Hoa Kỳ vừa gửi một đề xuất về thỏa thuận hạt nhân cho Iran, Tòa Bạch Ốc đã xác nhận vào thứ Bảy. Ngoại trưởng Iran Abbas Araghchi cũng cho biết ông đã nhận được các “yếu tố của một thỏa thuận từ phía Mỹ” thông qua người đồng cấp Oman Badr Albusaidi trong chuyến thăm ngắn tới Tehran.
Động thái này diễn ra sau báo cáo của cơ quan giám sát hạt nhân Liên Hợp Quốc (IAEA) cho biết Iran đã tăng cường sản xuất uranium làm giàu, một thành phần quan trọng để chế tạo vũ khí hạt nhân. Theo báo cáo của IAEA mà BBC thu thập được, Iran hiện sở hữu hơn 400kg uranium được làm giàu đến độ tinh khiết 60% – mức rất gần với 90% cần thiết cho vũ khí hạt nhân.
Phát ngôn viên Tòa Bạch Ốc Karoline Leavitt nhấn mạnh rằng việc chấp nhận thỏa thuận này là “lợi ích tốt nhất” cho Tehran. Tổng Thống Hoa Kỳ Donald Trump cũng đã tuyên bố rõ ràng rằng “Iran không bao giờ có thể sở hữu bom hạt nhân”.
Đề xuất chi tiết và “chấp nhận được” này được gửi tới Iran bởi đặc phái viên của Tổng Thống Hoa Kỳ Donald Trump, ông Steve Witkoff, theo nguồn tin từ BBC News. Ngoại trưởng Iran Araghchi cho biết Tehran sẽ “phản hồi phù hợp với các nguyên tắc, lợi ích quốc gia và quyền của người dân Iran”.
Mặc dù Iran luôn khẳng định chương trình hạt nhân của mình là vì mục đích hòa bình, báo cáo của IAEA chỉ ra rằng nước này là quốc gia phi hạt nhân duy nhất đang sản xuất uranium ở mức độ tinh khiết cao như vậy – đủ để chế tạo khoảng 10 vũ khí hạt nhân nếu được tinh chế thêm. IAEA cũng lưu ý rằng họ không thể xác nhận tính chất hòa bình của chương trình Iran do nước này từ chối cho phép các thanh sát viên cấp cao tiếp cận và chưa trả lời các câu hỏi tồn đọng về lịch sử hạt nhân của mình.
Hoa Kỳ đã tìm cách hạn chế năng lực hạt nhân của Iran từ lâu. Các cuộc đàm phán giữa hai bên thông qua vai trò trung gian của Oman đã diễn ra từ tháng Tư. Cả hai phía đều bày tỏ sự lạc quan nhưng vẫn còn chia rẽ về các vấn đề cốt lõi, chủ yếu là việc Iran có thể tiếp tục làm giàu uranium theo bất kỳ thỏa thuận tương lai nào hay không.
Tổng Thống Hoa Kỳ Donald Trump đang tìm kiếm một thỏa thuận hạt nhân mới với Tehran sau khi rút Mỹ khỏi thỏa thuận trước đó (JCPOA) vào năm 2018. Ông cho rằng JCPOA là “một thỏa thuận tồi” vì không vĩnh viễn và không giải quyết các vấn đề như chương trình tên lửa đạn đạo của Iran. Sau khi tái áp đặt các lệnh trừng phạt theo chiến dịch “áp lực tối đa”, Iran đã dần vượt quá các giới hạn của JCPOA về chương trình hạt nhân. Tổng Thống Trump trước đây cũng từng cảnh báo sẽ tấn công các cơ sở hạt nhân của Iran nếu biện pháp ngoại giao không thành công.
