Hôm Chủ Nhật, Bộ trưởng Tình báo Iran Esmail Khatib tuyên bố rằng Tehran đã thu giữ một “kho báu quan trọng” gồm các thông tin chiến lược, tác chiến và khoa học về chương trình hạt nhân của Israel. Ông đưa ra tuyên bố này mà không cung cấp bất kỳ bằng chứng nào để xác minh.
Tuyên bố của ông Khatib được đưa ra sau khi đài truyền hình nhà nước Iran vào thứ Bảy cũng tuyên bố tương tự về việc các quan chức tình báo Iran đã thu giữ tài liệu từ Israel, cũng không có bằng chứng đi kèm. Israel, quốc gia duy nhất ở Trung Đông được cho là sở hữu vũ khí hạt nhân dù không công khai, vẫn chưa lên tiếng xác nhận về bất kỳ hoạt động tình báo nào của Iran nhằm vào họ. Tuy nhiên, đã có báo cáo về việc bắt giữ một số người Israel bị cáo buộc làm gián điệp cho Tehran trong bối cảnh xung đột Israel-Hamas ở Dải Gaza.
Thời điểm Iran đưa ra tuyên bố này rất nhạy cảm, ngay trước thềm cuộc họp của Hội đồng Thống đốc Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA). Iran nhiều khả năng sẽ đối mặt với sự chỉ trích và áp lực ngoại giao mới từ cộng đồng quốc tế về chương trình hạt nhân của mình tại cuộc họp này.
Bộ trưởng Tình báo Iran Khatib cho biết cơ quan của ông đã thu thập được hàng ngàn trang tài liệu và sẽ công bố chúng sớm. Ông khẳng định các tài liệu này liên quan đến cả Mỹ, Châu Âu và các quốc gia khác, thu được thông qua việc “thâm nhập” và “tiếp cận các nguồn tin”. Ông không tiết lộ phương pháp cụ thể. Đáng chú ý, ông Khatib từng bị Bộ Tài chính Hoa Kỳ trừng phạt vào năm 2022 vì được cho là chỉ đạo các hoạt động “gián điệp mạng và tấn công ransomware” phục vụ mục tiêu chính trị của Iran.
Đối với Iran, tuyên bố này có thể nhằm mục đích chứng tỏ khả năng đáp trả sau chiến dịch của Israel vào năm 2018. Khi đó, Israel đã tuồn ra ngoài thứ mà Thủ tướng Benjamin Netanyahu mô tả là “nửa tấn” tài liệu mật về chương trình hạt nhân của Iran. Việc Israel công bố vụ việc đó diễn ra ngay trước khi Tổng Thống Donald Trump vào nhiệm kỳ đầu tiên đơn phương rút Hoa Kỳ khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran năm 2015. Thỏa thuận này vốn hạn chế đáng kể chương trình hạt nhân của Iran để đổi lấy việc dỡ bỏ các lệnh trừng phạt kinh tế.
Dự kiến tuần này, các quốc gia phương Tây sẽ đề xuất trước Hội đồng Thống đốc IAEA một kiến nghị cho rằng Iran đang không tuân thủ các quy định của cơ quan giám sát hạt nhân Liên Hợp Quốc. Nếu được thông qua, đây sẽ là lần đầu tiên sau nhiều thập kỷ vấn đề này được đưa lên Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc.
Điều này có thể khiến một trong các quốc gia phương Tây tham gia thỏa thuận hạt nhân 2015 viện dẫn cơ chế “snapback” (khôi phục nhanh chóng) các lệnh trừng phạt của Liên Hợp Quốc đối với Iran. Quyền tái áp đặt các biện pháp trừng phạt này sẽ hết hiệu lực vào tháng 10 tới, tạo áp lực thời gian buộc phương Tây phải hành động nếu muốn gây áp lực lên Tehran về chương trình hạt nhân trước khi mất đi khả năng đó.
Hiện tại, Iran đang làm giàu uranium lên đến độ tinh khiết 60% – chỉ là một bước kỹ thuật ngắn nữa là đạt đến mức 90%, cấp độ dùng chế tạo vũ khí hạt nhân. Tehran đã có đủ lượng uranium được làm giàu cao để chế tạo nhiều bom nguyên tử nếu họ quyết định. Không có thỏa thuận với Hoa Kỳ, nền kinh tế vốn gặp khó khăn của Iran có thể rơi vào suy thoái trầm trọng, làm gia tăng tình trạng bất ổn trong nước. Israel hoặc Hoa Kỳ có thể thực hiện các cuộc không kích vào các cơ sở hạt nhân của Iran như đã từng đe dọa. Các chuyên gia lo ngại rằng để đáp trả, Tehran có thể quyết định chấm dứt hoàn toàn hợp tác với IAEA và đẩy nhanh việc chế tạo bom.
Theo tin từ The Associated Press.
