Hoa Kỳ và Úc vừa đạt được một thỏa thuận mang tính chiến lược nhằm thúc đẩy nguồn cung khoáng sản đất hiếm và các vật liệu quan trọng khác. Động thái này diễn ra trong bối cảnh chính quyền Tổng Thống Donald Trump đang tìm cách đối phó sự thống trị thị trường của Trung Cộng.
Thủ Tướng Úc Anthony Albanese cho biết thỏa thuận sẽ hỗ trợ một loạt dự án trị giá 8.5 tỷ Mỹ kim, sẵn sàng triển khai để mở rộng khả năng khai thác và chế biến của Úc. Hai quốc gia cam kết đầu tư một tỷ Mỹ kim vào các dự án ở cả Hoa Kỳ và Úc trong sáu tháng tới, theo nội dung khung thỏa thuận.
Dù Hoa Kỳ và Úc đã làm việc về vấn đề này từ nhiệm kỳ đầu tiên của Tổng Thống Donald Trump, ông Albanese nhấn mạnh thỏa thuận mới nhất sẽ đưa mối quan hệ đối tác lên một tầm cao mới. Hiện tại, Trung Cộng kiểm soát khoảng 70% hoạt động khai thác đất hiếm và 90% quy trình chế biến các vật liệu này, vốn là thành phần thiết yếu trong nhiều sản phẩm từ thiết bị quốc phòng đến chip máy điện toán và xe hơi.
Các công ty Hoa Kỳ phụ thuộc rất nhiều vào các vật liệu này, khiến họ dễ bị tổn thương khi Trung Cộng có động thái hạn chế tiếp cận nguồn cung để đáp trả các thuế quan mới của Hoa Kỳ và những căng thẳng khác.
Theo BBC News, thỏa thuận này nhằm mục đích đẩy nhanh đầu tư vào ba loại dự án, bao gồm cả việc Hoa Kỳ đầu tư vào các cơ sở chế biến ở Úc. Hai quốc gia cũng đồng ý hợp tác về các vấn đề như định giá, cấp phép và các quy tắc kiểm tra của chính phủ đối với việc bán các công ty và dự án trong ngành.
Hoa Kỳ riêng biệt cho biết sẽ đầu tư vào việc xây dựng một nhà máy lọc gallium tiên tiến với công suất 100 tấn mỗi năm ở Tây Úc, và đang chuẩn bị cung cấp khoảng 2.2 tỷ Mỹ kim tài trợ để thúc đẩy các dự án khoáng sản quan trọng thông qua Ngân Hàng Xuất Nhập Cảng của mình.
Trong những tháng gần đây, chính quyền Tổng Thống Donald Trump đã công bố một loạt khoản đầu tư vào các công ty như MP Materials (khai thác đất hiếm của Hoa Kỳ) và Trilogy Metals, Lithium America’s của Canada – những công ty có dự án tại Hoa Kỳ. Đổi lại sự hỗ trợ này, chính phủ đã nhận được cổ phần sở hữu trong các công ty.
Khung thỏa thuận do Tòa Bạch Ốc công bố khá mơ hồ về chi tiết, phản ánh tính nhạy cảm của các vấn đề đang diễn ra. Úc là nguồn cung cấp khoáng sản quan trọng lớn nhưng, giống như Hoa Kỳ, vẫn phụ thuộc vào Trung Cộng để chế biến các vật liệu thô thành sản phẩm có thể sử dụng. Đồng thời, Trung Cộng cũng là đối tác thương mại lớn nhất của Úc.
