MEMPHIS, Tennessee – Tại khu Boxtown, phía Nam Memphis, cư dân đang đấu tranh để bảo vệ không khí trong lành trước sự xuất hiện của siêu máy tính Colossus do công ty xAI của Elon Musk xây dựng, chỉ cách đó khoảng 2 dặm.
Lãnh đạo thành phố Memphis kỳ vọng dự án này sẽ biến khu vực thành một trung tâm sản xuất công nghệ cao, mang lại doanh thu thuế và việc làm mới. Tuy nhiên, người dân địa phương lo ngại về khí thải từ các tuabin khí đốt methane cung cấp năng lượng cho cơ sở này.
Các tuabin này thải ra các oxit nitơ, một thành phần chính của khói bụi, và formaldehyde, cùng nhiều chất ô nhiễm khác. Người dân cho rằng công ty thiếu minh bạch và hạn chế sự tham gia của cộng đồng.
xAI cam kết tuân thủ các giới hạn ô nhiễm cho phép và khẳng định hợp tác chặt chẽ với chính quyền địa phương, đồng thời nhấn mạnh doanh thu thuế sẽ hỗ trợ các chương trình và dịch vụ quan trọng trong khu vực.
Tuy nhiên, cư dân Boxtown, chủ yếu là người da đen, vẫn hoài nghi. Họ lo ngại về tác động thực tế của các cơ sở này đến sức khỏe và môi trường của cộng đồng.
Trong quá khứ, các công ty của Musk đã từng gặp rắc rối với các cơ quan quản lý môi trường ở California và Texas. Tổng Thống Donald Trump cũng có kế hoạch thay đổi trọng tâm của Cơ quan Bảo vệ Môi trường Hoa Kỳ (EPA), làm dấy lên lo ngại về việc bảo vệ môi trường.
Sở Y tế Quận Shelby dự kiến sẽ sớm đưa ra quyết định về việc cấp phép lắp đặt vĩnh viễn 15 tuabin cho xAI. Trong khi đó, xAI đã mua thêm một khu đất khác để mở rộng hoạt động tại Memphis.
Người dân địa phương không hề lùi bước. Sự nghi ngờ của họ đã biến thành sự phẫn nộ vào cuối tháng 4, khi họ tham gia một cuộc họp để phản đối việc phê duyệt giấy phép của xAI.
Boxtown, nơi trước đây là vùng đất nông thôn, giờ đây phải đối mặt với những thách thức về môi trường. Tuy nhiên, lịch sử của khu dân cư này cũng gắn liền với sự kiên cường và đấu tranh vì công bằng.
Trong nhiều thập kỷ, Boxtown đã phải đối mặt với tình trạng ô nhiễm từ các ngành công nghiệp khác nhau. Một cơ sở khử trùng thiết bị y tế đã đóng cửa sau khi EPA phát hiện nguy cơ ung thư gia tăng do khí thải ethylene oxide.
KeShaun Pearson, chủ tịch của Memphis Community Against Pollution, cho biết khu dân cư này thường bị coi là mục tiêu dễ dàng do thu nhập trung bình thấp. Quận Shelby, nơi có Boxtown, có số lượt cấp cứu do hen suyễn cao nhất tiểu bang.
Tiến sĩ Christie Michael, giáo sư tại Đại học Khoa học Y tế Tennessee, cho biết bất kỳ ô nhiễm nào nữa cũng là quá nhiều. “Nếu chúng ta đã phải vật lộn để đáp ứng các tiêu chuẩn của EPA, thì việc này sẽ không giúp ích gì,” bà nói.
xAI cho biết các tuabin của họ được thiết kế để giảm thiểu khí thải và tuân thủ tất cả các luật hiện hành. Tuy nhiên, người dân Boxtown vẫn muốn đặt câu hỏi trực tiếp với Elon Musk, người chưa từng xuất hiện tại bất kỳ cuộc họp cộng đồng nào.
Easter Knox, một cư dân lâu năm của Boxtown, cho biết bà sẽ hỏi Musk: “Điều gì đã khiến ông vội vàng như vậy? Ông có biết rằng cộng đồng này đã phải chiến đấu và bị bao quanh bởi những kẻ gây ô nhiễm hay không?”
Shaolei Ren, giáo sư tại Đại học California, Riverside, cho biết rủi ro từ khí thải có thể lan rộng. “Nhiều người nghĩ rằng nếu họ không sống gần nguồn phát thải, họ sẽ không bị ảnh hưởng. Điều đó không đúng, vì các chất ô nhiễm này có thể di chuyển hàng trăm dặm,” ông nói.
Mặc dù vậy, xAI dường như đang có những động thái đáp trả. Thông qua Phòng Thương mại Greater Memphis, công ty đã công bố kế hoạch loại bỏ một số tuabin trong vòng hai tháng tới.
Gladney, một nhân viên bưu điện đã nghỉ hưu, đã quen với việc sống trong một khu dân cư trở thành chiến trường trong cuộc chiến vì không khí sạch. “Thật khó để tiếp tục đi bộ trong một cộng đồng nơi những điều chưa biết đang diễn ra,” bà nói.
Tuy nhiên, bà không sẵn sàng từ bỏ cuộc chiến. “Một số người nói, ‘Tại sao các bạn không chuyển đi?’ Và câu hỏi của tôi là, ‘Tại sao bạn không chuyển khỏi nơi bạn đang sống?’ Nếu bạn cứ di chuyển, mọi thứ sẽ không bao giờ thay đổi,” Gladney nói.
Theo NBC News
