Mỗi năm, hàng triệu người yêu thiên văn trên khắp thế giới lại háo hức chờ đón trận mưa sao băng Perseid, một trong những màn trình diễn thiên nhiên ngoạn mục nhất. Năm nay, theo tin từ Mercury News ngày 10/08/2025, hiện tượng này đã bắt đầu và dự kiến sẽ đạt đỉnh vào đêm Thứ Ba rạng sáng Thứ Tư tới.
Cơ quan Hàng không và Vũ trụ Hoa Kỳ (NASA) từng nhận định Perseid là trận mưa sao băng đẹp nhất trong năm. Thông thường, sự kiện này có thể tạo ra từ 50 đến 75 vệt sao băng mỗi giờ trên bầu trời California và nhiều vùng khác của Hoa Kỳ. Tuy nhiên, năm nay, ánh sáng từ Mặt Trăng gần tròn vào đêm cao điểm có thể làm giảm khả năng quan sát một số vệt sao mờ.
Ông Ben Burress, nhà thiên văn học tại Trung tâm Không gian & Khoa học Chabot ở Oakland Hills, cho biết: “Quý vị vẫn có thể nhìn thấy các sao băng. Dù có thể bỏ lỡ vài vệt mờ, nhưng ánh trăng sẽ không át đi những vệt sao băng lớn của trận mưa. Dù bầu trời tối đen sẽ là lý tưởng nhất, nhưng đây vẫn là thời điểm tốt để chiêm ngưỡng sao băng, có trăng hay không có trăng.”
Thực chất, những “ngôi sao băng” lướt qua bầu trời đêm trong trận Perseid không phải là sao thật, mà là những viên sỏi nhỏ từ vũ trụ. Hiện tượng này xảy ra hàng năm từ giữa tháng Bảy đến giữa tháng Tám, khi Trái Đất, trong quỹ đạo quanh Mặt Trời, đi qua một dải bụi và đất đá do sao chổi Swift-Tuttle để lại. Sao chổi này mất 133 năm để hoàn thành một vòng quanh Mặt Trời, và mỗi lần đi qua, nó lại rải ra một lượng lớn mảnh vụn.
Khi Trái Đất đi xuyên qua dải mảnh vụn này, những hạt cát, kim loại và đá nhỏ bé bốc cháy khi chúng đi vào bầu khí quyển Trái Đất, tạo ra những vệt sáng lấp lánh mà chúng ta thấy trên bầu trời đêm. Ông Burress ví von: “Giống như một chiếc xe đang lái vào một đám mây côn trùng.”
Thời điểm tốt nhất để chiêm ngưỡng mưa sao băng Perseid năm nay sẽ là vào sáng sớm Thứ Tư, vài giờ trước khi Mặt Trời mọc lúc 6:23 sáng, theo lời ông Andrew Fraknoi, chủ tịch danh dự Khoa Thiên văn học tại Đại học Foothill. Quý vị có thể tìm kiếm chúng ở bất cứ đâu trên bầu trời, nhưng khung cảnh sẽ đẹp nhất ở các vùng nông thôn.
“Hãy tránh xa ánh đèn thành phố và tìm một địa điểm tương đối tối,” ông Fraknoi khuyên. Ông cũng lưu ý rằng cần kiên nhẫn một vài phút để mắt điều chỉnh với bóng tối và không nên sử dụng kính thiên văn hoặc ống nhòm vì chúng hạn chế tầm nhìn toàn cảnh. Nếu có thể lái xe đến một địa điểm nông thôn tối tăm, như một con đường hoặc công viên trên đồi xung quanh Vùng Vịnh tránh xa ánh đèn và sương mù, quý vị sẽ có cơ hội tốt hơn để nhìn thấy nhiều sao băng.
Trung tâm Không gian & Khoa học Chabot cũng sẽ mở đài quan sát công cộng cho một buổi xem sao từ 11 giờ đêm Thứ Ba đến 3 giờ sáng Thứ Tư, với các chuyên gia có mặt để giải thích. Chi phí vào cửa là 15 USD cho người lớn và 7 USD cho trẻ em.
Mưa sao băng Perseid lần đầu tiên được ghi nhận bởi các nhà thiên văn học Trung Quốc vào năm 36 sau Công nguyên. Ngoài việc truyền cảm hứng về thiên nhiên và không gian cho hàng trăm thế hệ, Perseids còn là nguồn cảm hứng cho một bài hát nổi tiếng. Năm 1971, ca sĩ John Denver và vài người bạn đã có chuyến cắm trại đến Hồ Williams, gần Aspen, Colorado để xem Perseids. Denver, khi đó 27 tuổi, xúc động đến mức đã viết bài hát “Rocky Mountain High,” trở thành một bản hit lớn với những ca từ như “Tôi đã thấy lửa mưa trên bầu trời” và “bóng đêm từ ánh sao dịu dàng hơn một lời ru.”
Ông Burress kết luận: “Dù sự kiện này đòi hỏi quý vị phải dậy sớm hoặc thức khuya, mọi người sẽ không bao giờ thất vọng. Đây là lời nhắc nhở tốt để chúng ta sống chậm lại, thưởng thức những điều nhỏ bé và tách rời khỏi cuộc sống bận rộn để dành khoảnh khắc chiêm ngưỡng thiên nhiên. Đây là cơ hội để quan sát một điều đặc biệt.”
