Hàng trăm ngàn lao động di cư Cambodia đang trở về quê hương từ Thái Lan khi hai quốc gia nỗ lực duy trì lệnh ngừng bắn trong các cuộc đụng độ vũ trang dọc biên giới.
Căng thẳng giữa hai nước đã leo thang do tranh chấp lãnh thổ dọc theo đường biên giới dài hơn 800 km (500 dặm). Một cuộc đụng độ kéo dài năm ngày hồi tháng 7 đã khiến ít nhất 43 người thiệt mạng và hơn 260.000 người phải di dời ở cả hai quốc gia Đông Nam Á.
Một lệnh ngừng bắn mong manh, được Malaysia làm trung gian với sự ủng hộ của Hoa Kỳ và Trung Quốc, dường như đang được tuân thủ trong khi các quan chức tìm cách giải quyết các vấn đề gốc rễ của cuộc xung đột. Tuy nhiên, việc rút lui này khiến nhiều người lao động đổ về Cambodia tự hỏi làm thế nào họ có thể tồn tại sau khi rời bỏ công việc đã giúp họ gửi tiền về cho gia đình.
Ông Kri Phart, một công nhân chăn nuôi gia cầm 56 tuổi, cho biết ông bắt đầu thu dọn đồ đạc sau khi đọc một bài đăng trên Facebook của Thủ tướng Cambodia Hun Manet kêu gọi người di cư trở về nước. “Tôi không biết liệu cuộc chiến có thực sự dừng lại không, và với ngày càng ít người Cambodia ở Thái Lan, tôi cảm thấy lo lắng”, ông Kri Phart chia sẻ. “Tôi không muốn là người Cambodia di cư cuối cùng ở Thái Lan.” Ông cũng cho biết thêm: “Tôi sợ hãi vì cuộc xung đột biên giới.” Ông là một trong hàng ngàn người Cambodia chen chúc nhau qua Cửa khẩu Quốc tế Daung tuần trước, mang theo những túi đồ đủ màu sắc, đồ dùng gia đình và thậm chí cả đàn ghi-ta trong cái nóng 40 độ C.
Các lý do khiến người Cambodia rời bỏ Thái Lan rất đa dạng. Các nhà hoạt động nhân quyền báo cáo rằng một số lao động di cư đã bị tấn công bởi các băng nhóm thanh niên Thái Lan. Một số khác hoảng sợ trước những tin đồn chưa được kiểm chứng rằng chính phủ Cambodia sẽ tịch thu đất đai và thu hồi quốc tịch của họ nếu họ không trở về nước trước giữa tháng 8.
Bộ Lao động và Đào tạo Nghề nghiệp Cambodia ước tính có 1,2 triệu người Cambodia đang làm việc tại Thái Lan khi tranh chấp biên giới bắt đầu leo thang vào tháng 6. Ước tính có ít nhất 780.000 người, khoảng 65%, đã trở về Cambodia, theo lời người phát ngôn của Bộ.
Tuy nhiên, nhiều người Cambodia rời Thái Lan vì đói nghèo hoặc biến đổi khí hậu bày tỏ sự nghi ngờ về khả năng tìm được công việc với mức lương và phúc lợi tương đương tại quê nhà. Bà Thouk Houy, 26 tuổi, người từng làm việc tại một nhà máy da thuộc ở phía nam Bangkok và gửi về cho cha mẹ từ 70 đến 100 đô la mỗi tháng, cho biết: “Giờ tôi đã về nhà, sẽ không có thu nhập trong một thời gian và điều này sẽ thực sự đặt gia đình tôi vào một tình thế khó khăn.” Bà là người con duy nhất chưa lập gia đình và có trách nhiệm chu cấp cho cha mẹ.
Theo tin từ Associated Press, những người lao động di cư đóng vai trò quan trọng trong các ngành nông nghiệp, xây dựng và sản xuất của Thái Lan. Họ cũng gửi về gần 3 tỷ đô la kiều hối mỗi năm. Nathan Green, một trợ lý giáo sư địa lý tại Đại học Quốc gia Singapore, nhận định: “Những cuộc xung đột này cho thấy sinh kế của người di cư ở Cambodia bấp bênh như thế nào.” Một nhóm vận động ở nước ngoài, Phong trào Cambodia vì Dân chủ, đã kêu gọi chính phủ hoãn các khoản thanh toán vay nợ và đưa ra các ưu đãi cho các công ty để tuyển dụng người lao động trở về.
Ông Meng Yeam, 32 tuổi, người từng làm quản lý tại một nhà máy cao su ở tỉnh Chonburi, đông Thái Lan, cho biết hơn 90% người Cambodia làm việc tại nhà máy đã rời đi. Ông dự đoán gia đình mình sẽ ổn, mặc dù sẽ không tiết kiệm được nhiều như trước đây. “Campuchia và Thái Lan cần nhau để phát triển, nhưng hiện tại, có vẻ như chúng ta không thể hòa thuận”, ông Meng Yeam nói. “Tôi hy vọng chúng ta có thể làm việc ở Thái Lan một lần nữa vào một ngày nào đó, nhưng ai mà biết được, có lẽ tôi sẽ nghỉ hưu vào thời điểm chúng ta ngừng chiến.”
