Kẹo dẻo nấm đang gây sốt, nhưng có thực sự tốt?
Ngày nay, nấm không chỉ xuất hiện trong bữa ăn mà còn được bào chế thành nhiều dạng bổ sung như viên nang, bột cà phê và đặc biệt là kẹo dẻo (gummy). Đây là loại kẹo dẻo làm từ các loại nấm chức năng (functional mushrooms), không phải loại gây ảo giác.
Tuy nhiên, trước khi chạy theo trào lưu này, các chuyên gia khuyên bạn nên tìm hiểu kỹ về lợi ích, tác dụng phụ tiềm ẩn và những lưu ý quan trọng.
Nấm chức năng là gì và chúng thường có trong kẹo dẻo nào?
Kẹo dẻo nấm được làm từ chất tạo ngọt, chất tạo gel, hương vị và bột nấm chức năng đã sấy khô. Các loại nấm này vừa bổ dưỡng vừa có tiềm năng mang lại lợi ích sức khỏe, nhưng không gây ra trạng thái thay đổi ý thức như nấm psilocybin.
Một số loại nấm chức năng phổ biến thường có trong kẹo dẻo bao gồm:
- Cordyceps (Đông trùng hạ thảo): Các nghiên cứu ban đầu trên người và động vật cho thấy có thể tăng cường năng lượng cơ bắp và hỗ trợ độ đàn hồi của da. Một số nghiên cứu trong ống nghiệm và trên chuột còn gợi ý khả năng ức chế tế bào ung thư, nhưng cần thêm nghiên cứu ở người.
- Lion’s Mane (Nấm Sư tử): Loại nấm này được cho là có lợi cho sức khỏe tiêu hóa, có thể hỗ trợ cải thiện nhận thức ở người mắc bệnh Alzheimer giai đoạn đầu và thậm chí giúp giảm lo âu, trầm cảm.
- Chaga: Sử dụng trong y học cổ truyền hàng thế kỷ, Chaga được nghiên cứu về tác động chống viêm, chống khối u và kháng virus. Các nghiên cứu trên chuột cho thấy nó có thể giúp hạ đường huyết và giảm cholesterol LDL.
- Reishi (Linh chi): Nổi tiếng trong y học Trung Quốc, Linh chi hiện được dùng ở Trung Quốc để tăng cường miễn dịch sau điều trị ung thư. Các nghiên cứu trên chuột cũng gợi ý khả năng hỗ trợ giấc ngủ và giảm lo âu.
Kẹo dẻo nấm hoạt động thế nào?
Giống như các loại kẹo dẻo bổ sung khác, kẹo dẻo nấm sử dụng bột nấm khô trộn với chất tạo gel và các thành phần khác để tạo ra sản phẩm tiện lợi và dễ ăn. Quá trình chế biến cố gắng giữ lại tối đa giá trị dinh dưỡng của nấm.
Khi sử dụng đúng theo hướng dẫn, người dùng kỳ vọng sẽ nhận được các lợi ích sức khỏe tương ứng với lượng nấm có trong kẹo. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng các loại kẹo dẻo nói chung có hạn sử dụng ngắn hơn dạng viên nang. Một số nghiên cứu cho thấy kẹo dẻo bổ sung có thể giảm hiệu lực sau ngày hết hạn, theo CNET.
Lợi ích tiềm năng và tác dụng phụ của kẹo dẻo nấm
Nấm chức năng không gây ảo giác được cho là mang lại nhiều lợi ích. Bác sĩ tâm lý Karen D. Sullivan, thuộc kênh YouTube “I Care For Your Brain with Dr. Sullivan”, cho biết các loại nấm như Linh chi, Nấm Sư tử, Cordyceps và Chaga được tin là có những lợi ích riêng biệt.
Bác sĩ Sullivan nêu bật các lợi ích đáng chú ý trong nghiên cứu y học bao gồm: tăng cường chức năng miễn dịch (kích hoạt bạch cầu), giảm viêm, tăng mức năng lượng (cải thiện lưu thông oxy) và giảm stress oxy hóa. Những tác động này có thể giúp làm chậm quá trình lão hóa, cải thiện sức khỏe não bộ và giảm nguy cơ mắc bệnh mãn tính, kể cả ung thư.
Tuy nhiên, việc sử dụng nấm cũng có thể gây tác dụng phụ, thường nhẹ. Các tác dụng phụ phổ biến nhất là phản ứng dị ứng hoặc khó chịu ở dạ dày như đầy hơi, tiêu chảy khi mới bắt đầu dùng. Một số loại nấm có thể gây kích ứng dạ dày theo thời gian.
Chuyên gia cảnh báo gì khi dùng kẹo dẻo nấm?
Bác sĩ Sullivan nhấn mạnh tầm quan trọng của việc trở thành người tiêu dùng thông thái khi dùng bất kỳ loại thực phẩm bổ sung nào.
“Ở Mỹ, các loại thực phẩm bổ sung không bắt buộc phải được cơ quan chính phủ quản lý, vì vậy điều cần thiết là chọn các thương hiệu uy tín có kiểm nghiệm hoặc chứng nhận bởi bên thứ ba,” Bác sĩ Sullivan nói. Bà luôn tìm kiếm các sản phẩm được kiểm nghiệm bởi bên thứ ba để đảm bảo chúng không chứa phụ gia, chất độn, chất gây ô nhiễm như nấm mốc hoặc kim loại nặng, và quan trọng là chứa đúng hoạt chất được ghi trên nhãn.
Đặc biệt, nếu bạn đang sử dụng thuốc theo đơn, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ về các loại nấm có trong kẹo dẻo bạn định dùng trước khi kết hợp.
Bác sĩ Sullivan lưu ý về khả năng tương tác với thuốc ức chế miễn dịch, thuốc làm loãng máu và thuốc điều trị tiểu đường. Ví dụ, nấm Linh chi có thể ảnh hưởng đến quá trình đông máu, trong khi Cordyceps và Chaga có thể ảnh hưởng đến mức đường huyết.
Ai nên tránh dùng kẹo dẻo nấm?
Những người bị dị ứng với chất tạo ngọt, chất tạo màu hoặc chất tạo gel trong kẹo dẻo nên tránh dùng, trừ khi nhà sản xuất xác nhận không sử dụng thành phần gây dị ứng của bạn.
Nghiên cứu về tác động của nấm bổ sung đối với phụ nữ mang thai còn hạn chế hoặc chưa có, vì vậy nhiều phụ nữ mang thai chọn cách tránh dùng. Hãy trao đổi với bác sĩ nếu bạn muốn dùng kẹo dẻo nấm khi mang thai.
Nếu bạn từng gặp tác dụng phụ như khó chịu dạ dày kéo dài khi ăn nấm hoặc dùng kẹo dẻo bổ sung, nên tránh những sản phẩm này và tìm kiếm các loại thực phẩm adaptogenic khác không gây kích ứng hệ tiêu hóa.
Kẹo dẻo nấm có hợp pháp không và cần lưu ý gì khi mua?
Các loại kẹo dẻo làm từ nấm chức năng hợp pháp ở Hoa Kỳ, miễn là chúng chỉ chứa các loại nấm hợp pháp, không gây ảo giác. Tuy nhiên, ngành công nghiệp này chưa có nhiều nghiên cứu được công bố rộng rãi, và chính phủ Hoa Kỳ không quản lý hay xác minh các tuyên bố về lợi ích sức khỏe của các loại nấm bổ sung hợp pháp.
Một số kẹo dẻo nấm gây ảo giác (như loại được báo cáo trong báo cáo của CDC) cũng có thể chứa một số loại nấm chức năng. Một số sản phẩm khác có thể trộn chiết xuất từ cây gai dầu (hemp extracts) như HHC với nấm chức năng. Do đó, hãy đảm bảo bạn biết rõ mọi thành phần hoạt tính trong bất kỳ loại kẹo dẻo nào bạn sử dụng.
Khi nào cần gặp bác sĩ?
Nếu bạn gặp bất kỳ dấu hiệu phản ứng dị ứng nào khi dùng kẹo dẻo nấm, chẳng hạn như phát ban hoặc khó thở, hãy xử lý nghiêm túc. Ngừng sử dụng sản phẩm và thảo luận với chuyên gia y tế.
Nếu bạn bị khó chịu dạ dày nhẹ hoặc trung bình, hãy nói chuyện với bác sĩ về việc liệu một dạng nấm khác hoặc một loại thực phẩm bổ sung khác có phù hợp hơn để đạt được lợi ích sức khỏe bạn mong muốn hay không.
Cuối cùng, nếu bạn dự định dùng kẹo dẻo nấm bổ sung lâu dài, Bác sĩ Sullivan khuyên bạn nên thông báo cho bác sĩ để thảo luận, theo nguồn tin CNET.
“Người đọc nên tham khảo ý kiến nhà cung cấp dịch vụ y tế trước khi thêm kẹo dẻo chứa nấm, hoặc bất kỳ loại thực phẩm bổ sung nào khác, vào chế độ hàng ngày của họ,” Bác sĩ Sullivan nói. “Mặc dù nấm dược liệu có thể mang lại lợi ích sức khỏe, nhưng có những yếu tố quan trọng cần thảo luận với chuyên gia chăm sóc sức khỏe để đảm bảo sử dụng an toàn và hiệu quả. Chúng ta cũng chưa biết nhiều về nghiên cứu dài hạn về tính an toàn của việc bổ sung thường xuyên, đặc biệt đối với các loại nấm cụ thể.”
Lời kết
Trong khi nghiên cứu về lợi ích tinh thần và thể chất của nấm có nhiều hứa hẹn, thì mức độ hiệu quả của chúng dưới dạng kẹo dẻo bổ sung lại chưa được biết đến nhiều. Điều quan trọng là tham khảo ý kiến bác sĩ, kiểm tra kỹ thành phần, và xác định xem chất tạo màu, chất tạo gel và chất tạo ngọt có phù hợp với bạn hay không. Ngoài ra, hãy cân nhắc liệu một số loại nấm nhất định có thể gây kích ứng dạ dày hay không. Bác sĩ cũng có thể giúp bạn cân nhắc ưu và nhược điểm của việc bổ sung nấm dựa trên các loại thuốc hiện tại của bạn.
Thông tin trong bài viết này chỉ dành cho mục đích giáo dục và thông tin, không nhằm mục đích đưa ra lời khuyên về sức khỏe hoặc y tế. Luôn tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc nhà cung cấp dịch vụ y tế có chuyên môn về bất kỳ câu hỏi nào bạn có thể có liên quan đến tình trạng y tế hoặc mục tiêu sức khỏe.
