Tuyên bố của Thủ Tướng Israel Benjamin Netanyahu về việc Israel dự định kiểm soát toàn bộ Dải Gaza đã vấp phải nhiều cảnh báo quốc tế. Tuy nhiên, chính phủ Mỹ dường như không mấy quan tâm đến vấn đề này.
Tổng Thống Donald Trump tuyên bố hôm thứ Ba rằng việc chiếm đóng Gaza hoàn toàn hay không là “tùy thuộc vào Israel”. Khi được hỏi liệu ông có “bật đèn xanh” cho Israel hay không, ông lại nói về các cuộc tấn công của Mỹ vào Iran hồi đầu năm nay.
Đại sứ Mỹ tại Israel, Mike Huckabee, còn nói thẳng thắn hơn rằng kế hoạch Gaza của ông Netanyahu không phải là mối quan tâm của Mỹ. Ông nói: “Không phải việc của chúng tôi nói với họ những gì họ nên hay không nên làm”.
Ông Netanyahu đã vấp phải sự phản đối đối với kế hoạch của mình, đáng chú ý là từ Tham mưu trưởng Eyal Zamir, người đã phản đối việc chiếm đóng toàn diện. Sau cuộc họp của nội các an ninh Israel, một thông báo nói rằng Israel sẽ “chuẩn bị để kiểm soát Thành Phố Gaza”.
Một số người cho rằng việc tiếp quản Gaza hoàn toàn luôn nằm trên bàn đàm phán. Ông Amin Saikal, giáo sư danh dự về Trung Đông, Trung Á và Nghiên cứu Hồi giáo tại Đại Học Quốc Gia Úc, nói với BBC: “Ông Netanyahu luôn lên kế hoạch tiếp quản Gaza, ông ấy chỉ chờ thời điểm thích hợp”.
Ông Netanyahu gợi ý rằng Israel không muốn giữ vùng lãnh thổ này, mà “giao nó cho các lực lượng Ả Rập” – nhưng không nói rõ là lực lượng nào.
Chính quyền Trump không đưa ra bất kỳ dấu hiệu công khai nào cho thấy ông Netanyahu đã sai. Điều này thể hiện một sự thay đổi rõ rệt trong chính sách của Tòa Bạch Ốc. Trước đây, Tổng Thống Trump sẵn sàng vạch ra quan điểm của mình về tương lai của Gaza – ngay cả khi nó khiến ông Netanyahu và người Israel ngạc nhiên.
Vào tháng Hai, ông nói rằng Mỹ có thể tham gia sâu vào việc tái thiết Gaza thành một khu nghỉ dưỡng toàn cầu và gợi ý rằng người Palestine có thể phải di dời ra khỏi vùng lãnh thổ này.
Trong cuộc đụng độ ngắn ngủi giữa Mỹ và Israel với Iran vào tháng Sáu, Tổng Thống Trump đã công khai gây áp lực buộc Israel tuân thủ lệnh ngừng bắn. Mỹ cũng bày tỏ sự không hài lòng với các cuộc tấn công của Israel vào Syria tháng trước.
Tòa Bạch Ốc cũng đã đầu tư vào việc chấm dứt Chiến Tranh Gaza, thậm chí gây áp lực buộc ông Netanyahu ngừng bắn trước khi Tổng Thống Trump nhậm chức vào tháng Giêng.
Steve Witkoff, nhà tài phiệt bất động sản có danh mục ngoại giao rộng rãi tại Tòa Bạch Ốc, là người phụ trách các cuộc đàm phán này, tìm cách làm trung gian cho một lệnh ngừng bắn vĩnh viễn cùng với việc thả những con tin còn lại bị Hamas bắt trong cuộc tấn công ngày 7 tháng 10 năm 2023.
Gần đây nhất là một tháng trước, Tòa Bạch Ốc vẫn lạc quan rằng một thỏa thuận đã nằm trong tầm tay. Tuy nhiên, các cuộc đàm phán ngừng bắn đã sụp đổ, và ông Witkoff công khai cáo buộc Hamas ích kỷ và không hành động một cách thiện chí.
Ông Trump nói: “Hamas thực sự không muốn đạt được thỏa thuận. Tôi nghĩ họ muốn chết, và điều đó rất, rất tệ”.
Quyết định từ bỏ các cuộc đàm phán với Hamas và giữ thái độ nước đôi về một hoạt động quân sự lớn mới của Israel có thể là một động thái nhằm buộc nhóm người Palestine phải đưa ra những nhượng bộ mới tại bàn đàm phán.
Giáo sư Saikal nói: “Chính quyền Trump có rất nhiều đòn bẩy. Tôi nghĩ ông Netanyahu sẽ không thực hiện động thái này trừ khi ông ấy có được sự đồng ý hoặc ủng hộ ngấm ngầm nào đó từ Washington”.
Sự thay đổi này của Mỹ có thể là một phần trong nỗ lực của tổng thống nhằm quay trở lại quan điểm không can thiệp. Ông Frank Lowenstein, đặc phái viên về các cuộc đàm phán giữa Israel và Palestine dưới thời chính quyền Barack Obama, nói với BBC: “Ngày càng có nhiều lo ngại rằng điều này không phù hợp với chính sách Nước Mỹ trên hết, việc đưa Hoa Kỳ ngày càng lún sâu hơn vào cuộc chiến khủng khiếp này không phải là điều mà tổng thống tranh cử”.
Tuy nhiên, vị thế của Tổng Thống Trump trái ngược hoàn toàn với những tuyên bố gần đây của Pháp, Anh và Canada về việc công nhận nhà nước Palestine. Những động thái này nhằm gây thêm áp lực buộc Israel phải kết thúc các hoạt động quân sự và đạt được một thỏa thuận thương lượng với Hamas.
Sự công nhận về mặt ngoại giao, cũng như sự thờ ơ của Mỹ đối với triển vọng chiếm đóng quân sự lâu dài của Israel, đã đưa Mỹ và các đồng minh đi theo những hướng khác nhau rõ rệt.
Theo BBC.
