Meta vừa thông báo khoản đầu tư lớn vào công ty trí tuệ nhân tạo (AI) Scale AI, đồng thời mời CEO của Scale, ông Alexandr Wang, về tham gia nhóm phát triển “siêu trí tuệ” (superintelligence) tại Meta.
Động thái này cho thấy sự thúc đẩy của CEO Meta, ông Mark Zuckerberg, nhằm phục hồi các nỗ lực về AI tại công ty mẹ của Facebook và Instagram, trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt từ các đối thủ như Google và OpenAI.
Meta gọi đây là “quan hệ đối tác chiến lược và đầu tư” với Scale AI, nhưng không tiết lộ chi tiết tài chính. Tuy nhiên, Scale AI cho biết khoản đầu tư này nâng giá trị thị trường của họ lên hơn 29 tỷ USD. Scale AI sẽ vẫn hoạt động độc lập, nhưng thỏa thuận sẽ “mở rộng đáng kể mối quan hệ thương mại” giữa hai bên. Meta sẽ nắm giữ một phần cổ phần thiểu số tại Scale.
Mặc dù gia nhập Meta, ông Wang sẽ vẫn là thành viên hội đồng quản trị của Scale. Vị trí CEO tạm thời tại Scale sẽ do ông Jason Droege đảm nhận. Ông Droege trước đây là Giám đốc chiến lược của Scale và từng giữ vai trò điều hành tại Uber Eats và Axon.
Đây không phải lần đầu tiên các công ty công nghệ lớn chiêu mộ nhân tài và sản phẩm từ các startup AI mà không chính thức mua lại. Microsoft từng thuê nhân sự chủ chốt từ startup Inflection AI, bao gồm cả CEO Mustafa Suleyman (hiện đang điều hành bộ phận AI của Microsoft). Google cũng đưa các lãnh đạo của công ty chatbot Character.AI về, trong khi Amazon ký thỏa thuận với Adept, kéo CEO và các nhân viên chủ chốt về làm việc, đồng thời cấp phép sử dụng hệ thống AI và dữ liệu của Adept.
Alexandr Wang thành lập Scale AI cùng với Lucy Guo vào năm 2016 khi mới 19 tuổi và đang là sinh viên tại Viện Công nghệ Massachusetts (MIT). Họ nhận được sự hỗ trợ từ vườn ươm startup Y Combinator vào mùa hè năm đó, khi nơi này được điều hành bởi Sam Altman (nay là CEO của OpenAI). Ông Wang đã bỏ học MIT, đi theo con đường tương tự như ông Zuckerberg, người đã bỏ học Harvard để thành lập Facebook hơn một thập kỷ trước.
Ban đầu, Scale AI tập trung cung cấp nhân lực để cải thiện hệ thống AI, thuê người gắn nhãn (chẳng hạn vẽ hộp quanh người đi bộ hoặc con chó trong ảnh đường phố) để giúp xe tự lái nhận diện môi trường tốt hơn. General Motors và Toyota từng là khách hàng của Scale.
Gần đây, sự bùng nổ của các mô hình ngôn ngữ lớn (LLMs) như ChatGPT của OpenAI, Gemini của Google và Llama của Meta đã tạo ra thị trường mới cho các nhóm chú thích dữ liệu của Scale AI. Công ty này khẳng định đang phục vụ “mọi mô hình ngôn ngữ lớn hàng đầu”, bao gồm của Anthropic, OpenAI, Meta và Microsoft, bằng cách giúp tinh chỉnh dữ liệu huấn luyện và kiểm tra hiệu suất. Hiện chưa rõ thỏa thuận với Meta sẽ ảnh hưởng thế nào đến các khách hàng khác của Scale.
Ông Wang cũng xây dựng mối quan hệ chặt chẽ với chính phủ Mỹ, giành được các hợp đồng quân sự cung cấp công cụ AI cho Lầu Năm Góc và tham dự lễ nhậm chức của Tổng Thống Hoa Kỳ hiện tại Donald Trump. Người đứng đầu văn phòng khoa học và công nghệ của Tổng Thống Hoa Kỳ hiện tại Trump, Michael Kratsios, từng là lãnh đạo cấp cao tại Scale trong bốn năm. Meta cũng bắt đầu cung cấp dịch vụ AI cho chính phủ liên bang.
Theo tin từ The Associated Press đăng trên Seattle Times ngày 12/06/2025, Meta có cách tiếp cận AI khác biệt so với nhiều đối thủ, khi phát hành hệ thống Llama dưới dạng mã nguồn mở miễn phí. Meta cho biết hơn một tỷ người sử dụng các sản phẩm AI của họ mỗi tháng, nhưng công ty này vẫn bị xem là chậm chân hơn so với OpenAI và Google trong việc thúc đẩy người dùng phổ thông sử dụng các mô hình ngôn ngữ lớn.
Meta vẫn chưa phát hành mô hình tiên tiến nhất được cho là Llama 4 Behemoth, dù đã giới thiệu vào tháng 4 là “một trong những LLM thông minh nhất thế giới và mạnh mẽ nhất của chúng tôi cho đến nay”.
Nhà khoa học trưởng về AI của Meta, ông Yann LeCun, người từng đoạt giải thưởng danh giá về khoa học máy tính năm 2019 nhờ công trình tiên phong về AI, đã bày tỏ sự hoài nghi về xu hướng tập trung vào các mô hình ngôn ngữ lớn của ngành công nghệ hiện nay.
Ông LeCun đặt câu hỏi tại một hội nghị công nghệ ở Pháp năm ngoái: “Làm sao chúng ta xây dựng các hệ thống AI hiểu thế giới vật lý, có bộ nhớ dai dẳng, có khả năng suy luận và lên kế hoạch?”. Ông cho rằng các mô hình ngôn ngữ lớn “về cơ bản không làm được điều đó, hoặc chỉ làm được một cách rất hời hợt, gần đúng”.
Thay vào đó, ông nhấn mạnh sự quan tâm của Meta trong việc “vạch ra con đường hướng tới các hệ thống AI ngang tầm con người, hoặc thậm chí siêu phàm”. Khi trở lại hội nghị VivaTech thường niên của Pháp vào hôm thứ Tư, ông LeCun né tránh câu hỏi về thỏa thuận sắp tới với Scale nhưng cho biết kế hoạch của nhóm nghiên cứu AI của ông “luôn là đạt đến trí tuệ con người và vượt qua nó”. Ông nói: “Chỉ là bây giờ chúng tôi có tầm nhìn rõ ràng hơn về cách thực hiện điều này”.
Ông LeCun đồng sáng lập bộ phận nghiên cứu AI của Meta hơn một thập kỷ trước cùng với Rob Fergus, một giáo sư tại Đại học New York. Ông Fergus sau đó đã chuyển sang Google nhưng đã quay trở lại Meta vào tháng trước sau 5 năm vắng bóng để điều hành phòng thí nghiệm nghiên cứu, thay thế giám đốc lâu năm Joelle Pineau. Ông Fergus viết trên LinkedIn tháng trước rằng cam kết của Meta đối với nghiên cứu AI dài hạn “vẫn không suy suyển” và mô tả công việc là “xây dựng trải nghiệm ngang tầm con người nhằm biến đổi cách chúng ta tương tác với công nghệ”.
