Thủ tướng Iraq đã chủ trì lễ khai trương chính thức Thánh đường Hồi giáo Grand Al-Nuri lịch sử cùng với tháp chuông nghiêng của nó tại trung tâm Thành phố Cổ Mosul, tám năm sau khi thánh đường này bị các phần tử khủng bố của Nhà nước Hồi giáo (IS) phá hủy. Tháp chuông nghiêng của thánh đường đã đứng sừng sững như một biểu tượng trong khoảng 850 năm. Năm 2014, thủ lĩnh IS Abu Bakr al-Baghdadi đã tuyên bố thành lập cái gọi là “vương quốc Hồi giáo” ngay tại đây khi đọc bài giảng và chủ trì buổi cầu nguyện. Nhóm khủng bố sau đó đã cho nổ tung thánh đường trong các công trình kiến trúc khi đối mặt với thất bại trong cuộc chiến với lực lượng quân sự Iraq để giành quyền kiểm soát thành phố vào năm 2017.
Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên Hợp Quốc (UNESCO) đã hợp tác cùng các cơ quan di sản và tôn giáo Hồi giáo Sunni của Iraq để phục dựng tháp chuông bằng các kỹ thuật và vật liệu truyền thống được phục hồi từ đống đổ nát. UNESCO đã huy động 115 triệu đô la cho dự án tái thiết, với phần đóng góp lớn từ Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất và Liên minh Châu Âu.
Thủ tướng Mohammed Shia al-Sudani cho biết trong một tuyên bố rằng việc tái thiết thánh đường “sẽ mãi là một cột mốc, nhắc nhở tất cả kẻ thù về sự anh hùng của người dân Iraq, sự bảo vệ đất đai của họ, và sự xây dựng lại mọi thứ đã bị phá hủy bởi những kẻ muốn che giấu sự thật”. Ông nhấn mạnh: “Chúng tôi sẽ tiếp tục hỗ trợ văn hóa, và nỗ lực tôn vinh các di tích khảo cổ của Iraq, như một nhu cầu xã hội, một cánh cửa vào đất nước chúng tôi cho thế giới, một cơ hội cho sự phát triển bền vững, và một không gian cho giới trẻ đổi mới”.
Vào thời kỳ đỉnh cao, IS đã cai trị một khu vực rộng lớn ở Iraq và Syria và khét tiếng về sự tàn bạo. Chúng đã chặt đầu dân thường, bắt làm nô lệ và hãm hiếp hàng ngàn phụ nữ thuộc cộng đồng Yazidi, một trong những nhóm thiểu số tôn giáo cổ xưa nhất của Iraq.
Ngoài thánh đường, các nhà thờ bị tàn phá trong chiến tranh cũng đã được xây dựng lại như một phần của dự án tái thiết, nhằm bảo tồn di sản của cộng đồng Thiên chúa giáo đang suy giảm tại thành phố. Ông Sudani cho biết thành phố Mosul bao dung tất cả các cộng đồng của mình và “thể hiện tất cả các đặc điểm của xã hội đa dạng Iraq”.
Các điều tra viên của Liên Hợp Quốc đã nói rằng các phần tử IS đã phạm tội ác chiến tranh chống lại người Thiên chúa giáo ở Iraq, bao gồm chiếm đoạt tài sản, tấn công tình dục, nô dịch hóa, cải đạo cưỡng bức và phá hủy các địa điểm văn hóa và tôn giáo. Hầu hết dân số Thiên chúa giáo nhỏ bé của Mosul đã di tản khi IS tấn công vào năm 2014. Năm 2003, dân số Thiên chúa giáo của Mosul là khoảng 50.000 người. Ngày nay, chưa đầy 20 gia đình Thiên chúa giáo còn lưu lại làm cư dân thường trực tại thành phố, mặc dù một số người tái định cư tại khu vực người Kurd tự trị ở miền bắc Iraq vẫn trở về Mosul để tham dự các buổi lễ nhà thờ. Dự án tái thiết tại Mosul có thể đóng vai trò là mô hình để phục hồi các địa điểm văn hóa khác ở các khu vực bị chiến tranh tàn phá, bao gồm cả Syria láng giềng.
Theo tin từ Associated Press ngày 1 tháng 9 năm 2025.
