Các hội nghị thượng đỉnh NATO sau khi Nga tiến hành cuộc xâm lược toàn diện Ukraine thường chào đón Tổng Thống Volodymyr Zelenskyy với vòng tay rộng mở. Nhưng lần này, mọi thứ có thể sẽ khác.
Cuộc xung đột trên bộ lớn nhất ở châu Âu kể từ Thế chiến II đã bước sang năm thứ tư và vẫn là mối đe dọa hiện hữu đối với lục địa này. Ukraine tiếp tục chiến đấu để người châu Âu không phải làm điều đó. Tuần trước, Nga đã tiến hành một trong những cuộc tấn công bằng máy bay không người lái lớn nhất vào Kyiv kể từ khi bắt đầu cuộc xâm lược.
Tuy nhiên, tình hình đã thay đổi. Chính quyền Tổng Thống Trump nhấn mạnh rằng họ phải duy trì không gian điều động để lôi kéo Tổng Thống Nga Vladimir Putin vào bàn đàm phán, vì vậy Ukraine không được phép chiếm vị trí trung tâm.
Trong một diễn biến gần đây, Tổng Thống Trump cho rằng có lẽ tốt nhất là nên để Ukraine và Nga “chiến đấu một thời gian” trước khi tách họ ra và theo đuổi hòa bình.
Vào cuối tuần trước, ông và ông Putin đã nói chuyện qua điện thoại, chủ yếu về Israel và Iran, nhưng cũng nói một chút về Ukraine, theo lời Tổng Thống Trump. Hoa Kỳ đã cảnh báo các đồng minh rằng họ có các ưu tiên an ninh khác, bao gồm cả ở Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương và trên biên giới của chính họ.
Tại hội nghị thượng đỉnh Nhóm Bảy nước (G7) ở Canada, Tổng Thống Trump đã kêu gọi Nga được phép trở lại nhóm, một động thái có thể phục hồi hình ảnh của ông Putin trên trường quốc tế.
Ngày hôm sau, Nga đã tiến hành cuộc tấn công bằng máy bay không người lái hàng loạt vào Kyiv. Ông Zelenskyy nói: “Ông Putin làm điều này đơn giản vì ông ấy có thể tiếp tục cuộc chiến. Ông ấy muốn cuộc chiến tiếp diễn. Thật đáng lo ngại khi những người quyền lực trên thế giới làm ngơ trước điều đó”.
Tổng Thống Trump đã rời cuộc họp G7 sớm để tập trung vào cuộc xung đột giữa Israel và Iran. Ông Zelenskyy đã đến Canada để gặp ông, nhưng không có cuộc gặp nào diễn ra và không có tuyên bố nào về Nga hoặc cuộc chiến được thống nhất.
Không có sự nhất trí, các nhà lãnh đạo khác đã gặp ông Zelenskyy để trấn an ông về sự ủng hộ của họ.
Tổng Thống Trump muốn làm trung gian cho một thỏa thuận hòa bình giữa Nga và Ukraine. Ông nói rằng ông có thể làm điều đó trong vòng 100 ngày, nhưng mục tiêu đó đã qua. Mọi thứ diễn ra không suôn sẻ, như một cuộc tranh cãi công khai với ông Zelenskyy tại Nhà Trắng đã chứng minh.
Tổng Thống Trump đã đóng băng viện trợ quân sự và chia sẻ thông tin tình báo với lực lượng vũ trang Ukraine trong một tuần. Hoa Kỳ đã rút khỏi Nhóm Liên lạc Quốc phòng Ukraine được thành lập dưới thời chính quyền Biden và giúp thu hút vũ khí và đạn dược.
Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth đã bỏ qua cuộc họp cuối cùng của nhóm. Đây là lần đầu tiên một người đứng đầu Lầu Năm Góc vắng mặt kể từ khi quân đội Nga xâm lược vào tháng 2 năm 2022.
Phát biểu trước Quốc hội vào ngày 10 tháng 6, ông Hegseth cũng thừa nhận rằng nguồn tài trợ cho viện trợ quân sự của Ukraine, vốn rất mạnh mẽ trong hai năm qua, sẽ bị cắt giảm trong ngân sách quốc phòng sắp tới.
Điều đó có nghĩa là Kyiv sẽ nhận được ít hệ thống vũ khí hơn, vốn là chìa khóa để chống lại cuộc tấn công của Nga. Thật vậy, không có gói viện trợ mới nào được phê duyệt cho Ukraine kể từ khi Tổng Thống Trump nhậm chức trở lại vào tháng Giêng.
Riley McCabe, thành viên liên kết tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế, một tổ chức nghiên cứu chính sách có trụ sở tại Hoa Kỳ, cho biết: “Thông điệp từ chính quyền rất rõ ràng: Hỗ trợ trong tương lai của Hoa Kỳ cho Ukraine có thể gặp nguy hiểm”.
Ông McCabe cảnh báo, việc cắt giảm viện trợ có thể khiến Điện Kremlin tin rằng “quyết tâm của Hoa Kỳ là phù du và thời gian đứng về phía Nga”.
Ông nói: “Ông Putin ít có động cơ đàm phán hơn nếu ông ấy tin rằng việc Hoa Kỳ rút lui là không thể tránh khỏi và Nga sẽ sớm chiếm được lợi thế trên chiến trường”.
Tổng Thống Trump muốn hội nghị thượng đỉnh tập trung vào chi tiêu quốc phòng. 32 đồng minh dự kiến sẽ đồng ý về một cam kết đầu tư đáp ứng yêu cầu của ông.
Tuy nhiên, các nước châu Âu và Canada quyết tâm tiếp tục tập trung vào cuộc chiến, lo ngại rằng Nga có thể chuyển sự chú ý sang một trong số họ. Họ ủng hộ các nỗ lực ngừng bắn của Tổng Thống Trump với ông Putin, nhưng cũng lo lắng rằng hai người đang xích lại gần nhau.
Ngoài ra, một số chính phủ có thể gặp khó khăn trong việc thuyết phục công dân của họ về sự cần thiết phải tăng chi tiêu quốc phòng, gây tổn hại đến các yêu cầu ngân sách khác mà không có sự ủng hộ mạnh mẽ đối với Ukraine — và thừa nhận rằng Nga vẫn là mối đe dọa an ninh lớn nhất của NATO.
Hội nghị thượng đỉnh có tính biểu tượng cao đối với Ukraine theo những cách khác. Ông Zelenskyy muốn ngăn đất nước của ông bị gạt ra ngoài lề ngoại giao quốc tế, nhưng cả ông và các đồng minh của ông đều dựa vào Tổng Thống Trump để có được sự hỗ trợ quân sự của Hoa Kỳ chống lại Nga. Thông tin này được ABC News đăng tải.
