Hai phụ nữ mang thai, một ở Bắc Carolina và một ở Nam Carolina, đang đối mặt với những con đường khác biệt cho em bé của họ sau khi Tòa án Tối cao hạn chế khả năng của các thẩm phán trong việc ban hành lệnh trên toàn quốc nhằm ngăn chặn kế hoạch chấm dứt quyền công dân theo nơi sinh của chính quyền Tổng thống Donald Trump.
Trinidad và Monica, những người dự kiến sinh con vào cuối tháng 7 hoặc đầu tháng 8, là những người xin tị nạn Venezuela và là nguyên đơn trong một vụ kiện thách thức sắc lệnh hành pháp của Tổng thống Trump nhằm hạn chế quyền công dân theo nơi sinh. Quyết định của Tòa án Tối cao không giải quyết liệu sắc lệnh của Tổng thống Trump có hợp hiến hay không. Tuy nhiên, phán quyết gần đây có thể đặt Monica và em bé vào tình thế rủi ro khi em bé chào đời, vì Nam Carolina không nằm trong số 22 tiểu bang đã thách thức sắc lệnh của Tổng thống Trump. Phán quyết cho phép sắc lệnh có hiệu lực vào ngày 27 tháng 7 tại 28 tiểu bang còn lại.
“Đêm qua, tôi không thể ngủ được khi nghĩ về tất cả những điều này. Nó thực sự mang lại quá nhiều sự không chắc chắn, không biết điều gì sẽ xảy ra với em bé của mình”, Monica, ở độ tuổi giữa 30, nói với NBC News bằng tiếng Tây Ban Nha. Monica và các nguyên đơn khác đã giữ kín danh tính vì lo ngại bị trả đũa trong các vụ việc nhập cư của họ.
Theo kế hoạch của Tổng thống Trump, quyền công dân theo nơi sinh sẽ bị giới hạn đối với những người có ít nhất một phụ huynh là công dân Hoa Kỳ hoặc thường trú nhân. Sắc lệnh cũng từ chối quyền công dân đối với trẻ em có mẹ đang tạm trú tại Hoa Kỳ, bao gồm cả những người đến thăm theo Chương trình Miễn thị thực hoặc với tư cách khách du lịch, hoặc là sinh viên và cha của họ không phải là công dân hoặc thường trú nhân hợp pháp.
Điều này trái ngược với sự hiểu biết được chấp nhận rộng rãi về Tu chính án thứ 14 của Hiến pháp, quy định mọi người sinh ra tại Hoa Kỳ đều là công dân, ngoại trừ một vài trường hợp ngoại lệ nhỏ. Hiện tại, tất cả trẻ em sinh ra tại Hoa Kỳ đều là công dân Hoa Kỳ. Liệu điều này có thay đổi vào ngày 27 tháng 7 hay không phụ thuộc vào các vụ kiện tại tòa án, các tiểu bang nơi trẻ em được sinh ra và cách chính quyền Tổng thống Trump thực thi, nếu có thể, sắc lệnh hành pháp của mình để ngăn một số trẻ sơ sinh trở thành công dân Hoa Kỳ một cách tự động.
Các nhà vận động cho biết việc cho phép thực thi sẽ dẫn đến một tình trạng “vá víu” trên khắp đất nước — ở một số tiểu bang, trẻ sơ sinh sẽ được đảm bảo quyền công dân theo nơi sinh, và ở những tiểu bang khác, họ sẽ bị từ chối hoặc mẹ của họ sẽ bị buộc phải được xác định là thành viên của các vụ kiện pháp lý quan trọng chống lại chính phủ.
Trong một tuyên bố với NBC News, người phát ngôn của Tòa Bạch Ốc, Abigail Jackson, cho biết: “Chính quyền Tổng thống Trump cam kết thực thi hợp pháp Sắc lệnh Hành pháp của Tổng thống để bảo vệ ý nghĩa và giá trị của quyền công dân Mỹ và khôi phục Tu chính án thứ 14 về đúng mục đích ban đầu của nó”. Tuy nhiên, tuyên bố này không giải quyết các câu hỏi về việc thực thi có thể bị phân mảnh của sắc lệnh. Bộ Tư pháp từ chối bình luận.
Phía Monica, do nơi cô sinh sống, khi em bé chào đời, cô có thể cần phải trình diện tại bệnh viện hoặc sau đó với các quan chức với tư cách là một phần của vụ kiện quyền công dân theo nơi sinh để em bé của cô được hưởng quyền theo hiến định. Trinidad sống ở Bắc Carolina, nơi đã thách thức sắc lệnh hành pháp của Tổng thống Donald Trump hạn chế quyền công dân theo nơi sinh.
“Có nỗi sợ rằng chúng tôi cần phải giữ kín danh tính vì chúng tôi không biết liệu họ có trả đũa chúng tôi, trục xuất chúng tôi một cách bất công, tước đoạt em bé của tôi hay không”, Monica nói. “Chúng tôi sẽ làm những gì phải làm cho con của mình, nhưng tất cả những điều này rất phức tạp đối với chúng tôi.”
Trong khi đó, chỉ cách một tiểu bang về phía bắc, em bé của Trinidad sẽ chào đời và tự động được cấp quyền công dân theo nơi sinh. “Cảm ơn Chúa là tôi đang ở một tiểu bang nơi em bé của tôi sẽ vẫn được bảo vệ. Nhưng nếu tôi ở một tiểu bang khác nơi sắc lệnh có hiệu lực trong 30 ngày, đó sẽ là một sự tra tấn khủng khiếp”, Trinidad, ở độ tuổi đầu 40, nói bằng tiếng Tây Ban Nha. “Chỉ còn vài tuần nữa là sinh, điều đó sẽ rất khó khăn.”
Đối với những phụ nữ chưa tham gia các vụ kiện, hậu quả sẽ còn tồi tệ hơn, theo lời Kursten Phelps, cố vấn pháp lý tại Tahirih Justice Center, một tổ chức phi lợi nhuận cung cấp dịch vụ pháp lý và xã hội cho phụ nữ và trẻ em nhập cư. Phelps cho biết một thân chủ của Tahirih Justice Center là một phụ nữ nhập cư gốc Mỹ Latinh đang mang thai, 20 tuổi, ở Texas, đang xin tình trạng pháp lý nhưng chưa nhận được quyết định. Cô và chồng đến từ các quốc gia Mỹ Latinh khác nhau, điều này càng làm phức tạp thêm tình hình.
“Nếu mọi thứ giữ nguyên như hiện tại, con trai cô ấy, dự kiến sinh vào mùa thu này, có thể sẽ không được coi là công dân khi sinh ra,” cô nói. Phelps cho biết người phụ nữ này rất sợ hãi về những gì sẽ xảy ra nếu con trai cô sinh ra không phải là công dân.
“Cô ấy thực sự căng thẳng, và tâm trí cô ấy bắt đầu đi đến những suy nghĩ như liệu con trai sơ sinh của tôi có thể bị trục xuất không? Nếu có, nó sẽ bị trục xuất đến đâu? Liệu tình hình có tệ đến mức tôi nên cho con mình làm con nuôi để bảo vệ cháu không?” cô nói.
Chính quyền cho biết hôm thứ Hai tại tòa rằng họ sẽ không thực thi sắc lệnh của mình trong 30 ngày kể từ ngày 26 tháng 6. Chính quyền cũng cho biết họ đang chuẩn bị các hướng dẫn về cách họ sẽ thực thi sắc lệnh.
Một số thách thức pháp lý đối với sắc lệnh quyền công dân theo nơi sinh đang được tiến hành tại các tòa án. Một trong số đó là vụ kiện tập thể sẽ bảo vệ tất cả trẻ em sinh ra tại Hoa Kỳ và cha mẹ của chúng.
Juan Proaño, Giám đốc điều hành của League of United Latin American Citizens (LULAC), cho biết LULAC là một trong những nhóm đầu tiên thách thức sắc lệnh hành pháp của Tổng thống Trump và có nhiều nguyên đơn ở các tiểu bang khác nhau. Proaño nói rằng một thân chủ đã phải thúc đẻ để sinh con trước khi bị ảnh hưởng, và “chúng tôi biết còn có nhiều hơn nữa” các bà mẹ đang làm điều tương tự để đảm bảo con cái của họ là công dân.
Zain Lakhani, giám đốc quyền và công lý của người di cư tại Women’s Refugee Commission, cho biết nếu sắc lệnh có hiệu lực vào cuối tháng 7, “điều đó sẽ tạo ra không chỉ sự hỗn loạn, sợ hãi và bối rối vô cùng lớn cho chính những phụ nữ nhập cư, mà còn tạo ra sự bối rối và hỗn loạn vô cùng lớn cho các hệ thống bệnh viện và quản trị viên tiểu bang.”
Lakhani nói thêm rằng một vấn đề đáng kể khác mà việc thực thi sắc lệnh sẽ gây ra là tạo ra “một vấn đề mất quốc tịch đáng kể.” Có nhiều quốc gia mà Hoa Kỳ không có quan hệ ngoại giao, bao gồm cả Venezuela. Các bà mẹ như Monica lo sợ con cái của họ sẽ sinh ra không có quốc tịch Hoa Kỳ và kết quả là trở thành người vô quốc tịch. Lakhani cho biết các quốc gia khác không cho phép phụ nữ truyền quốc tịch cho con cái của họ.
“Những đứa trẻ đó có nguy cơ mất quốc tịch cao hơn nữa”, bà nói. “Chúng ta đang tạo ra một nhóm dân số không chỉ không có giấy tờ mà còn là dân số vô quốc tịch.”
Tòa án Tối cao vẫn phải quyết định về bản chất của vụ việc. Tòa có thể bác bỏ sắc lệnh của Tổng thống Trump là vi hiến hoặc giữ nguyên hiệu lực. Cruz nói rằng những phụ nữ trong vụ kiện của họ “có nỗi sợ dài hạn rằng ngay cả khi con cái của họ sinh ra là công dân Hoa Kỳ, về lâu dài, liệu chúng có thể giữ được quyền công dân đó hay không.”
“Ngay cả các nguyên đơn của chúng tôi, những người đã tự mình đệ đơn kiện và không có nghi ngờ gì về việc con cái của họ sẽ trở thành công dân Hoa Kỳ, lúc này họ cũng lo lắng về điều đó về lâu dài,” cô nói. Monica vẫn hy vọng kết quả cuối cùng sẽ bác bỏ sắc lệnh của Tổng thống Trump.
“Đó là điều mà một quốc gia dân chủ làm — nó tuân theo các quyền trong Hiến pháp,” cô nói. “Tôi đến từ một quốc gia độc tài, nơi chính phủ vượt trên luật pháp hoặc hiến pháp. Điều đó làm tôi nhớ đến đất nước của mình, và thật đáng buồn, vì đây là một quốc gia quá tốt để vượt qua luật pháp của mình.”
“Chúng tôi cảm thấy mình có thể đấu tranh cho con cái của mình và những bà mẹ đang trải qua điều này,” cô nói. “Thật sự tàn khốc và đáng buồn. Nếu chúng tôi có thể làm điều này cho quyền của con mình, chúng tôi sẽ làm.” Theo nguồn tin từ NBC News ngày 3 tháng 7 năm 2025.
