Kế hoạch khai thác khoáng sản quý hiếm ở miền Bắc Thụy Điển đang gây lo ngại sâu sắc cho cộng đồng người Sami bản địa, những người chăn nuôi tuần lộc đã sinh sống trên vùng đất này hàng ngàn năm. Một mỏ quặng sắt đang mở rộng cùng với trữ lượng khoáng sản quý hiếm có khả năng làm suy giảm và thay đổi các tuyến di cư cổ xưa của loài tuần lộc.
Ông Lars-Marcus Kuhmunen, một người chăn nuôi tuần lộc Sami, bày tỏ sự bi quan về tương lai, khi cho rằng mỏ khoáng sản Per Geijer, được ca ngợi là lớn nhất châu Âu, có thể cắt đứt hoàn toàn các tuyến di cư của làng Gabna thuộc cộng đồng Sami.
“Tuần lộc là nền tảng văn hóa Sami ở Thụy Điển. Mọi thứ đều xoay quanh chúng: thức ăn, ngôn ngữ, kiến thức về núi non. Nếu việc chăn nuôi tuần lộc ngừng lại, văn hóa Sami cũng sẽ biến mất,” ông Kuhmunen nói. Ông cũng nhấn mạnh rằng, trong bối cảnh Bắc Cực đang nóng lên nhanh chóng, cộng đồng của ông cần sự linh hoạt về địa lý hơn, chứ không phải bị hạn chế.
Các quan chức Thụy Điển và công ty khai thác mỏ quốc doanh LKAB cho biết, mỏ Per Geijer có thể giúp châu Âu giảm sự phụ thuộc vào Trung Quốc về khoáng sản quý hiếm, vốn rất quan trọng cho công nghệ tiêu dùng và quá trình chuyển đổi năng lượng sang hướng điện và năng lượng tái tạo.
Tuy nhiên, ông Kuhmunen cho biết, nếu dự án mỏ đi vào hoạt động, người dân làng Gabna sẽ không còn tuyến đường nào để di chuyển tuần lộc từ núi ra đồng cỏ vào mùa hè và tìm kiếm thức ăn vào mùa đông. Làng Gabna dự định sẽ phản đối dự án này tại tòa án, nhưng ông Kuhmunen không mấy lạc quan: “Rất khó để chống lại một mỏ khai thác. Họ có mọi nguồn lực, mọi phương tiện, có tiền bạc. Chúng tôi chỉ có ý chí sinh tồn và mong muốn truyền lại mảnh đất này cho con cháu.”
Về phía công ty LKAB, ông Darren Wilson, phó chủ tịch cấp cao phụ trách sản phẩm đặc biệt, cho biết công ty đang tìm kiếm các giải pháp để hỗ trợ người chăn nuôi Sami, dù chưa đưa ra chi tiết cụ thể.
Tình trạng biến đổi khí hậu cũng đang gây ra những ảnh hưởng nặng nề. Thay vì tuyết, mưa đóng băng trong mùa đông đã tạo ra một lớp băng dày, ngăn cản tuần lộc tiếp cận nguồn thức ăn. Nhiệt độ mùa hè tăng cao cũng khiến tuần lộc bị quá nhiệt và không thể ăn đủ để tích lũy trọng lượng cho mùa đông.
Theo tin từ Associated Press ngày 7 tháng 9 năm 2025.
