Trong khi phần lớn thế giới có thể không để ý sát sao đến Hy Lạp lúc này, đó có thể là một sai lầm lớn. Nổi tiếng với những hòn đảo tuyệt đẹp, các thành phố ngập nắng và bề dày lịch sử, Hy Lạp đang âm thầm đặt nền móng cho một điều ít ai ngờ tới: một nền kinh tế công nghệ hiện đại và kiên cường.
Dù ánh đèn sân khấu quốc tế thường bỏ qua, nhưng thực tế đang có những chuyển động mạnh mẽ tại đây, như người viết bài này đã nhận thấy qua hàng chục cuộc trò chuyện ở Athens tuần qua. Quốc gia từng đứng bên bờ vực sụp đổ kinh tế không chỉ đơn thuần tự đổi tên thành “Quốc gia Đổi mới” (Innovation Nation). Họ đang biến khẩu hiệu tiếp thị thông minh này thành hiện thực, với những thay đổi chính sách, sự quan tâm của nhà đầu tư và một mục đích mới mẻ xoay quanh công nghệ và tinh thần khởi nghiệp.
Thủ tướng Hy Lạp, ông Kyriakos Mitsotakis, trong cuộc trò chuyện với TechCrunch, đã khẳng định rằng Hy Lạp không chỉ đang bắt kịp mà còn sẵn sàng tạo bất ngờ. Ông thừa nhận “vẫn còn nhiều dư địa để phát triển”, nhưng tin rằng “các vì sao đã thẳng hàng”.
Điều này không tự nhiên mà có. Ông Mitsotakis giải thích, Hy Lạp đã đưa ra “quyết định có ý thức” cách đây khoảng sáu năm để mở rộng ra ngoài các thế mạnh kinh tế truyền thống như du lịch và dịch vụ khách sạn. “Công nghệ có thể chiếm 10% nền kinh tế của chúng tôi. Điều này hoàn toàn khả thi,” ông nói, dẫn chứng sự gia tăng số lượng startup, dòng vốn đầu tư tăng và một cộng đồng nhà sáng lập, quỹ đầu tư mạo hiểm ngày càng năng động. Với kinh nghiệm cá nhân trong lĩnh vực đầu tư mạo hiểm (ông từng thành lập vườn ươm đầu tiên của Hy Lạp năm 2001), ông nói chuyện với sự am hiểu hiếm thấy ở một nguyên thủ quốc gia.
Dù có thể đến muộn trong bữa tiệc công nghệ của châu Âu, thời điểm này lại có thể là một lợi thế. Vì không có nhiều vốn để đặt cược bừa bãi, Hy Lạp đã tránh được một số định giá thổi phồng và các dự án thất bại đang đè nặng lên các hệ sinh thái trưởng thành hơn. Với một khởi đầu tương đối sạch sẽ, đất nước này đang nhanh chóng định vị mình ở tuyến đầu của các công nghệ mới nổi – đặc biệt là trí tuệ nhân tạo (AI).
Nhờ AI, Thủ tướng Mitsotakis nhìn thấy cơ hội để “nhảy vọt”. “Chúng tôi muốn sử dụng công nghệ để nhảy vọt,” ông nói. “Không chỉ để bắt kịp, mà thực sự làm tốt hơn nhiều quốc gia châu Âu.” Ông chỉ ra thành công của Hy Lạp trong việc số hóa các dịch vụ công – nói rằng trong một số khía cạnh, họ đã vượt xa cả Đức – và các chương trình thí điểm như hệ thống AI do Microsoft hỗ trợ, giúp giảm thời gian xem xét hợp đồng chính phủ từ hàng giờ xuống còn vài phút.
Chiến lược kép này – nuôi dưỡng startup đồng thời hiện đại hóa chính phủ – tạo thành xương sống cho tham vọng AI của Hy Lạp. Ông Mitsotakis hình dung Hy Lạp là một phòng thí nghiệm cho sự đổi mới có trách nhiệm, đặc biệt trong các lĩnh vực như y tế, bảo vệ dân sự và quốc phòng. “Chúng tôi không chỉ nói về những gì cộng đồng startup đang làm. Chúng tôi là khách hàng của các công nghệ đó. Và chúng tôi muốn chính phủ có tư duy giống startup hơn.”
Một yếu tố quan trọng của sự chuyển đổi này là nhân tài. Hy Lạp đang nỗ lực đảo ngược tình trạng chảy máu chất xám khiến hàng nghìn lao động lành nghề rời đi trong cuộc khủng hoảng tài chính. “Các ưu đãi thuế đã có sẵn – giảm 50% thuế thu nhập trong bảy năm,” ông nói. Nhưng ông cũng thừa nhận rằng “mọi người sẽ không quay lại chỉ vì ưu đãi thuế. Họ sẽ quay lại nếu có cơ hội việc làm tốt, nếu họ cảm thấy có thể làm điều gì đó đáng giá và thực sự phát triển công việc kinh doanh của mình ở Hy Lạp.”
Để đạt được điều đó, trong cuộc trò chuyện, chúng tôi đã đề cập đến những thay đổi gần đây đối với chương trình “Golden Visa” của Hy Lạp, hiện cấp giấy phép cư trú cho công dân nước thứ ba đầu tư tối thiểu 250.000 Euro vào một startup Hy Lạp đăng ký trên Sổ đăng ký Startup Quốc gia; chúng tôi cũng nói về hai chương trình mới được giới thiệu năm ngoái nhằm thu hút lao động lành nghề và doanh nhân nước ngoài vào nước này. (Dù các sáng kiến sau vẫn đang trong quá trình triển khai, chúng phản ánh cam kết rộng lớn hơn về sự cởi mở.) “Đây là một cuộc chiến nhân tài toàn cầu,” ông Mitsotakis nói. “Chúng tôi cần tạo điều kiện dễ dàng cho nhân tài Hy Lạp trở về hoặc cho những người có thể sống ở bất cứ đâu chọn làm việc tại đây.”
Ông Mitsotakis cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc mở rộng công nghệ ra ngoài Athens, với các trung tâm đang nổi lên ở Thessaloniki, Heraklion và các thành phố đại học khác. “Đây cũng nên là câu chuyện về phát triển vùng miền.”
Tuy nhiên, Thủ tướng thừa nhận những thách thức còn tồn tại, bao gồm tốc độ cải cách pháp lý, nhu cầu về vốn giai đoạn sau lớn hơn và sự phức tạp khi kinh doanh trên thị trường châu Âu. Nhưng điều ông tin rằng Hy Lạp hiện đang mang lại, khác với thời kỳ khủng hoảng sâu sắc, là sự dễ dự đoán, ổn định và đà phát triển. “Liệu đất nước này có đang đi đúng hướng không?” ông hỏi tu từ. “Câu trả lời là có.”
Đối với ông Mitsotakis, mục tiêu cuối cùng là làm cho tiến bộ của Hy Lạp trở nên “không thể đảo ngược”. Dù việc xây dựng di sản không phải là trọng tâm của ông, nhưng cả ông Mitsotakis và khoảng 300 nhà đầu tư, nhà sáng lập có mặt trong cuộc trò chuyện – một số người trong số họ đã vui vẻ chuyển về Hy Lạp từ Vùng Vịnh, London và những nơi khác – rõ ràng đều muốn đảm bảo rằng đà phát triển của đất nước tiếp tục được duy trì.
“Chúng tôi không thể làm phép màu,” ông Mitsotakis nói. “Chúng tôi không thể bù đắp khoảng thời gian đã mất trong vài năm. Nhưng tôi nghĩ chúng tôi đã thoát khỏi vòng luẩn quẩn của quá khứ, và tôi thực sự xem công nghệ là một cơ hội tuyệt vời, cho cả khu vực tư nhân và chính phủ.”
Bạn có thể xem toàn bộ cuộc phỏng vấn của chúng tôi với ông Mitsotakis qua video được cung cấp.
Theo TechCrunch ngày 11/05/2025.
