Một vụ kiện cáo vi phạm bằng sáng chế ít được biết đến đang có thể gây ra những hệ lụy lớn cho Uber – và có khả năng ảnh hưởng đến hàng chục công ty khác.
Theo tin từ TechCrunch ngày 30/05/2025, công ty Carma Technology, được thành lập vào năm 2007 bởi doanh nhân Sean O’Sullivan (người sáng lập SOSV Ventures), đã đệ đơn kiện Uber hồi đầu năm nay. Carma cáo buộc Uber đã vi phạm 5 bằng sáng chế của họ, liên quan đến hệ thống kết nối người đi xe (hoặc gói hàng) với chỗ trống trên xe – nói cách khác, là mô hình chia sẻ chuyến đi (ride-sharing).
Carma từng hoạt động trong lĩnh vực ride-sharing trong khoảng một thập kỷ trước khi thay đổi mô hình kinh doanh, áp dụng công nghệ của mình vào các dịch vụ thu phí đường bộ như thu phí GPS và xác minh làn đường ưu tiên (HOV).
Carma đã yêu cầu xét xử bởi bồi thẩm đoàn và đang tìm cách cấm vĩnh viễn hoạt động của Uber nếu xác định vi phạm, đòi bồi thường thiệt hại, thu phí bản quyền đối với bất kỳ sản phẩm nào của Uber vi phạm bằng sáng chế trong tương lai, cùng các chi phí liên quan khác.
Vụ kiện đang âm thầm tiến triển tại Tòa án Quận phía Đông Texas của Hoa Kỳ, dù cáo buộc đã tồn tại gần một thập kỷ. Theo đơn kiện, các luật sư của Carma lần đầu tiên liên hệ với Uber về các bằng sáng chế vận tải và chia sẻ chuyến đi của họ vào năm 2016.
Ông O’Sullivan cho biết, Uber có thể có mô hình kinh doanh và thị phần, nhưng họ không có những bằng sáng chế cụ thể về ride-sharing mà Carma sở hữu – cùng với hàng chục bằng sáng chế liên quan khác. Đáng chú ý, Uber được cho là đã biết về điều này từ sớm nhất là năm 2015, khi Cục Sáng chế và Nhãn hiệu Hoa Kỳ (USPTO) từ chối một đơn đăng ký của Uber vì trùng lặp với bằng sáng chế hiện có của ông O’Sullivan và Carma.
Ít nhất bốn đơn đăng ký bằng sáng chế của Uber (và nhiều lần sửa đổi) đã bị từ chối trong khoảng thời gian từ 2016 đến 2019 vì lý do tương tự. Gã khổng lồ ride-share cuối cùng đã từ bỏ một số đơn này.
Luật sư sở hữu trí tuệ Larry Ashery (không tham gia vụ kiện) nhận định đây là một vụ án phức tạp. Ông lưu ý rằng Carma không chỉ kiện dựa trên 5 bằng sáng chế riêng lẻ, mà chúng là một phần của ‘gia đình’ 30 bằng sáng chế liên quan đến nhau, có ngày nộp đơn gốc. Điều này khiến việc kiện tụng phức tạp hơn vì Uber sẽ phải đối phó với từng yêu cầu cụ thể trong mỗi bằng sáng chế, gây khó khăn cho việc vô hiệu hóa chúng.
Dù có bằng sáng chế, Carma đã mất chín năm mới kiện Uber. Ông O’Sullivan giải thích, ban đầu công ty tập trung vào việc xây dựng kinh doanh. Chi phí kiện tụng rất tốn kém (hơn 10 triệu USD là mức phí hiện nay để theo đuổi một vụ kiện bằng sáng chế lớn), và Carma là một tổ chức tương đối nhỏ. Họ đã cố gắng liên hệ với Uber từ năm 2016 với hy vọng Uber sẽ cấp phép sử dụng bằng sáng chế của họ một cách hợp lý, nhưng cuối cùng phải đi đến kiện tụng để nhận được phản hồi.
Uber từ chối bình luận về vụ kiện. Các luật sư của Uber đã nộp hai kiến nghị thủ tục trong tuần này, bao gồm kiến nghị bác bỏ hoặc chuyển địa điểm xét xử sang Quận phía Bắc California, nơi Uber đặt trụ sở, thay vì Texas.
Hiện tại, vụ kiện chỉ nhắm vào Uber, không phải Lyft hay các công ty ride-sharing khác. Ông O’Sullivan nói rằng Carma “đi kiện người chơi lớn nhất trước” và ước tính có khoảng 60 công ty khác có thể cũng đang vi phạm bằng sáng chế của họ.
Vụ kiện dựa trên lập luận chính xoay quanh 5 bằng sáng chế đã được cấp cho ông O’Sullivan và Carma (tên ban đầu là Avego). Bằng sáng chế đầu tiên (Số 7,840,427), được nộp năm 2007 và cấp năm 2010, mô tả một hệ thống vận tải chia sẻ khớp nối không gian trống trên xe với người đi xe hoặc hàng hóa. Hệ thống này thiết lập các điểm đón trả và kết nối người dùng với tài xế đi cùng tuyến đường.
Ông O’Sullivan cho biết, Carma ban đầu tập trung vào mô hình đi chung xe (carpooling), không phải dịch vụ taxi. Họ đã xây dựng được một doanh nghiệp carpooling trị giá hàng triệu USD trước khi Uber và Lyft xuất hiện và sử dụng thuật ngữ “ride-sharing” để chỉ dịch vụ gọi taxi, gây nhầm lẫn trên thị trường. Điều này khiến Carma phải thay đổi mô hình, áp dụng công nghệ vào lĩnh vực khác.
Ngày nay, Carma sử dụng ứng dụng của mình để hỗ trợ các cơ quan quản lý giao thông quản lý thu phí và làn đường cao tốc (express lanes) – một mảng sản phẩm ra mắt từ năm 2013. Ứng dụng có thể dùng để thu phí hoặc theo dõi số người trên xe cho làn HOV, khuyến khích mọi người đi chung xe bằng cách giảm phí hoặc cho phép vào làn HOV. Mô hình này giúp giảm chi phí hạ tầng thu phí truyền thống và Carma cho biết họ đang có lợi nhuận.
Dù vụ kiện sẽ ảnh hưởng đến lợi nhuận, ông O’Sullivan tin rằng điều đó xứng đáng. Ông nhấn mạnh tầm quan trọng của việc bảo vệ quyền của nhà phát minh trước những công ty lớn “chỉ sao chép và có túi tiền sâu hơn”, đặc biệt khi chính Uber từng bị USPTO từ chối bằng sáng chế vì trùng lặp. Vụ kiện không chỉ vì Carma mà còn là bài kiểm tra xem luật pháp có còn được áp dụng khi liên quan đến một gã khổng lồ công nghệ quyền lực hay không.
