Tổng Thống Donald Trump vừa ký sắc lệnh cấm sử dụng tiền liên bang cho các nghiên cứu “gain-of-function” (tăng cường chức năng). Động thái này diễn ra trong bối cảnh nước Mỹ đang đánh giá lại những thất bại trong ứng phó với đại dịch, không chỉ ở các phòng thí nghiệm mà còn trong mọi khía cạnh của chính sách y tế công cộng.
Khi giai đoạn cấp tính của đại dịch COVID-19 dần lùi vào quá khứ, Hoa Kỳ đang tiến hành các cuộc “mổ xẻ” về phong tỏa, vaccine, đóng cửa trường học và lòng tin của công chúng. Tuy nhiên, có một bài học quan trọng mà Mỹ vẫn chưa thấm nhuần đầy đủ: chiến lược y tế trong khủng hoảng không thể chỉ dựa vào một loại công cụ duy nhất. Một phản ứng hẹp, chỉ tập trung vào một giải pháp duy nhất đối với COVID-19 đã gây ra nhiều thiệt hại. Lần tới, chúng ta phải làm tốt hơn.
Trong suốt đại dịch, công chúng thường được “mớm” cho một chỉ thị đơn giản: tiêm vaccine hoặc chấp nhận rủi ro. Mặc dù hầu hết người Mỹ nên tiêm vaccine, nhưng các nhà hoạch định chính sách nên cung cấp nhiều sắc thái và biến thể hơn. Họ đã bỏ qua một sự thật cốt lõi của y học: không có một giải pháp duy nhất phù hợp với mọi cá nhân. Virus tiến hóa, phản ứng của bệnh nhân khác nhau, nhưng bộ công cụ chính thức thì không thay đổi.
Những gì Hoa Kỳ cần (và vẫn cần) là một phương pháp tiếp cận y tế công cộng mạnh mẽ, linh hoạt, hỗ trợ một loạt các phương thức: vaccine, thuốc kháng virus, kháng thể đơn dòng (mAbs) và các liệu pháp sinh học mới nổi.
Một hệ thống kiên cường là một hệ thống có thể xoay chuyển nhanh chóng, kết hợp bệnh nhân với sự can thiệp phù hợp và thích ứng khi khoa học tiến bộ.
Kháng thể đơn dòng là một ví dụ điển hình về những gì đã xảy ra sai sót. Các liệu pháp này, đã được chứng minh là làm giảm số ca nhập viện và tử vong ở bệnh nhân có nguy cơ cao, đã được phân phối rộng rãi vào đầu đại dịch và được các quan chức liên bang hàng đầu sử dụng thành công, bao gồm cả Tổng Thống. Nhưng vào cuối năm 2021 và đầu năm 2022, chính quyền liên bang đã ngừng phân phối chúng, với lý do hiệu quả giảm đối với các biến thể mới.
Đây là một sai lầm. mAbs là một công nghệ nền tảng. Chúng có thể được điều chỉnh cho phù hợp với các biến thể và triển khai nhanh chóng. Chúng đặc biệt quan trọng đối với những người không đáp ứng tốt với vaccine. Nhưng gần 5 năm sau khi bắt đầu đại dịch, không có mAb nào nhận được phê duyệt đầy đủ của FDA để phòng ngừa virus đường hô hấp mặc dù đáp ứng các tiêu chuẩn an toàn và hiệu quả tương tự được sử dụng để theo dõi nhanh các biện pháp đối phó y tế khác.
Trong khi đó, công chúng được khuyến khích dựa vào các mũi tăng cường, mặc dù vẫn có tác dụng, nhưng lại mất dần hiệu quả khi đại dịch tiếp diễn. Dữ liệu của CDC cho thấy mũi tăng cường bivalent chỉ cung cấp 37% khả năng bảo vệ chống lại việc nhập viện cho người lớn trên 65 tuổi sau vài tháng. Đối với những người bị suy giảm miễn dịch, khả năng bảo vệ thậm chí còn thấp hơn. Tuy nhiên, các liệu pháp có thể thu hẹp khoảng cách đó đã bị loại bỏ.
Hoa Kỳ nên duy trì một phương pháp tiếp cận “tất cả các giải pháp” để điều trị, để các chuyên gia y tế có thể đưa ra các khuyến nghị cho bệnh nhân trên cơ sở từng trường hợp cụ thể, đảm bảo những người Mỹ dễ bị tổn thương nhất nhận được sự bảo vệ đầy đủ.
Nói rộng hơn, 5 năm sau, Hoa Kỳ vẫn thiếu một khuôn khổ chủ động để triển khai các liệu pháp linh hoạt, dựa trên bằng chứng trong tình huống khẩn cấp về sức khỏe cộng đồng. Hoa Kỳ cần một hệ thống không chỉ dựa vào bất cứ thứ gì có mặt trên thị trường đầu tiên; nó cần một hệ thống tích cực hỗ trợ một danh mục công cụ đa dạng.
Điều đó có nghĩa là trao quyền cho các cơ quan như Cơ quan Nghiên cứu và Phát triển Tiên tiến Y sinh và Viện Y tế Quốc gia để đầu tư vào các biện pháp đối phó có thể thích ứng – nền tảng kháng thể, thuốc kháng virus phổ rộng, chẩn đoán nhanh và công nghệ RNA trị liệu. Nó cũng có nghĩa là hiện đại hóa các con đường phê duyệt của FDA để phản ánh tốc độ đổi mới. Khi bằng chứng thực tế cho thấy một liệu pháp đang cứu sống người, các nhà quản lý nên có sự linh hoạt để hành động.
Quốc hội có thể giúp đỡ bằng cách ủy quyền các dòng tài trợ khen thưởng tính linh hoạt, tạo ra các ưu đãi cho các công ty duy trì và điều chỉnh phương pháp điều trị “tất cả các giải pháp”, đồng thời đảm bảo quan hệ đối tác công tư được xây dựng để có tốc độ và quy mô. Luật pháp cũng có thể thiết lập một cơ chế mua sắm thường trực cho các bản cập nhật dành riêng cho biến thể, không chỉ vaccine.
Tất cả những điều này sẽ giúp giảm thiểu thiệt hại của một trong những tổn thất lớn nhất của đại dịch – sự suy giảm lòng tin của công chúng đối với các tổ chức y tế của Mỹ. Sự xói mòn này bắt nguồn từ cảm giác rằng các quyết định quan trọng thiếu minh bạch hoặc không tính đến nhu cầu đa dạng của bệnh nhân.
Theo một cuộc khảo sát năm 2022 của Trung tâm Nghiên cứu Pew, chỉ 29% người trưởng thành ở Hoa Kỳ cho biết họ có sự tin tưởng lớn vào các nhà khoa học y tế, giảm so với 40% vào đầu đại dịch. Lòng tin vào các quan chức y tế công cộng cũng giảm tương tự.
Một phương pháp tiếp cận minh bạch và toàn diện hơn, trong đó các nhà hoạch định chính sách truyền đạt cơ sở lý luận đằng sau những thay đổi trong điều trị và đánh giá công khai các kết quả thực tế, có thể giúp xây dựng lại lòng tin đó. Một hệ thống tốt hơn sẽ nhấn mạnh việc chia sẻ dữ liệu, giao tiếp rõ ràng và tôn trọng phán đoán của bác sĩ trong việc điều chỉnh chăm sóc theo nhu cầu của bệnh nhân.
COVID-19 đã phơi bày những hạn chế của “cuốn sách” hiện tại của Hoa Kỳ. Một tương lai hiệu quả hơn đòi hỏi sự linh hoạt, đa nguyên và sự khiêm tốn để thừa nhận rằng các nhà hoạch định chính sách y tế không phải lúc nào cũng biết ngay điều gì sẽ hoạt động tốt nhất hoặc cho ai.
Nhưng nếu các nhà quản lý xây dựng đúng hệ thống – một hệ thống khuyến khích sự đổi mới, đánh giá kết quả trong thời gian thực và giữ mọi công cụ an toàn và hiệu quả trên bàn – họ sẽ không phải học lại bài học này một cách khó khăn.
Theo Fox News
