Trong một bài bình luận đầy tính khiêu khích đăng trên tờ Mercury News, nhà báo Joe Mathews đã lập luận rằng tiểu bang California nên cân nhắc việc ly khai khỏi Hoa Kỳ. Ông cho rằng chính quyền liên bang đã “từ bỏ hôn nhân một cách có chủ đích” với California, đẩy nền dân chủ Hoa Kỳ vào tình trạng đáng báo động dưới sự lãnh đạo của Tổng Thống Donald Trump.
Mathews, người đã dành một thập niên để bàn về ý tưởng California ly khai, ban đầu còn nhiều hoài nghi. Tuy nhiên, ông nay khẳng định mọi lý do để California ở lại liên bang đã không còn. Ông dẫn lời học giả David French, người từng cảnh báo rằng việc California rời đi sẽ làm suy yếu Hoa Kỳ và gây hại cho thế giới dân chủ. Nhưng Mathews phản biện rằng điều này không còn đúng, vì chính quyền Tổng Thống Donald Trump đã liên minh với các chính quyền độc tài cánh hữu trên thế giới, từ Jair Bolsonaro đến Benjamin Netanyahu, đồng thời củng cố các chế độ tại Nga và Trung Quốc. Trong bối cảnh này, sự ra đi của California có thể làm suy yếu một nước Mỹ đang nguy hiểm theo hướng chuyên chế, và điều đó sẽ tốt cho thế giới.
Đối với California, Mathews chỉ ra rằng những lo ngại trước đây về việc thiếu lực lượng quân sự hay an ninh liên bang giờ đây đã thay đổi, khi quân đội và các lực lượng an ninh nội địa đang được sử dụng tại các thành phố để kiểm soát và đe dọa người dân. Các lưới an sinh xã hội như Medicaid và An Sinh Xã Hội đang bị cắt giảm hoặc có nguy cơ bị tư nhân hóa, trong khi California hoàn toàn có khả năng tự thay thế các chương trình này bằng nguồn tài chính dồi dào của mình.
Thêm vào đó, Viện Y Tế Quốc Gia (NIH) và Trung Tâm Kiểm Soát Dịch Bệnh (CDC) đang bị tàn phá bởi các đợt cắt giảm và chính sách khoa học giả hiệu của chính quyền Tổng Thống Donald Trump. Chính quyền này cũng đang phá vỡ các hiệp định tự do thương mại, áp đặt các mức thuế quan quá cao và phớt lờ yêu cầu viện trợ hàng tỷ đô la sau các vụ cháy rừng tại Los Angeles, đồng thời tìm cách đóng cửa Cơ Quan Quản Lý Tình Trạng Khẩn Cấp Liên Bang (FEMA).
Mathews cũng trích dẫn học giả luật hiến pháp Jorge Roig từ Đại học Touro, người đã nói với Verdict rằng: “Tổng Thống Hoa Kỳ hiện đang cai trị vượt trên luật pháp, không còn bị ràng buộc bởi luật và không khác gì một vị quân vương. Với nền Cộng hòa Hoa Kỳ đã bị tháo dỡ như vậy, không còn rào cản pháp lý đáng kể nào đối với việc ly khai.”
Kết luận, Mathews khẳng định việc ở lại Hoa Kỳ đồng nghĩa với việc chiến đấu cho một mối quan hệ đã bị đối phương từ bỏ, và sống dưới một chế độ chuyên chế có thể vĩnh viễn hủy hoại California. Ông tin rằng việc tiến lên từ “mối hôn nhân tồi tệ này” mang lại hy vọng cho một khởi đầu mới, nơi người dân California có thể sống tự do và xây dựng một nền cộng hòa độc lập, theo bài viết của Joe Mathews trên Mercury News.
