâm lược toàn diện Ukraine năm 2022, những hành động này mang theo mối đe dọa lớn hơn. Đỉnh điểm là việc khoảng 20 máy bay không người lái của Nga đã bay sâu vào không phận Ba Lan hai tuần trước, buộc NATO phải điều máy bay chiến đấu đánh chặn. Estonia cũng cho biết máy bay chiến đấu của Nga đã bay vào không phận nước này và lưu lại trong 12 phút, một hành động bị Ngoại trưởng Estonia mô tả là “trắng trợn chưa từng có”, dù Nga đã phủ nhận.
Với việc Moscow đang đạt được những tiến bộ chậm rãi nhưng vững chắc trên chiến trường Ukraine và giữ một vị thế mạnh mẽ nếu quyết định đàm phán hòa bình, những hành động gần đây của Nga trên không phận NATO đặt ra câu hỏi về lý do tại sao họ lại mạo hiểm gây ra một cuộc đối đầu quân sự trực tiếp với liên minh.
Các chuyên gia nhận định rằng Nga có thể đang cố gắng thăm dò phản ứng của NATO để khai thác bất kỳ sự rạn nứt hay do dự nào. Một số người cho rằng Nga hy vọng sẽ chuyển hướng sự chú ý và nguồn lực của NATO khỏi việc hỗ trợ Ukraine sang phòng thủ lãnh thổ của chính mình. Bộ trưởng Quốc phòng Estonia Hanno Pevkur nhận định: “Có lẽ tính toán của họ là các quốc gia châu Âu giờ đây phải gửi thêm lực lượng phòng không đến Estonia, và điều đó có nghĩa là họ không thể gửi đến Ukraine. Nga đang cố gắng kéo chúng ta ra khỏi Ukraine.”
Ông Mark Galeotti, chuyên gia về chính trị Nga, cho rằng các vụ xâm nhập là một phần của “tín hiệu cưỡng chế” nhằm ngăn cản các thành viên NATO cung cấp các đảm bảo an ninh mạnh mẽ cho Kyiv. Ông Edward Lucas, thành viên cấp cao tại Trung tâm Phân tích Chính sách Châu Âu, nhận định Nga có thể đang cố gắng nhấn mạnh điểm yếu của NATO để gieo rắc câu hỏi nghi ngờ trong tâm trí các đồng minh: “Liệu quý vị có sẵn sàng chiến tranh với Nga vì các quốc gia Baltic hay không?”
Ông Max Bergmann, người đứng đầu chương trình Châu Âu, Nga và Á-Âu tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế, cho rằng Nga có thể muốn đánh giá phản ứng của Hoa Kỳ, thành viên lớn nhất của NATO. Ông nhận xét về phản ứng của Hoa Kỳ dưới thời Tổng Thống Donald Trump là “khá đáng thất vọng” và cho rằng Nga có thể sẽ leo thang hơn nữa.
Sau vụ máy bay không người lái, Ba Lan đã kích hoạt một cơ chế của NATO cho phép bất kỳ thành viên nào yêu cầu một cuộc họp toàn diện nếu tin rằng sự toàn vẹn lãnh thổ, độc lập chính trị hoặc an ninh của mình bị đe dọa. Liên minh đã khởi động một chiến dịch tăng cường hệ thống phòng không dọc sườn phía đông. Thủ tướng Ba Lan Donald Tusk tuyên bố nước này sẽ “không cần thảo luận” mà bắn hạ bất kỳ vật thể nào bay vào lãnh thổ của mình. Tuy nhiên, không rõ liệu tất cả các đồng minh NATO có ủng hộ cách tiếp cận quyết liệt như vậy hay không. Tổng Thư ký NATO Mark Rutte cho biết các quyết định bắn hạ máy bay xâm phạm sẽ dựa trên “thông tin tình báo có sẵn về mối đe dọa do máy bay đó gây ra.”
