Ngày Juneteenth, kỷ niệm ngày những người nô lệ cuối cùng ở Galveston, Texas biết tin mình được tự do cách đây 160 năm, đang ngày càng được nhiều người biết đến. Năm 2021, Tổng Thống Joe Biden đã công nhận ngày này là ngày lễ liên bang, mở rộng sự công nhận ra ngoài cộng đồng người Mỹ gốc Phi.
Năm nay đánh dấu kỳ lễ Juneteenth đầu tiên dưới chính quyền thứ hai của Tổng Thống Donald Trump, người đã ban hành lệnh cấm các sáng kiến về sự đa dạng, công bằng và hòa nhập (DEI) trong chính phủ liên bang, bao gồm việc loại bỏ nội dung lịch sử của người Mỹ gốc Phi khỏi các trang web liên bang. Chính quyền Trump cũng ngăn cản một số cơ quan liên bang công nhận các lễ kỷ niệm di sản chủng tộc khác.
Nhiều người đang mong chờ được nghỉ làm vào ngày Juneteenth. Rất nhiều lễ hội đường phố, hội chợ, buổi hòa nhạc và các sự kiện khác đã được lên kế hoạch trong suốt tuần lễ trước kỳ nghỉ. Tuy nhiên, với tình hình chính trị hiện tại, một số người có thể tự hỏi liệu công ty của họ có tôn vinh ngày này hay không.
Theo ông Marc Morial, chủ tịch kiêm CEO của National Urban League: “Tôi không nghĩ bất kỳ ai nên cảm thấy bị đe dọa hoặc bắt buộc không được ăn mừng ngày này. Tôi chưa nghe nói về trường hợp nào bị từ chối. Tôi nghĩ điều đó hoàn toàn đáng trách.”
Vậy Juneteenth là ngày để tưởng nhớ trang trọng hay là một ngày hội? Câu trả lời phụ thuộc vào cách bạn muốn. Lễ kỷ niệm Juneteenth bắt nguồn từ các buổi nấu ăn ngoài trời và dã ngoại. Ban đầu, ngày này được ăn mừng như Ngày Độc lập thực sự của người Mỹ gốc Phi, các sự kiện ngoài trời cho phép những cuộc đoàn tụ lớn, ồn ào giữa những gia đình từng là nô lệ, nhiều người trong số họ đã bị chia cắt. Các cuộc tụ họp đặc biệt mang tính cách mạng vì chúng không bị các biện pháp hạn chế, được gọi là “Black Codes” (Luật Đen), vốn được thi hành ở các bang thuộc Liên minh miền Nam, kiểm soát việc nô lệ được giải phóng có thể bầu cử, mua tài sản, tập trung để thờ phượng và các khía cạnh khác của cuộc sống hàng ngày hay không.
Năm ngoái, Tòa Bạch Ốc đã khởi động sớm với một buổi hòa nhạc trên Bãi cỏ phía Nam nhân dịp Juneteenth và Tháng Âm nhạc Đen. Không khí chủ yếu là lễ hội với Phó Tổng Thống Kamala Harris, vị phó tổng thống da màu đầu tiên, nhảy trên sân khấu với ca sĩ phúc âm Kirk Franklin.
Văn phòng báo chí Tòa Bạch Ốc cho biết, các kế hoạch cho một sự kiện hoặc tuyên bố Juneteenth năm nay vẫn chưa được quyết định.
Những người khác có thể chọn coi Juneteenth là một ngày nghỉ ngơi và tưởng nhớ. Điều đó có thể có nghĩa là làm công việc phục vụ cộng đồng, tham dự một hội thảo giáo dục hoặc nghỉ phép.
Tiến sĩ David Anderson, một mục sư da màu và là CEO của Gracism Global, một công ty tư vấn giúp các nhà lãnh đạo điều hướng các cuộc trò chuyện thu hẹp khoảng cách về chủng tộc và văn hóa, chưa bao giờ làm bất cứ điều gì vào ngày Juneteenth khi còn trẻ. Ông không biết về nó cho đến những năm 30 tuổi.
“Tôi nghĩ nhiều người chưa biết về nó — kể cả những người cùng màu da với tôi là một người Mỹ gốc Phi. Ngay cả khi bạn đã nghe về nó và biết về nó, bạn cũng không ăn mừng nó,” Anderson nói. “Nó giống như một phần của lịch sử. Nó không phải là một lễ kỷ niệm lịch sử.”
Đối với nhiều người Mỹ gốc Phi, việc họ lớn lên càng xa Texas càng làm tăng khả năng họ không thường xuyên tổ chức các lễ kỷ niệm Juneteenth lớn. Ở miền Nam, ngày này có thể khác nhau tùy thuộc vào thời điểm tin về Giải phóng đến từng tiểu bang.
Bạn có thể tìm thấy các cuộc tụ họp trên toàn quốc khác nhau về phạm vi và sắc thái khi tìm kiếm trực tuyến. Một số là lễ hội theo kiểu lễ hội hóa trang với xe bán đồ ăn, nghệ thuật và thủ công cũng như diễu hành. Trong các lễ hội đó, bạn có thể tìm thấy thông tin về chăm sóc sức khỏe, tài chính và tài nguyên cộng đồng. Ngoài ra còn có các buổi hòa nhạc và trình diễn thời trang để làm nổi bật sự sáng tạo của người da màu. Cũng sẽ có các hội thảo để giáo dục về lịch sử của Juneteenth.
Cơ quan Quản lý Công viên Quốc gia một lần nữa miễn phí vào cửa tất cả các địa điểm vào ngày lễ, theo trang web của họ.
Cờ Giải phóng Châu Phi màu đỏ, đen và xanh lá cây, còn được gọi là cờ Liên Phi, đã được trưng bày trong cả Tháng Lịch sử Người da màu và lễ kỷ niệm Juneteenth. Màu đỏ tượng trưng cho sự đổ máu và hy sinh của tổ tiên bị bắt làm nô lệ. Màu đen tượng trưng cho người da đen. Màu xanh lá cây tượng trưng cho sự giàu có của đất đai ở Châu Phi.
Tuy nhiên, ngày càng có nhiều người nghiêng về lá cờ Juneteenth do nhà hoạt động Ben Haith tạo ra vào năm 1997, người đã thành lập Tổ chức Lễ kỷ niệm Juneteenth Quốc gia. Giống như cờ Mỹ, nó có màu đỏ, trắng và xanh lam để biểu thị những người được giải phóng cũng là người Mỹ. Ngôi sao trắng năm cánh ở giữa là sự tôn vinh đối với nơi sinh của Juneteenth là Texas. Nó được bao quanh bởi một đường viền đầy sao trắng khác, tượng trưng cho sự lan rộng của tự do.
Ngoài thịt nướng, màu đỏ đã là một đường dẫn xuyên suốt cho thực phẩm Juneteenth trong nhiều thế hệ. Màu đỏ tượng trưng cho sự đổ máu và hy sinh của tổ tiên bị bắt làm nô lệ. Một thực đơn Juneteenth có thể bao gồm các món như sườn nướng hoặc các loại thịt đỏ khác, dưa hấu và bánh kem nhung đỏ. Đồ uống như nước ép trái cây và Kool-Aid đỏ có thể xuất hiện trên bàn.
Trong những năm gần đây, Juneteenth đã trở nên thương mại hóa hơn với các chuỗi quốc gia bán đồ dùng cho bữa tiệc Juneteenth, áo phông và các hàng hóa khác. Tuy nhiên, năm nay, các mặt hàng Juneteenth dường như ít hơn hoặc chỉ có trực tuyến. Morial nói rằng ông sẽ thất vọng nếu các công ty quyết định bán các mặt hàng Juneteenth công khai là quá rủi ro vì lý do chính trị. Đồng thời, đây có thể là một cơ hội tốt cho người tiêu dùng.
“Tôi cũng khuyến khích mọi người lên mạng và tìm một nhà cung cấp người Mỹ gốc Phi,” Morial nói. “Nếu bạn phải tham gia vào (chủ nghĩa thương mại đó), thì đó là điều tôi sẽ làm.”
Tiến sĩ Karida Brown, giáo sư xã hội học tại Đại học Emory, người có nghiên cứu tập trung vào chủng tộc, cho biết không có lý do gì để cảm thấy khó xử khi muốn công nhận Juneteenth chỉ vì bạn không có mối liên hệ cá nhân hoặc bạn không phải là người da đen. Trên thực tế, hãy nắm lấy nó.
“Tôi sẽ diễn giải lại điều đó và thách thức những người không phải là người da đen muốn hướng tới Juneteenth và ăn mừng,” Brown nói. “Nó hoàn toàn là lịch sử của bạn. Nó hoàn toàn là một phần kinh nghiệm của bạn. … Chẳng phải đây là lịch sử của tất cả chúng ta sao? Điều tốt, điều xấu, điều tồi tệ, câu chuyện về sự giải phóng và tự do cho những người anh em da màu của bạn theo Hiến pháp của luật pháp.”
Trong nhiều thập kỷ, Juneteenth còn được gọi là Ngày Tự do, Ngày Giải phóng, Ngày 4 tháng 7 của người da màu và Ngày Độc lập thứ hai.
“Bởi vì năm 1776, ngày 4 tháng 7, nơi chúng ta ăn mừng tự do và giải phóng và tất cả những điều đó, không bao gồm con cháu của tôi,” Brown nói. “Người da màu ở Mỹ vẫn còn bị bắt làm nô lệ. Vì vậy, ngày lễ đó luôn mang một chút cay đắng.”
Theo Alan Freeman, một diễn viên hài đã tổ chức một buổi biểu diễn hài kịch ngày 19 tháng 6 tại Club 68, mà giới truyền thông địa phương mô tả là quán bar và câu lạc bộ da màu cuối cùng trên Đảo Galveston, thì việc chúc mọi người “Chúc mừng Juneteenth” hoặc “Chúc mừng Teenth” là điều điển hình. Ngày hôm sau, anh sẽ tổ chức một buổi biểu diễn hài kịch độc thoại và nhạc jazz tại nhà hàng và quán rượu Frisky Whisky của anh ở Houston.
“Bạn có biết vào lễ Giáng sinh, mọi người sẽ nói ‘Chúc mừng Giáng sinh’ với nhau và thậm chí không biết nhau không?” Freeman nói. “Bạn có thể nhận được ‘Chúc mừng Giáng sinh’ từ mọi người. Điều này cũng tương tự.”
Theo Associated Press.
