Theo bài viết phân tích của luật sư John Yoo trên Fox News ngày 14/06/2025, trong bối cảnh các cuộc biểu tình mang tên “Ngày không vua” (Day of Defiance) diễn ra tại hàng trăm thành phố khắp nước Mỹ nhằm phản đối chính quyền Tổng Thống Trump, ông Yoo khẳng định Tổng Thống có đầy đủ quyền lực dựa trên Hiến pháp và luật pháp để duy trì hòa bình và trật tự công cộng.
Bài viết nhấn mạnh tình trạng bạo lực và cản trở việc thực thi pháp luật liên bang đã xảy ra trong tuần trước tại Los Angeles, nơi các cuộc bạo loạn chống lại cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan (ICE) bùng phát. Người biểu tình đã thực hiện các hành vi như tìm cách xông vào tòa nhà liên bang, tấn công nhân viên liên bang và ngăn cản việc bắt giữ người di trú bất hợp pháp. Tình trạng này sau đó lan rộng đến các thành phố khác.
Đáp lại, Tổng Thống Trump đã ra lệnh điều động 2.000 Vệ binh Quốc gia California và 700 lính Thủy quân Lục chiến đến Los Angeles. Tuy nhiên, Thống đốc California Gavin Newsom đã kịch liệt chỉ trích động thái này, cho rằng đó là “hành động bất hợp pháp, vô đạo đức, vi hiến” và cáo buộc Tổng Thống Trump hành xử “như một nhà độc tài”.
Luật sư John Yoo phân tích rằng, trái ngược với những tuyên bố từ phía California, việc Tổng Thống triển khai quân đội ban đầu để bảo vệ nhân viên và tài sản liên bang tại các địa điểm có nguy cơ biểu tình bạo động là hoàn toàn hợp hiến và hợp pháp. Ông dẫn chứng các phán quyết của Tòa án Tối cao như vụ In re Neagle (1890) và In re Debs (1895), vốn đã thiết lập và củng cố quyền của chính phủ liên bang, thông qua các quan chức được ủy quyền và cả lực lượng vũ trang nếu cần, để thi hành luật pháp liên bang và giữ gìn trật tự trên mọi lãnh thổ Hoa Kỳ.
Ông cũng chỉ ra rằng Điều 10 của Bộ luật Hoa Kỳ cho phép Tổng Thống liên bang hóa Vệ binh Quốc gia khi cần thiết để thi hành luật pháp liên bang, ngay cả khi không có sự đồng ý của Thống đốc bang. Đây là một ngoại lệ đối với Đạo luật Posse Comitatus, luật thường cấm quân đội tham gia vào việc thực thi pháp luật trong nước.
Hơn nữa, luật sư Yoo giải thích rằng nếu tình trạng rối loạn leo thang đến mức được coi là “nổi dậy” (insurrection) – tức là cản trở nghiêm trọng việc thi hành luật pháp liên bang hoặc quá trình tư pháp – Tổng Thống Trump có thể viện dẫn Đạo luật Insurrection năm 1807. Đạo luật này trao cho Tổng Thống quyền can thiệp bằng quân đội, ngay cả khi không có yêu cầu từ bang, để khôi phục trật tự. Ông nhắc lại việc các Tổng Thống trước đây đã sử dụng Đạo luật này, ví dụ như Tổng Thống Dwight Eisenhower trong việc giải trừ phân biệt chủng tộc ở Little Rock hay Tổng Thống George H.W. Bush ứng phó với bạo loạn ở Los Angeles năm 1992.
Phản bác lại những chỉ trích về động cơ chủng tộc trong hành động của Tổng Thống Trump liên quan đến việc thực thi luật di trú, ông Yoo nhấn mạnh rằng quyền lực của chính phủ liên bang trong việc bảo vệ bản thân và thực thi pháp luật là “không phân biệt màu da”. Ông lập luận rằng những người muốn chính phủ liên bang có quyền mạnh mẽ để thực thi luật dân quyền cũng phải chấp nhận Tổng Thống Trump có quyền tương tự để thực thi luật di trú.
Kết luận bài viết, luật sư John Yoo cho rằng con đường phù hợp để những người phản đối chính sách di trú thay đổi luật không phải là cản trở chính phủ liên bang thi hành nhiệm vụ của mình, mà là thông qua các biện pháp chính trị và hiến định: sử dụng quyền lực của Quốc hội về lập pháp, giám sát và tài trợ, hệ thống chính trị quốc gia, và quan trọng nhất là thông qua lá phiếu trong các cuộc bầu cử.
