Nga hôm thứ Năm đã chỉ trích Tổng thống Donald Trump về quyết định rút Hoa Kỳ khỏi thỏa thuận hạt nhân năm 2015 với Iran và lập luận rằng Washington phải chịu trách nhiệm cho việc Tehran không tuân thủ hiệp ước quốc tế.
Lời buộc tội này được đưa ra chỉ vài giờ sau khi Anh, Pháp và Đức (E3) thông báo với Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc rằng họ đã khởi động cơ chế “snapback” để tái áp đặt các lệnh trừng phạt nghiêm khắc của LHQ đối với Iran trong vòng 30 ngày, sau khi nước này không tuân thủ Kế hoạch Hành động Chung Toàn diện (JCPOA).
Dmitry Polyanskiy, phó đại sứ Nga tại LHQ, cho biết: “Hoa Kỳ đã từ bỏ JCPOA, và kể từ đó tình hình bắt đầu xấu đi”. Ông nói thêm, đề cập đến quyết định của Tổng thống Trump rút Hoa Kỳ khỏi JCPOA do Iran bị cáo buộc vi phạm thỏa thuận.
Mặc dù Tổng thống Trump nhiều lần tuyên bố Tehran đã vi phạm thỏa thuận, Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) và các bên ký kết JCPOA khác đều cho rằng không có bằng chứng Iran bắt đầu mở rộng chương trình hạt nhân cho đến năm 2019 – một lập trường mà họ vẫn giữ cho đến nay.
Ngoại trưởng Nga và Trung Quốc hôm thứ Năm đã trình một dự thảo nghị quyết của Hội đồng Bảo an nhằm gia hạn thỏa thuận hạt nhân Iran năm 2015 thêm sáu tháng, qua đó kéo dài thời hạn áp đặt lệnh trừng phạt đối với Tehran. Tuy nhiên, với việc Iran từ chối tuân thủ khi một đề xuất gia hạn tương tự được đưa ra vào tháng Bảy bởi các nhà đàm phán E3, có vẻ khó có khả năng Hoa Kỳ, Pháp hoặc Vương quốc Anh, với tư cách là các thành viên thường trực của Hội đồng Bảo an, sẽ đồng ý thúc đẩy hành động này.
Hoa Kỳ từ lâu đã kêu gọi các bên ký kết khác tăng cường các biện pháp trừng phạt “snapback” đối với Iran về các hành vi vi phạm, sau khi nước này mất khả năng thực hiện điều đó vào năm 2018. Tuy nhiên, bất chấp bằng chứng rõ ràng cho thấy Iran đã vi phạm JCPOA trong những năm gần đây, bao gồm việc tích lũy tới 45 lần lượng uranium đã làm giàu được phép, vận hành các máy ly tâm tiên tiến và từ chối cho IAEA tiếp cận các địa điểm hạt nhân, quan chức Nga vẫn tuyên bố “động thái của E3 không thể và không nên kéo theo bất kỳ hiệu lực pháp lý hay thủ tục nào”.
Một quan chức Anh xác nhận sáng thứ Năm rằng các nỗ lực đạt được một giải pháp ngoại giao với Iran đã diễn ra trong nhiều năm, bao gồm cả năm 2022 khi một đề xuất được tất cả những người tham gia JCPOA, bao gồm Nga và Trung Quốc, đồng ý, nhưng Iran đã bác bỏ. Theo tin từ Fox News, quan chức này cũng cho biết đã có “ngoại giao rất căng thẳng” trong “12 tháng, 6 tháng, 6 tuần” vừa qua, nhưng Nga dường như đã bác bỏ điều này vào thứ Năm.
Quan hệ ngoại giao giữa các cường quốc đang trở nên căng thẳng trong bối cảnh chương trình hạt nhân của Iran, một vấn đề quốc tế phức tạp đã kéo dài trong nhiều năm.
