Hạ viện Mỹ vừa thông qua sít sao dự luật cắt giảm khoảng 9.4 tỷ USD chi tiêu đã được Quốc hội phê duyệt, theo đề nghị từ chính quyền Tổng Thống Hoa Kỳ Donald Trump.
Gói cắt giảm này nhắm vào các chương trình viện trợ nước ngoài và Corporation for Public Broadcasting (CPB) – tổ chức cung cấp tài chính cho Đài Phát thanh Quốc gia (NPR) và Dịch vụ Truyền hình Công cộng (PBS), cùng hàng ngàn đài phát thanh và truyền hình công cộng địa phương trên khắp nước Mỹ. Kết quả bỏ phiếu là 214 thuận, 212 chống.
Đảng Cộng hòa mô tả đây là những khoản chi tiêu lãng phí và không cần thiết. Ngược lại, Đảng Dân chủ nói rằng việc cắt giảm này làm tổn hại đến vị thế của Hoa Kỳ trên thế giới và sẽ dẫn đến những cái chết không đáng có. Lãnh đạo phe thiểu số Hạ viện, ông Hakeem Jeffries từ New York, nhận xét về đề xuất cắt giảm chi tiêu này: “Sự tàn nhẫn chính là mục đích.”
Chính quyền Tổng Thống Trump đang sử dụng một công cụ hiếm khi được dùng trong những năm gần đây, cho phép Tổng Thống gửi yêu cầu đến Quốc hội để hủy bỏ các khoản tiền đã phân bổ trước đó. Yêu cầu này kích hoạt đồng hồ đếm ngược 45 ngày, trong đó các khoản tiền bị đóng băng cho đến khi Quốc hội có hành động. Nếu Quốc hội không làm gì trong thời gian đó, khoản chi tiêu vẫn được giữ nguyên.
Hạ nghị sĩ Lisa McClain, Chủ tịch Hội nghị Đảng Cộng hòa Hạ viện, phát biểu: “Gói cắt giảm này đưa 9.4 tỷ USD trở lại Kho bạc Hoa Kỳ. Đó là 9.4 tỷ USD tiết kiệm mà người đóng thuế sẽ không thấy bị lãng phí. Đó là tiền của họ.”
Lợi ích của việc Tổng Thống đưa ra yêu cầu hủy bỏ chính thức là việc thông qua tại Thượng viện chỉ cần đa số phiếu đơn giản (trên 50 phiếu) thay vì 60 phiếu như thường lệ đối với các dự luật chi tiêu. Do đó, nếu đoàn kết, Đảng Cộng hòa có thể thông qua biện pháp này mà không cần phiếu của Đảng Dân chủ.
Lãnh đạo đa số Thượng viện, Thượng nghị sĩ John Thune (Cộng hòa, S.D.), cho biết Thượng viện có thể sẽ không xem xét dự luật này cho đến tháng 7, sau khi giải quyết xong dự luật thuế và nhập cư lớn của Tổng Thống Trump. Ông cũng nói có khả năng Thượng viện sẽ điều chỉnh dự luật.
Chính quyền xem gói cắt giảm đầu tiên này như một phép thử và cho biết có thể có thêm các đợt cắt giảm khác nếu Quốc hội chấp thuận.
Đảng Cộng hòa, lo ngại rằng dự luật thuế và nhập cư lớn của Tổng Thống Trump có thể làm tăng thâm hụt liên bang trong tương lai, đang mong muốn thể hiện kỷ luật chi tiêu, mặc dù các khoản cắt giảm trong gói này chỉ là một phần nhỏ so với tổng chi tiêu Quốc hội phê duyệt hàng năm. Họ đặt cược rằng việc cắt giảm sẽ được lòng cử tri ủng hộ tư tưởng “Nước Mỹ trên hết” của Tổng Thống Trump cũng như những người xem NPR và PBS có thiên hướng tự do.
Tổng cộng, gói này chứa 21 đề xuất cắt giảm. Nếu được chấp thuận, khoảng 900 triệu USD sẽ bị rút lại từ 10 tỷ USD mà Quốc hội đã phê duyệt cho các chương trình sức khỏe toàn cầu. Điều này bao gồm việc hủy bỏ 500 triệu USD cho các hoạt động liên quan đến bệnh truyền nhiễm, sức khỏe bà mẹ và trẻ em, cùng 400 triệu USD khác để giải quyết đại dịch HIV toàn cầu.
Chính quyền Tổng Thống Trump cũng muốn hủy bỏ 800 triệu USD, tương đương một phần tư số tiền Quốc hội phê duyệt, cho một chương trình cung cấp nơi trú ẩn khẩn cấp, nước sạch và vệ sinh, cùng dịch vụ đoàn tụ gia đình cho những người buộc phải rời bỏ quê hương.
Khoảng 45% số tiền tiết kiệm mà Tòa Bạch Ốc tìm kiếm sẽ đến từ hai chương trình được thiết kế để thúc đẩy kinh tế, thể chế dân chủ và xã hội dân sự ở các nước đang phát triển.
Lãnh đạo Đảng Dân chủ khi kêu gọi các thành viên bỏ phiếu chống nói rằng gói này sẽ loại bỏ khả năng tiếp cận nước sạch của hơn 3.6 triệu người và khiến hàng triệu người khác không được đến trường.
“Những người Dân chủ nói rằng việc cắt giảm này sẽ gây hại cho người dân ở các quốc gia khác đã bỏ lỡ mục đích,” Hạ nghị sĩ McClain nói. “Đó là việc đặt người dân đất nước chúng ta lên hàng đầu.”
Tổng Thống Hoa Kỳ cũng yêu cầu các nhà lập pháp hủy bỏ gần 1.1 tỷ USD từ Corporation for Public Broadcasting, đây là toàn bộ số tiền mà tổ chức này dự kiến nhận trong hai năm ngân sách tới. Khoảng hai phần ba số tiền này được phân phối cho hơn 1,500 đài phát thanh và truyền hình công cộng địa phương. Gần một nửa trong số các đài này phục vụ các khu vực nông thôn.
Hiệp hội đại diện cho các đài truyền hình công cộng địa phương cảnh báo rằng nhiều đài sẽ buộc phải đóng cửa nếu biện pháp của Đảng Cộng hòa được thông qua. Các đài này cung cấp cảnh báo khẩn cấp, chương trình giáo dục miễn phí và đưa tin về các hoạt động thể thao cấp trung học, cũng như vinh danh những người hùng tại địa phương.
Các nhóm vận động phục vụ những người nghèo nhất thế giới cũng lên tiếng cảnh báo và kêu gọi các nhà lập pháp bỏ phiếu chống. “Chúng tôi đã chứng kiến phụ nữ, trẻ em và gia đình thiếu thức ăn, nước sạch và các dịch vụ thiết yếu sau các đợt cắt giảm viện trợ trước đó, và các tổ chức viện trợ khó lòng theo kịp nhu cầu ngày càng tăng,” bà Abby Maxman, Chủ tịch và CEO của Oxfam America, một tổ chức chống đói nghèo, cho biết.
Hạ nghị sĩ Jim McGovern (Dân chủ, Mass.) nói rằng viện trợ nước ngoài là một công cụ ngăn ngừa xung đột và thúc đẩy ổn định, nhưng dự luật trước Hạ viện đã tước bỏ công cụ đó. “Những khoản cắt giảm này sẽ dẫn đến cái chết của hàng trăm ngàn người, tàn phá những người dễ bị tổn thương nhất trên thế giới,” ông McGovern nói.
“Dự luật này có lợi cho Nga và Trung Quốc và những người làm nghề mai táng,” Hạ nghị sĩ Steve Cohen (Dân chủ, Tenn.) nói thêm.
Đảng Cộng hòa chỉ trích việc chi tiêu viện trợ nước ngoài và cố gắng liên kết nó với các chương trình mà họ cho rằng đã được Department of Government Efficiency (DOGE) của Elon Musk phát hiện. Hạ nghị sĩ Chip Roy (Cộng hòa, Texas) nói rằng tiền thuế của người dân đã được dùng cho những thứ như chống biến đổi khí hậu, quảng bá các lớp học làm gốm và tăng cường các chương trình đa dạng, công bằng và hòa nhập. Các nghị sĩ Cộng hòa khác cũng trích dẫn những ví dụ tương tự mà họ cho rằng DOGE đã tiết lộ.
“Tuy nhiên, bạn bè tôi ở phía bên kia (Đảng Dân chủ) muốn bạn tin, một cách nghiêm túc, rằng nếu bạn không dùng tiền thuế của mình để tài trợ cho danh sách các dự án vô lý này và hàng ngàn dự án khác mà tôi chưa liệt kê, thì bằng cách nào đó con người sẽ chết và vị thế toàn cầu của chúng ta sẽ sụp đổ,” ông Roy nói. “Thôi nào, hãy bác bỏ điều này ngay bây giờ.”
Theo tin từ ABC News ngày 12/06/2025.
